العاش سىن ساداعىنا وڭ جاعالاۋدىڭ نەگىزگى كوشەلەرى سارىارقا مەن رەسپۋبليكا داڭعىلى ىلىكتى. قالانىڭ جاداۋ، كەڭەستىك كەزەڭدەگى كەيپىن تولىق وزگەرتۋگە شەتەلدىكتەر تارتىلىپ، قالانىڭ كولىك ماسەلەسىن شەشۋ سينگاپۋرلىقتارعا، جارىقتاندىرۋ بەلگىلى Phillips فيرماسىنا تاپسىرىلدى. استاناداعى جارناما الەمى دامىعان قالالارداعىداي دەڭگەيگە جەتتى. الەمدىك برەندتەردىڭ لوگوتيپتەرى ۇيلەردىڭ توبەسىندەگى ۇلكەن بيلبوردتارعا ورنالاستىرۋعا كوشتى.
بۇدان كەيىن اكىمشىلىك سول كەزدە كۇشىنە ەنگەن، قۇرىلىس سالۋشىنىڭ مەملەكەتتىك ليسەنزيا الۋ ءۇشىن جاڭا تالاپتار قاراستىرىلعان «ۇلەسكەرلىك قۇرىلىس تۋرالى» زاڭدى باسشىلىققا الىپ، وزىنە دەيىنگىلەردىڭ ەشقايسى قاپەرىنە الماعان قالاداعى زاڭسىز قۇرىلىستارعا قارسى كۇرەس باستالدى. تەك ءوفيسى مەن كومپيۋتەرى عانا بار ولاردان قاجەتتى تەحنيكا مەن وندىرىستىك بازاسى تالاپ ەتىلدى. كوپتەگەن قۇرىلىس نىساندارىن توقتاتىپ، تالاپقا سايلارىنا عانا جۇمىس ىستەۋگە رۇقسات بەرىلدى. قۇرىلىس تالاپقا ساي جولعا سالىنعاننان كەيىن، بازارلار قالا سىرتىنا شىعارۋعا كۇش سالىندى. پاۆلودار باعىتىندا جول بويىنا قۇرىلىس ماتەريالدارى، سولتۇستىك اينالما جول اۋماعىندا كولىك بازارىن سالۋ، تىلەندييەۆ داڭعىلىندا ساۋدا، اۆتوكولىك ورتالىقتارىن ورنالاستىرۋ باستالدى. استانانىڭ باس جوسپارىنىڭ تۇجىرىمداماسى مەن ىشىندە ەلوردا ورتالىعىنداعى ەڭ ۇلكەن عيمارات –«تەمىر قازىق» جوباسى بار بىرنەشە ءىرى جوبا ۇسىنىلدى. 2006 جىلدىڭ سوڭىنا قاراي استانادا ءبىرقاتار قۇرىلىس نىساندارى اشىلدى. 14 قاراشادا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ ەلشىلىگى عيماراتى، 12 جەلتوقساندا جاڭا ەتولون ورتالىعى مەن بەس جۇلدىزدى Radisson SAS قوناق ءۇيى، 13 جەلتوقساندا مينيسترلىكتەر ۇيىمەن ىرگەلەس ورنالاسقان «قازىنا تاۋەر» عيماراتى، 14 جەلتوقساندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ۇلتتىق ءارحيۆى» عيماراتى پايدالانۋعا بەرىلدى. 2007 جىلدىڭ قالا كۇنىنە وراي اۋماعى 23،7 گەكتار بولاتىن پرەزيدەنتتىك ساياباق، اۋماعى 21 گەكتار بولاتىن «جەرۇيىق» ساياباعى مەن اۋماعى 30،8 گەكتار بولاتىن «اراي» ەتنوگرافيالىق ساياباعى اشىلدى.
جازدىڭ قامىن قىستا ويلاعان «استاناجاسىلقۇرىلىس» اق اقپاندا ەلوردانى كوگالداندىرۋ تۇجىرىمداماسىن ەنگىزدى. كوكتەم شىعا اكىمدىك سول جاعالاۋدا تۇرعىزىلعان جاڭا قالاعا كوشە اتاۋلارىن بەرۋدى باستادى. ناقتى ايتقاندا 1 ناۋرىز كۇنى №1 كوشەگە «تاۋەلسىزدىك»، №2 كوشەگە «دوستىق»، №12 كوشەگە «سارايشىق»، №19ا، 33، 35 ءنومىرلى كوشەلەرگە رەت-رەتىمەن «الماتى»، «اقمەشىت»، «ورىنبور» اتاۋى بەرىلىپ، №19 كوشەگە «سىعاناق»، №34 كوشەگە «تۇركىستان»، №78 كوشەگە «ساۋران» اتاۋى بۇيىردى. «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2007 جىلعى 21 مامىرداعى زاڭىنا سايكەس استانا قالاسى ەلىمىزدىڭ نەگىزگى زاڭىندا العاش رەت قازاقستاننىڭ استاناسى رەتىندە قۇجاتتالدى. 31 مامىردا استانا ماڭىنداعى اقمول اۋىلىندا ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىنا ارنالعان «الجير» مەموريالدى-مۇراجاي كەشەنىنىڭ اشىلدى. 21 ماۋسىمدا ارنايى جارلىقپەن «استانا - جاڭا قالا» ارنايى ەكونوميكالىق ايماعىنىڭ اۋماعى 4842،3 گەكتاردان 5440،4 گەكتارعا (589،1 گا) ۇلعايتىلدى. بۇل كەزەڭدەردە ەلوردانىڭ كەلبەتى كۇن ساناپ كوركەيىپ، استانالىق ايشىعى ايتارلىقتاي ايقىندالىپ، رەسمي ادامدار، تۋريستەر مەن قوناقتاردىڭ جان جاقتان اعىلىپ كەلىپ جاتقان كەزى ەدى. سونداي مارتەبەلى مەيماننىڭ ءبىرى ماۋسىمدا قازاقستانعا جۇمىس ساپارىمەن جانە ايەلى سوفيا پاتشايىممەن بىرگە كەلگەن يسپانيا كورولى I حۋانوم كارلوس بولاتىن. مونارح پەن ونىڭ جۇبايى استانا قالاسىنىڭ كورنەكى جەرلەرىن كوردى. وسى كۇنى ولار بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايى جانىنداعى «قازاقستان حالقىنىڭ دوستاستىعى» مونۋمەنتىنىڭ اشىلۋىنا قاتىستى.
استانا قالاسى ءۇشىن شىلدە ايى - ءتۇرلى مەرەكەلىك شارالار مەن اشىلىم، تانىستىرىلىمدار ايى. شىلدە ايىنىڭ باسىندا يسلام مادەني ورتالىعى «نۇر استانا» مەشىتىندە مەدرەسە وقۋشىلارى ءۇشىن جاڭا جاتاقحانا اشىلسا، ماناس جانە مۇڭايتپاسوۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا «نۇر وتان» حالىقتىق-دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ استانالىق فيليالى، ەسىل وزەنىنىڭ بويىنداعى م-2 كوپىرى، كوكتال اۋىلىنداعى قارتتار مەن مۇگەدەكتەرگە ارنالعان 416 ورىندىق ينتەرنات-ۇيى اشىلدى. سونىمەن قاتار، «استانا - ەۋرازيانىڭ ءىنجۋ-مارجانى» حالىقارالىق سۋرەتشىلەر سيمپوزيۋمى ءوتتى. جانە دە «وڭتۇستىك-شىعىس» ىقشاماۋدانىندا جانە ەلوردانىڭ جاڭا اكىمشىلىك ورتالىعىندا ورنالاسقان «جەرۇيىق» جانە «اراي» جاڭا ساياباقتارى، حالىقارالىق ۇرمەلى وركەسترلەر فەستيۆالى، ساحنا كوستيۋمدەرىنىڭ حالىقارالىق فەستيۆالى، داڭقتى قولباسشى بوگەنباي باتىردىڭ ەسكەرتكىشى اشىلدى. سونىمەن قاتار، وسى كۇندەرى استانا قالاسى يندۋستريالىق پاركى اۋماعىندا سالىناتىن زاۋىت قۇرىلىسىنىڭ ىرگەتاسىنا كاپسۋلا قويىلىپ، سەرپىندى جوبا تانىستىرىلدى.
6 شىلدە - قالا كۇنى مەرەكەسىندە استانا حالىقارالىق اۋەجايىنا باراتىن تاس جولدىڭ اينالاسىندا «استانا جۇلدىزى» مونۋمەنتى اشىلدى. 2007 جىلعى استانا كۇنىن مەرەكەلەۋ اياسىندا سۋرەتشىلەردىڭ حالىقارالىق «استانا سۋرەتشىلەر كوزىمەن» سيمپوزيۋمىنا قاتىسۋشىلار جۇمىستارىنىڭ كورمەسى، «استانانىڭ سۋرەتىن سالامىن!» اتتى بالالاردىڭ اسفالتقا سۋرەت سالۋدان حالىقارالىق بايقاۋى، «استانام - ماقتانىشىم» اتتى اقىندار مەن جازۋشىلاردىڭ حالىقارالىق كونكۋرسى، دوستىق كەزدەسۋلەر، استانا جانە ماسكەۋ قالاسى ارداگەرلەرىنىڭ كوماندالارى اراسىنداعى فۋتبول، حالىقارالىق «شاشۋ» بي فەستيۆالىنە قاتىسۋشىلاردىڭ گالا كونسەرتى، سۋلى جاسىل جەلەك جولىنداعى سۋ بۇرقاقتىڭ اشىلۋى، «Astana.KZ» حالىقارالىق ەسترادا فەستيۆالىنىڭ گالا-كونسەرتى، قازاقستاندىق جانە شەتەلدىك ەسترادا جۇلدىزدارىنىڭ قاتىسۋىمەن كونسەرتتىك باعدارلاما، كارناۆال شەرۋى، لازەرلىك-مۋزىكالىق شوۋ ءتارىزدى ءىس-شارالار وتكىزىلدى. ەلوردا تويىنا تارتۋ رەتىندە 2600 كورەرمەنگە ارنالعان، الەمدىك ستاندارتقا ساي، جارىس وتكىزىلەتىن الاڭىنىڭ ۇزىندىعى – 1800 مەتر «قازانات» اتشابارى اشىلدى. سارشا تامىزدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن رەفورمالاۋ مەن دامىتۋدىڭ 2005-2010 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ اياسىندا قۇرىلعان استانا مەديسينالىق كلاستەرىنىڭ نىساندارىنىڭ ءبىرى –«انا مەن بالا ۇلتتىق عىلىمي ورتالىعى» مەن قىركۇيەكتە حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ليسەيى اشىلدى.
قازان ايىنىڭ باسىندا قالا باسشىسى قول استىنداعىلارعا قالادا قوعامدىق كولىكپەن ءجۇرۋ مىندەتىن قويدى جانە جاعدايدى باقىلاۋ ءۇشىن ءوزى دە اپتاسىنا ەكى-ۇش رەت قوعامدىق كولىكپەن جۇرەتىنىن جەتكىزدى. بۇل اكسيا اۆتوبۋس كەستەسى مەن قىزمەت كورسەتۋ مادەنيەتىن ساقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. قالا اكىمنىڭ ورىنباسارلارى مەن ءبولىم باستىقتارى قوعامدىق كولىكتى ءجيى پايدالانۋى كەرەك. ەگەر قوعامدىق كولىكتەر تۇراقتى جانە قاتاڭ كەستە بويىنشا جۇرەتىن بولسا، وندا جەكە كولىكتەرگە ناقتى بالاما بولادى. بۇل ءوز كەزەگىندە ەلوردانىڭ ەكولوگياسىن جاقسارتىپ، استانالىق كۇرە جولدارداعى كەپتەلىستەردەن ارىلتادى.
قىركۇيەك ايىندا جۇيكە، ەندوكريندىك، تىرەك-قيمىل اپپاراتى بۇزىلعان پاتولوگياسى بار بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ قوعامعا، ومىرگە بەيىمدەلۋىنە مەديسينالىق، الەۋمەتتىك، پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق كومەك كورسەتۋگە ارنالعان رەسپۋبليكالىق بالالاردى وڭالتۋ ورتالىعى العاشقى پاسيەنتتەرىن قابىلدادى. قازان ايىندا MEGA ساۋدا-ويىن-ساۋىق ورتالىعى اشىلدى. سونداي-اق، «ابۋ-دابي پلازا استانا» كەشەنىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى. قاراشادا «قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى استانانىڭ ساۋلەت كەڭەسى تۋرالى» جارلىققا قول قويىلدى.
استانانىڭ 2008 جىلدىڭ باسىنداعى باستى جاڭالىعى ەلوردادا ينتەرنەتكە سىمسىز قوسىلۋدىڭ ورتالىقتاندىرىلعان جەلىسى قۇرىلاتىنى بولدى. بۇعان دەيىن Wi-Fi استانا حالىقارالىق اۋەجايىندا، ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە جانە ەلوردانىڭ كەيبىر ساۋدا ورتالىقتارىندا جۇمىس ىستەسە، قوسىلۋى وسى جىلعا جوسپارلانعان ەلۋگە تارتا نۇكتە قالانىڭ ەداۋىر اۋماعىن قامتيتىن ەدى. شاحاردىڭ زامانعا ساي جاڭعىرۋى تەك مۇنىمەن توقتاعان جوق. اقپان ايىندا استانا كوشەلەرى مەن داڭعىلدارىنا جاڭادان اتاۋ بەرۋ، قايتا اتاۋ نەمەسە بىرىكتىرىپ اتاۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى. وسىعان وراي، كەشەگى كەڭەس داۋىرىنەن قالعان توتاليتارلىق اتاۋلار وزگەرتىلىپ، وعان قوسا جاڭادان بوي كوتەرگەن اۋداندار مەن كوشەلەرگە زامانعا ساي جاڭادان 309 اتاۋ بەرىلدى. جاڭا مەكەمەلەردىڭ اشىلۋى دا ءوز كەزەگىمەن ءجۇرىپ جاتتى. جاڭا وتباسىن جوسپارلاۋ ورتالىعى اشىلدى. سونداي-اق، ەلوردادا «استانا-بايتەرەك» كلۋبىنىڭ قولداۋىمەن «دەلوۆوي مير» جۋرنالى باستاماشى بولعان «استانا – مەنىڭ تاعدىرىم» اتتى جوبانىڭ تانىستىرىلىمى ءوتتى.
ەلوردانىڭ وسىنداي سونى ءۇردىسى، زاماناۋي سيپاتى الەم دامىعان سايىن سول كوشتەن قالماي ءوسۋى، وركەندەۋى قاجەت. ول ءۇشىن كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ -قاجىرلى ەڭبەك ەسكەرىلىپ، جارقىن باستامالار ءارقاشان قولداۋ تاۋىپ جاتۋى قاجەت.
ايhانىم بولاتبەك قىزى
