Aldaǵy 19 naýryzda elimizde Májilis pen máslıhat depýtattary saılanady – bul saılaý ótken jyly prezıdent saılaýymen bastalǵan saılaý sıklin aıaqtaıdy. Daýys berý ótken jyly qabyldanǵan Konstıtýsıaǵa ózgerister engizýdi kózdeıtin jańa ereje boıynsha ótedi.
Saılaýda Májilis depýtattarynyń 70 paıyzy partıalyq tizim boıynsha, 30 paıyzy bir mandatty okrýgterden saılanady. Aralas saılaý júıesi boıynsha 50/50 qatynasy boıynsha oblystar men respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń máslıhattaryna saılanady. Al aýdandar men oblystyq mańyzy bar qalalardyń máslıhattaryna saılaýda azamattar bir mandatty okrýgterdegi kandıdattarǵa ǵana daýys beredi.
Saıası partıalar, qoǵamdyq birlestikter óz kandıdattaryn usyndy, ózin-ózi usynǵandar kandıdat boldy. Eger buryn Qazaqstanda proporsıonaldy saılaý júıesi bolsa: partıalyq tizimder boıynsha parlamenttik saılaýǵa tek saıası partıalardyń ókilderi ǵana qatysa alatyn. Al búgingi tańda saılaýshylar jeke kandıdatqa daýys bere alady.
«Ádil saılaý úshin» qalalyq shtabynyń jetekshisi Baýyrjan Maqulbaev olardyń negizgi mindeti zańdardy túsindirý, quqyqtyq kómek kórsetý, keńes berý ekenin atap ótti. Zańgerler beıtarap pozısıa ustana otyryp halyqty tolyq aqparatpen qamtamasyz etedi. Almatyda barlyǵy 16 zań keńesshileri palatasy jumys isteıdi, ázirge kandıdattardyń eshqaısysy quqyqtyq kómekke júgingen joq.
– Búginge deıin biz almatylyq kásiporyndardyń iri ujymdarymen 30-ǵa jýyq kezdesý ótkizdik. Qoldanystaǵy saılaý zańnamasynyń normalaryn túsindiremiz. Biz árbir adam óz quqyqtary men mindetterin bilgenin qalaımyz, bul saılaýdyń ádildigi men ashyqtyǵyn qamtamasyz etýdiń birden-bir joly. Biz eshkimdi úgittep, eshkimdi usynbaımyz, zań normalaryn túsindiremiz, – dedi B.Maqulbaev.
Qorytyndylaı kele, Almaty qalasy zań keńesshileri palatasynyń múshesi Baýyrjan Baıtaǵurov saılaý úderisindegi baıqaýshylardyń quqyqtary men mindetterine toqtaldy.
– Baıqaýshylar saılaý zańnamasyna sáıkes áreket etýge mindetti, olardyń saılaý qyzmetine aralasýǵa quqyǵy joq. Olar syrttan baqylaıdy, eger zań buzýshylyqtar bolsa, onda olardy tirkeý qajet, – dedi B.Baıtaǵurov.
Sondaı-aq, tirkeý merzimi aıaqtalǵan sátten bastap úgit aıaqtalǵanǵa deıin kandıdattardyń, partıalyq tizimdi usynǵan saıası partıalardyń úgit júrgizýge jáne óziniń saılaýaldy baǵdarlamasyn nasıhattaýǵa quqyǵy bar ekeni aıtyldy.
Jıyn qorytyndysynda zańgerler syrtqy jarnamamen aınalysatyn kompanıalardy, BAQ ókilderin, blogerler men áleýmettik jelilerdegi pablık ıelerin úgit júrgizý jumystary úshin teń quqyqtar men múmkindikter berýge shaqyrdy.
Al kandıdattar bolsa, óz kezekterinde ózderiniń saılaýaldy baǵdarlamalarynda zań talaptaryn buzbaı, bótenniń ar-namysyn qorlamaı, úgit-nasıhat júrgizýdiń zańsyz ádisterin qoldanbaýlary kerek.
