Shymken qalasyndaǵy Indýstrıalyq aımaq 2010 jyly burynǵy Shymkent fosfor zaýytynyń aýmaǵyn qalpyna keltirý barysynda quyrlǵan bolatyn. Osylaısha Indýstrıaldy aımaq Memlekettiń ındýstrıaldy-ınnovasıalyq damý jáne «Bıznestiń jol kartasy» baǵdarlamalaryn júzege asyrýǵa bólingen memlekettiń qarjylaryn tıimdi paıdalanýǵa septesip keledi. 2010 jyldan beri bul jerde kóptegen bıznes jobalar iske asyp, óńirdiń damýyna serpin berdi.
Sońǵy jyldary bizder jer-jerde qurylǵan Indýstrıaldy aımaqtardyń el ekonomıkasynyń damýyna barynsha yqpal etkenine kýá boldyq. Osy rette Indýstrıaldy aımaqtardyń qandaı tıimdiligi bar degen suraq týyndaıdy. Soǵan az-kem jaýap bere ketsek. Keńes zamanynda qandaıda bir iri zaýyttardyń aınalasynda tutas qala paıda bolǵanyn bilemiz.
Qazirgi jańa tehnologıalardyń negizinde qurylatyn kásiporyndarǵa anaý aıtqandaı adam kúshiniń qajeti joq. Buryndary bir zaýyt turatyn aýmaqta qazir ondaǵan zaýyt turýy múmkin. Sol sebepti osyndaı tehnologıalyq turǵydan jetilgen zaýyttardy bir jerde shoǵyrlandyrýdyń mańyzy zor.
Osynyń basshylyqqa alǵan Úkimet jańadan qurylǵan Indýstrıaldy ortalyqtarǵa sý, jaryq, gaz tartyp, jol salyp qajetti ınfraqurylymdardy jetkizip ınvestorlardyń jumysyn aıtarlyqtaı jeńildetken bolatyn.
Tipti, alǵashqyda memleket osy aımaqta jumys isteýge ańsarý aýǵan ınvestorlarǵa salyqtyq jeńildikter de usynyp, Indýstrıaldy aımaqtardyń tartymdylyǵyn arttyra túsken-di. Osyndaı kómek-qoldaýdyń arqasynda qazir oblys ortalyqtarynyń irgesindegi Indýstrıaldy aımaqtarda jańa kásiporyndar boı kóterip, el ekonomıkasy órkendeı túsýde.
Aldaǵy ýaqytta Batystyń sanksıasynan abdyrap, qaıda bararyn bilmeı otyrǵan Reseıdegi biraz kompanıalardy osyndaı Indýstrıaldy aımaqtarǵa shaqyryp olarǵa jaǵdaı jasap, olarmen jumys jasaýdyń oraıly sáti týyp turǵany belgili. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Úkimetke osy baǵytta jumys isteýdi tapsyrǵanyn da bilemiz. Batystyń Reseıge salynǵan sanksıasy Qazaqstannyń óndirisin órkendetýge tamasha múmkindik bolýda. Sondyqtan ınvestorlardy elimizge shaqyryp, barynsha jumys istep qalýymyz kerek.
Endi Shymkent qalasyndaǵy Idýstrıaldy aımaqqa qaıta oralsaq. Búginde Indýstrıaldy aımaq ınvestısıalyq jobalardy iske asyrýǵa, otandyq jáne sheteldik ınvestorlardy orta jáne shaǵyn bıznesti damytýǵa barynsha yqpal etkenin bilemiz. Ónerkásip salasyndaǵy shaǵyn jáne orta kásipkerlikti damytý, qazaqstandyq qamtýdy arttyrý, jańa jumys oryndaryn ashý jáne búdjetke túsetin salyq túsimderin arttyrý baǵytynda atqarylyp jatqan jumystardy Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Shymkentke jasaǵan jumys saparynada joǵary baǵalaǵan bolatyn.
Indýstrıaldy aımaqtyń jalpy aýmaǵy 337 gektardy quraıdy. Búgingi tańda, ındýstrıalyq aımaqta 31 ınvestısıalyk joba iske asyrylýda. Olardyń jalpy quny 5,8 mlrd teńgeni quraıdy. Indýstrıaldy aımaqta ondaǵyn myń jumys oryny qurylyp, halyqtyń áleýmettik jaǵdaıynyń jaqsarýyna oń yqpal etýde. Dál qazir aımaqta temir-beton ónimderin shyǵaratyn kásiporyn tabysty jumys isteýde. Zaýyt jylyna 200 myń tekshe metr temir-beton ónimderin shyǵaryp, óz ónimderin elimizdiń túkpir-túkpirine tasymaldap otyr. Kásiporynda 200-den astam jumys isteıdi.
Minsiz geometrıalyq parametrli, myqty jáne úlken ónimdilik beretin, eýropalyq óndirýshilerdiń eń jańa jabdyqtaryn paıdalanyp otyrǵan kásiporynnyń jumysshylary ózgelerge úlgi bolatyndaı jumys yrǵaǵyn qalyptastyrǵan. Munda artyq qozǵalysty baıqamaısyz. Sehtarda artyq jatqan zattar da joq. Jumysqa ne qajet solar ǵana bar.
Odan soń osy ındýstrıalyq aımaqtaǵy «Ferrum-Vtor» (Ferrým-Vtor) JSHS-iniń óndiris ýchaskelerin kórdik. Munda da jumys qyzyp tur eken. Sılıkat úıindisin jáne suıyq shyny shyǵaratyn seh ınvestısıalyq jobasyn tabysty jumys isteýde. Bul joba boıynsha jylyna 3 myń sılıkat úıindisi jáne 6 myń tonna suıyq shyny shyǵarylady. Ónimder metalýrgıa, hımıa ónerkásibi men qurylys, energetıka salalarynda keńnen qoldanylady. Daıyn ónimder elimiz ben Reseı, Túrikmenstan naryqtaryna shyǵarylýda.
– Aldaǵy ýaqytta óndiris kólemin ulǵaıta túspekshimiz. Keleshekte suıyq shyny ǵana emes, ártúrli qatty shynylar da shyǵaramyz, – deıdi kásiporynnyń menejerleri.
Biz alǵash aralaǵan eki kásiporyn da, Temir-beton ónimderin shyǵaratyn zaýyt ta, Sılıkat úıindisi men suıyq shyny shyǵa ratyn kásiporyn da Qazaqstannyń ındýstrıalandyrý kartasyna engen nysandar.
Taǵy bir aıta ketetin másele Indýstrıaldy aımaqta «Kadrlardy daıarlaý ortalyǵy» jumys isteıdi. Ortalyq ındýstrıalyq aımaqtaǵy óndiris oryndarynda jumys isteıtin kásibı mamandar daıarlaýǵa óz úlesin qosýda. Qazir ortalyqta júzdegen maman bilim alýda. Kásiptik oqý ornynyń kompúterlik synyptary keremet eken. Keń jolaty ınternetke qosylǵan kompúter synyptarynda bir aýyq jumys istep te kórdik. Jyldamdyǵy joǵary. Áp-sátte ǵalamtorǵa kirip, biraz jerdi sharlap, ózińe qajetti dúnıeni tez tabady ekensiń. «Bizdiń oqýshylarymyz ınternetti kúnde paıdalanady. Ábden mashyqtanyp alǵan» deıdi oqý ornynyń óndiristik sheberleri. Kásiptik oqý ornynyń basqa da bazasymen tanystyq. Mamandyqty meńgerýge barlyq jaǵdaılar jasalǵany kórinip tur.
– Bizdiń mamandarymyzǵa suranys kóp. Osy ındýstrıalyq aımaqta iske qosylǵan kásipkerlik nysandardyń basshylary men menejerleri jıi kelip, oılaryn aıtap turady. «Bizge pálendeı mamandyq boıynsha jumysshylar kerek» dep aldyn ala tapsyrys berip turady, – deıdi kásiptik oqý ornynyń basshylary.
Osylaısha Shymkent qalasyndaǵy Indýstrıaldy aımaqta óndiris pen maman daıyndaý isi úılesimdi júıesin tapqanyna kózimiz jetip qaıtty. Barlyq máseleni bir jerde sheshilýi óndiristiń órkendeýine septigin tıgizetini anyq. Osy rette Shymkenttegi Indýstrıaldy aımaqtyń yrǵaqty jumysyn ózge óńirlerge úlgi tutýǵa bolatynyn baıqadyq.
Nurlan ÁÝBÁKİR
