– Nurbek Turarbekuly, ózińiz tótenshe jaǵdaı qyzmetine qalaı keldińiz, jalpy tótenshe jaǵdaı qyzmetine kelýińizge ne túrtki boldy?
– Men 1981 jyly Kaztalov aýdany Bostandyq aýlynda dúnıege keldim. 1998 jyly J.Dosmuhamedov atyndaǵy pedagogıkalyq kolejde deneshynyqtyrý mamandyǵy boıynsha oqydym.
2000 jyly áýe desant áskeri qatarynda Qapshaǵaı qalasynda eki jyl Otan aldyndaǵy boryshymdy ótep, 2003 jyly M.Ótemisov atyndaǵy Batys Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetinde alǵashqy áskerı daıyndyq jáne deneshynyqtyrý fakúltetine grantqa tústim. 2006 jyly Oral kolejinde "Qarjy" mamandyǵy boıynsha oqydym.
Al keıin Batys Qazaqstan ınovasıalyq-texnologıalyq ýnıversıtetinen "Memlekettik jáne jergilikti basqarý" mamandyǵyn bitirdim. 2020 jyly dál osy ýnıversıtetten "Qorshaǵan ortany qorǵaý jáne ómir tirshiliginiń qaýipsizdigi" mamandyǵy boıynsha bilimimdi támamdadym.
Jalpy tótenshe jaǵdaı qyzmetine kishkentaıdan Bostandyq aýlynda birge ósken dosym shaqyrdy. Dosym "mynaý – seniń isteıtin mamandyǵyń, elge qyzmet etip, halyqqa kómektesesiń" dedi. Sebebi men árdaıym kez kelgen adamǵa kómektesip júretin edim.
Bul sala biliktilikti, erjúrektilikti, eptilikti, sabyrlyqty, tózimdilikti, táýekeldi talap etedi. Ári tez arada sheshim qabyldaı biletin jeti qyrly, bir syrly adamdardyń elge qyzmet atqaratyn jeri bolǵan soń ár er jigittiń armany dep oılaımyn!
– Tótenshe jaǵdaı boıynsha shaqyrtý túskende kez kelgen qutqarýshy qandaı shema boıynsha jumys isteıdi nemese qutqarýshylarǵa alǵash qandaı oı keledi?
– Eń birinshi tótenshe jaǵdaı qandaı sıpatta ekeni, ol jerden adamdardy qalaı aman-esen qutqaryp alyp shyǵatynymyz týraly, qandaı quraldar kerek ekeni týraly oılaısyń.
Al keıin tótenshe jaǵdaı ornyna jetip, oqıǵany kózińmen kórgennen keıin sol jerde sheshim qabyldaısyń.
– Batys Qazaqstan oblysy Tótenshe jaǵdaı departamentine jıi qandaı shaqyrtýlar túsedi? Ásirese, qaı mezgilde jumys kúrdelene túsedi?
– Batys Qazaqstan oblysynda 5 iri ózen aǵady. Kóbine kóktemde tótenshe jaǵdaı tasqyn saldarynan bolady. Eldimekenderge, kásiporyndarǵa kóp zardabyn tıgizedi.
Kópirlerdi sýǵa ketip, aýyldarǵa, mektepterge, jumys oryndaryna qatynas bolmaı qalady. Sol kezde biz árdaıym halyqtyń ortasynan tabylamyz, kómektesemiz.
Keıbir kezderi 10 nemese 15 kún, keıbir kezderi aılap jatamyz. Qaıyqpen arǵy bet pen bergi betke qatynas jasap, tasqyn sý bolǵanda, eldi mekenderge baryp, halyqqa kómektesip, elge degen patrıottyq sezimderimizdi kórsetip, ózińniń týǵan aýylyńdaı jumys istep, osylaısha, halyqtan alǵys alamyz!
Tótenshe jaǵdaı basylyp, tasqyn sý qaıtqan soń aqsaqaldar bata berip, bárimizdi jınap, ákimder alǵys aıtyp jatady.
Sodan keıin qala arasynda kópqabatty úılerden órt shyqqanda, tómengi, joǵary qabattardan adamdardy evakýasıalaımyz. Zaýyttardyń ishinde kóp jaǵdaılar bolady. Adamdar apparattarǵa, stanoktarǵa túsip qalyp jatady. Aıaqtary, qoldary zardap shegedi, solardy alyp shyǵamyz.
Odan bólek úlken jol apattary bolady. Avtobýstar túıisip qalyp jatady. Sondaıda qutqarýshylar bir bólim jetpegen jaǵdaıda ekinshi bólimdi jiberip, jedel járdem kelgenshe zardap shekken adamdardyń jaraqattaryn tańyp, alǵashqy medısınalyq kómek kórsetedi.
– Birneshe jyldyq tájirıbeńizden bir este qalǵan oqıǵany aıta alasyz ba?
– Túrli tótenshe jaǵdaı bolyp jatady. Onyń ishinde sýdan adamdy qutqaramyz, tútin arasynan adamdardy alyp shyǵyp, adasqan jandardy taýyp alyp jatamyz.
Sol arqyly keıde adamdardyń alǵysyn alyp jatasyń, keıde qaıǵyly oqıǵalarǵa tap bolyp, ata-anasy, balalary jylap jatqan oqıǵalarǵa da kýá bolasyń.
Este qalǵan bir oqıǵa – eń birinshi jumysqa kirgendegi jaǵdaı. Adam sýǵa batyp ketken eken. Jaǵada polısıa qyzmetkerleri kútip turdy. Dene qap-qara bolyp isinip, ıistenip ketken, ustaýǵa da kelmeıdi. Matamen jaǵaǵa alyp shyqtym. Sol esimde qalypty. Bylaı bir kúnde bes-altaý, keıde tipti on shaqty oqıǵa bolady.
– Jıi kezdesetin bir tótenshe jaǵdaı boıynsha azamattarǵa qandaı keńes bere alasyz?
– Páterden órt shyqqan kezde eń aldymen úreı týǵyzbaı salqynqandylyqty saqtaýǵa tyrysý qajet, 101,112 telefondary boıynsha qutqarý qyzmetterin shaqyryp, olarǵa tolyq aqparatty: mekenjaıyn, oqıǵa ornyn, óz derekterin aıtyp, habardar etý kerek.
Álsiz jáne áreketke qabiletsiz azamattardy, balalar men qart adamdary evakýasıalaý qajet. Adamdardy ǵımarattan dalaǵa shyǵarý qajet.
Eshqandaı jaǵdaıda lıftini paıdalanýǵa bolmaıdy. Tútin bólmege ense, edenge jaqyn turyńyz, bul jerde árdaıym taza aýa bar. Aýyz ben muryndy dymqyl oramalmen nemese súlgimen jabyńyz. Múmkindiginshe, órtsóndirýshiler sizdiń úı-jaıda bolǵanyńyz týraly bilýi úshin tereze janynda turyńyz.
– Tótenshe jaǵdaı qyzmetinde birneshe jyl jumys isteý arqyly ne aldyńyz, ne úırendińiz?
– Tótenshe jaǵdaı qyzmetkeri bolǵannan beri ózimdi ustaýǵa, qyzbalyqqa salynbaýǵa, kez kelgen jerde táýekelge bel baılamaýǵa, eptilikke, birneshe maman ıesi bolýǵa, sabyrlyqqa, tózimdilikke, tez arada durys, ońaı jolmen sheshim qabyldaýǵa, adamdardy sabyrǵa shaqyrýǵa úırendim.
Bul qyzmet tótenshe jaǵdaılardyń aldyn alý úshin túrli is sharalar ótkizýge zor úlesin tıgizdi, úlken tájirıbe aldym! "Jigitke jeti óner de az" deıdi ǵoı. Mine sonyń dáleli – Jedel qutqarý jasaǵyndaǵy qutqarýshylar, olardyń da óneri san alýan!
Suhbattasqan Qýanysh ERMEKOVA
