– Nurjan myrza, qysta qandaı tótenshe jaǵdaı boıynsha shaqyrtýlar túsedi?
– Qys kezeńinde Batys Qazaqstan oblysy Tótenshe jaǵdaılar departmentine negizinen avtomobıl joldarynda kólikter buzylyp, kólikterdi qar qursaýynan shyǵarýǵa kómek surap, sondaı-aq, dalalyq jerlerde mal baqqan adamdardyń joǵalyp ketýine baılanysty izdestirý-qutqarý jumystaryna kómek kórsetýge baılanysty shaqyrtýlar túsip turady.
– Byltyr jáne bıyl qystaǵy tótenshe jaǵdaılardan, onyń ishinde qar qursaýynda qalǵan, úsik shalǵan, jolda qalyp qoıǵan qansha adam qutqaryldy?
– Ótken 2022-2023 jyldardyń qysqy kezeńinde avtojoldarda 8 avtokólik qar qursaýynan qaýipsiz jerlerge shyǵarylyp, 26 adam qutqaryldy, onyń ishinde 10 bala, 29 adam evakýasıa jasaldy. Qutqarý jumystaryna 39 adam, onyń ishinde TJD 31 qyzmetkeri, JAO 8 qyzmetkeri, TJD 10 tehnıkasy, JAO 10 tehnıkasy, sonda jalpy sany 18 tehnıkasy jumyldyryldy.
Bıylǵy qysqy kezeń bastalǵaly ázirge qar qursaýynda qalǵandardy qutqarý jumystary júrgizilgen joq.
– Osyndaı jaǵdaıǵa tap bolǵan, ıaǵnı qysta jolda qalǵan adamdarǵa qandaı keńester beresiz?
– Júrgizýshiler, ásirese, alys qashyqtyqqa sapar shegýdi josparlaıtyndar, kólikteriniń tehnıkalyq jaǵdaıyna erekshe nazar aýdarýy kerek. Sapar ýaqytyna baılanysty aldaǵy bir-eki táýlikke arnalǵan aýa-raıy boljamyn naqtylańyz.
Sýyq mezgilde uzaq ýaqyt júrmes buryn kóliktiń jylý oqshaýlaýyn aldyn-ala tekserip alyńyz. Sapar aldynda qozǵaltqysh pen batareıanyń jumysyn tekserip, janarmaı qoryn jınańyz.
Jolǵa ózińizben birge jyly zattar men tamaq ala shyǵyńyz, uıaly telefondy qýattaǵyshty umytpańyz, sorǵyny, súıreý kabelin, balon kiltin jáne domkratty tekserińiz.
Júksalǵyshqa otaldyrý symdarynyń jıyntyǵyn salyp alǵan jón. Fors-major jaǵdaıynda tótenshe jaǵdaıǵa qajetti jınaqty daıyndańyz. Jaǵdaıdy ózińiz sheshe almaıtyn jáne kómek shaqyrýǵa týra keletin oqıǵalar bolýy múmkin.
Qajetti jınaqta: uıaly telefonǵa arnalǵan qýattaǵysh jáne qosalqy batareıa, jyly kıim men kórpe, áınekten qar men muzdy ketirýge arnalǵan shetka, qajet bolǵan jaǵdaıda dóńgelekterdi qardan tazalaý úshin kishkene kúrek, qol shamy jáne oǵan arnalǵan batareıalar jıyntyǵy, alǵashqy kómek jınaǵy, tamaq pen sýsyn, balta jáne jınalmaly ara, «qurǵaq janarmaı» qaptamasy, ottyq jáne shaǵyn pesh bolýy qajet.
– Adamdar qysta alys jolǵa shyqpas buryn budan ózge taǵy da neni eskerý kerek?
– Jolǵa shyqpas buryn otbasy múshelerine, kórshilerińizge, dostaryńyzǵa naqtylanǵan júrý marshrýtyn jáne qaıtýdyń boljamdy ýaqytyn habarlaý qajet.
Eger jolda qıyn jaǵdaıǵa tap bolsańyz, zamanaýı baılanys quraldaryn paıdalaný qajet, bul qutqarý bólimsheleriniń jaýap berý ýaqytyn edáýir tezdetedi. Batareıanyń qýatyn únemdeýge tyrysyńyz.
– Máselen, qys ýaqytynda jolda kenet kólik buzylyp qalsa, júrgizýshilerdiń áreketi qandaı bolmaq?
– Eger jolda kóligińiz buzylsa, kóliktiń aldyna jáne artyna eskertý belgilerin qoıyńyz, bul kesilgen aǵash nemese kez kelgen erekshelenetin zattar bolýy múmkin. Eger kólik jumys istep tursa, jeldetý jáne tútinmen ýlanýdyń aldyn alý úshin áınekti sál ashyp qoıý kerek.
Tútin kabınanyń jáne salonnyń ashyq terezelerine túspeýi úshin kólikti jelge qarsy qoıý kerek. Tútin shyǵý qubyrynyń muzben jáne qarmen bitelip qalmaýyn qadaǵalańyz.
Eger kólik buzylǵan bolsa, úreılenbeńiz, «111» nemese «101» jedel qyzmetteriniń biryńǵaı nómirin terińiz, problemańyz týraly habarlańyz jáne ornalasqan jerińizdiń koordınattaryn berińiz. Jylýdy saqtaý jáne qolda bar azyq-túlik qoryn únemdi paıdalanýǵa tyrysyńyz.
– Qysqa deıin bul tótenshe jaǵdaılardyń aldyn alý úshin qandaı sharalar jasalady?
– Qysqy kezeńdegi tótenshe jaǵdaıdyń aldyn alý maqsatynda Batys Qazaqstan oblysy Tótenshe jaǵdaılar departamenti birqatar sharalar atqarady.
Batys Qazaqstan oblysynyń halqy men aýmaǵyn qysqy kezeńdegi tótenshe jaǵdaılardan qorǵaý týraly Batys Qazaqstan oblysy ákiminiń ókimin daıyndap, bekitedi. Osy ókimmen qysqy kezeńdegi tótenshe jaǵdaılardyń aldyn alý jáne joıý boıynsha is-sharalar jospary jáne oblystyq jedel shtab quramy bekitiledi.
Atalǵan qujattar oblystyń barlyq uıymdary men mekemelerine jáne azamattyq qorǵaý qyzmetterine, olardyń qurylymdaryna oryndaý úshin joldanady. Jyl saıyn qyrkúıek aıynda oblystyq Tótenshe jaǵdaılardyń aldyn alý jáne joıý komısıasynyń otyrysy ótkizilip, barlyq múddeli uıymdarǵa qysqy kezeńdegi tótenshe jaǵdaılardyń aldyn alý boıynsha naqty tapsyrmalar beriledi.
– Qysta tótenshe jaǵdaıǵa qarsy kúreste ózge departamenttermen, uıymdarmen qandaı birlesken áreketter jasaısyzdar?
– Qazan aıynda Batys Qazaqstan oblysy Tótenshe jaǵdaılar departamenti qyzmetkerleri oblystyq Polısıa departamentimen, Jolaýshylar kóligi jáne avtomombıl joldary basqarmasymen, «QazAvtoJol» AQ BQO fılıalymen birge avtomobıl joldarynyń qysqy kezeńge daıyndyǵyna komısıalyq tekserister júrgizip, anyqtalǵan kemshilikterdi joıý úshin múddeli uıymdarǵa tıisti aqparattar joldanady.
Batys Qazaqstan oblysy Tótenshe jaǵdaılar departamentiniń ótimdiligi joǵary kólikteri avtomobıl joldarynyń qar basý qaýpi bar ýchaskelerine bekitiledi.
Bıylǵy jyly 80 tehnıka bekitildi. Jol qyzmetteri men jergilikti atqarýshy organdar respýblıkalyq jáne oblystyq mańyzdaǵy avtomobıl joldarynyń boıynda jylytý pýnktterin uıymdastyrady.
Sonymen qatar, qar qursaýynda qalyp qoıǵan azamattardy ystyq tamaqpen qamtamasyz etý maqsatynda jol boıynsha ornalasqan kempıngtermen jáne tamaqtaný mekemelerimen nıet-sharttar jasasady. Óndiristik uıymdardyń jáne tirshilikti qamtamasyz etý boıynsha komýnaldyq qyzmetterdiń paıdalanýyndaǵy jylytý zeńbirekteri men avtonomdyq elektr generatorlarynyń sany men tizimderin jasaqtap, qys mezgilinde paıdalanýǵa daıyndaıdy.
Jol qyzmetteriniń qysqy mezgilge joldarǵa tóseletin ınertti materıaldar men janar-jaǵarmaı qoryn, qar ustaý qalqandaryn daıyndaýyna baqylaý júrgiziledi.
Suhbattasqan Qýanysh ERMEKOVA
