Bul egemendik alǵaly qazaq tiline jasalyp jatqan úshinshi soqqy: birinshi soqqy qazaqstandyq ult jasaý bolatyn.
Sol jobaǵa sáıkes elimizde qazaq ultyn joıyp, onyń ataýy men sýbektiligin, al odan keıin tilin de joıý basty maqsat boldy. Biraq bul joba iske aspaı qaldy.
Ekinshi surqıa usynys -ol latınısaǵa ótý bolatyn. Ózbekstanda júzege aspaǵan bul jospar qazaq tilin aqsatyp, qazaq tilin memlekettik is pen komýnıkasıaǵa jaramaıtyn tilge aınaldyryp tastaýdy basty maqsat etken edi. Biraq bılik bul usynystan da birazdan keıin ózi bas tartýǵa májbúr boldy. Qazaqtyń tilin taǵy qudaı saqtady.
Úshinshi shabýyl -úsh tuǵyrly til dep atalyp otyr. Bul joba boıynsha Qazaqstan jurtshylyǵy úsh til: qazaq, aǵylshyn, orys tilderin qatar ıgermekshi bolyp otyr.
İs júzinde bul reforma orys tiliniń Qazaqstanda joǵalyp bara jatqan pozısıasyn qalpyna keltirýdi kózdeıdi. Bul usynys taǵy da qazaq tilin qolaısyz jaǵdaıǵa qaldyrady. Biz barlyq báleni Saǵadıevke japqan edik, biraq bul jobanyń artynda, Reseı turǵanyn moıyndaýymyz kerek. Bul bizdiń tilge degen gıbrıdtik shabýyl. Kim bul jobany qoldamaıdy - sol Reseıge qarsy degen sóz.
Bizdiń sońǵy jıyrma bes jylda qoldan jasaǵan problemamyz óte kóp. Sonyń biri - iri agrokorporasıalardyń latıfýndızmi. Memlekettik olıgarhıalyq kapıtalızm men iri agrokorporasıalardyń latıfýndızmi bizdiń eldi azıalyq óndiris ádis túrine ákeldi. Soǵan sáıkes osy saıası qondyrma bizdi permanenttik daǵdarysta ustaıdy. Mundaı jaǵdaıda aǵyp jatqan munaı da, shetke ketip jatqan uran kenishteri de bizdiń jaǵdaıdy túzetpeıdi. Iaǵnı, bizdegi latıfýndızm eskilikti saqtaıdy, ekonomıkalyq jáne saıası modernızasıaǵa tosqaýyl qoıady. Men revolúsıaǵa qarsymyn, biraq mundaı uzaqqa sozylǵan daǵdarys revolúsıaǵa jeteleıtinin eskertkim keledi.
Ázimbaı Ǵalı
Derekkóz: abai.kz
