Aqparattyq tehnologıa salasyn damytý maqsatynda elimizde de táýelsizdik alǵannan bergi kezeńde az jumys istelgen joq. Jarqyn jobalardyń, baıypty bastamalardyń tusaýy kesildi. Biraq... jasyryp-jaýyp qaıteıik, «ıgiligi mol bolady» dep asyǵa kútken jobalardyń «joly bolmaı», aıaqsyz qalyp, sý aıaǵy qurdymǵa ketti. Eger 2017 jyly «Sıfrlyq Qazaqstan» baǵdarlamasy qabyldanbasa, saladaǵy máseleler qordalanǵan ústine odan beter qordalana túser me edi, bálkim.
Prezıdent Joldaýynda sıfrlyq tehnologıany damytýdy birinshi basymdyq retinde eń mańyzdy keshendi mindetterdiń sanatyna jatqyzdy. Osylaısha sıfrlyq ındýstrıany densaýlyq saqtaý, bilim sekildi negizgi salalarda damytýdyń ózektiligi artyp, Úkimetke «Sıfrlyq Qazaqstan» baǵdarlamasyn ázirleýdi tapsyrǵan bolatyn.
Baǵdarlama qabyldanǵaly bes jyldyń júzi boldy. Árıne bes jylda atqarylǵan jumystardy tolyq baıandap shyǵý múmkin emes. Bir anyǵy, bes jylda bas barmaqpen baǵalaýǵa turarlyqtaı jumystar atqaryldy. Iá, atqarylǵan jumystar az emes. Alaıda, alda turǵan mindetter tipten aýqymdy.
Atap óter bolsaq, el Úkimetiniń aldynda turǵan mańyzdy mindetterdiń biri – Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń tapsyrmasyna sáıkes ótken jyldyń qazanynda qabyldanǵan «Sıfrlandyrý, ǵylym jáne ınovasıalar esebinen tehnologıalyq serpilis» ulttyq jobasyn júzege asyrý. QR Sıfrlyq damý, ınovasıalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstri Baǵdat Mýsınniń aıtýynsha, jobany 2021-2025 jyldar aralyǵynda júzege asyrý josparlanýda. Qaralǵan qarjy kólemi 2 255 890 323 myń teńgeni quraıdy. Jalpy joba 211 is-sharadan, 44 kórsetkishten, 226 tapsyrmadan, sondaı-aq 10 negizgi baǵyttan turady.
«Joldaý júktegen mindetterge sáıkes «Sıfrlandyrý, ǵylym jáne ınovasıalar esebinen tehnologıalyq serpilis» ulttyq jobasy sheńberinde memlekettik qyzmet salasyna reınjınırıng jasalyp, birqatar oń nátıjelerge qol jetkizildi. Máselen burynǵydaı esepsiz qaǵaz paıdalaný, qaǵazbastylyq tyıylyp, búrokratıanyń joly kesildi. Ulttyq joba 2025 jylǵa deıin júzege asatyn bolsa, osy ýaqyt aralyǵynda memlekettik qyzmettiń 5 000 bıznes-prosesine reınjınırıng jasalatyn bolady» deıdi Baǵdan Mýsın.
«Sıfrlyq Qazaqstan» baǵdarlamasy qabyldanǵaly beri memlekettik qyzmetterdi elektrondy formatqa aýystyrý isi qarqyndy túrde júrgizile bastaǵany belgili. Mınıstrdiń málimdeýinshe, búginde memlekettik qyzmetterdiń 94 paıyzy elektrondy formatqa aýysqan eken. Sonymen qatar 10-ǵa jýyq memlekettik qyzmetti HQKO-ǵa (Halyqqa qyzmet kórsetý ortalyǵy) barmaı da alý múmkindigi jasalypty. Baǵdat Batyrbekuly bıylǵy jyldyń sońyna deıin mundaı qyzmetterdiń jalpy sanyn 44-ke jetkizý josparlanyp otyrǵanyn aıtady.
Ulttyq joba aıasynda jer qatynastary, qurylys, aýyl sharýashylyǵy, otyn-energetıka, bilim, kólik sekildi birqatar negizgi salalarda da atap ótýge turarlyqtaı aýqymdy tirlikter tyndyrylǵan. Máselen ulttyq joba boıynsha asyraýshy sala – agrosektorda birinshi shildeden bastap Sýbsıdıalaý júıesi iske qosylypty. Endi aýyl sharýashylyǵy taýar óndirýshileri ózderin tolǵandyrǵan kez kelgen suraqtyń jaýabyn atalǵan júıeden taba alady. Eń bastysy Sýbsıdıalaý júıesinde sharýalarǵa memleket tarapynan kórsetiletin kómek, qoldaýlar jaıly aqparattar ornalastyrylǵan.
Ulttyq jobanyń arqasynda bilim berý salasynyń da kem-ketigi bútindelip, upaıy túgendele túsýde. QR Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstri Saıasat Nurbektiń sózine súıensek, bilim berý salasyn sıfrlandyrý baǵytynda atqarylyp jatqan keshendi jumystardyń arqasynda búginge deıin qoldanystaǵy 670 baspa oqýlyqtyń 97 paıyzdan astamy sıfrlyq formatqa kóshirilgen kórinedi. 2022 jyldyń sońyna deıin 100 paıyz sıfrlandyrylady dep kútilýde.
«Ulttyq joba sheńberinde júzege asatyn «Ǵylym» baǵyty kóptegen oń nátıjelerge qol jetkizýge múmkindik beredi. Mysaly, qazirgi tańda Qazaqstan boıynsha ǵalym-zertteýshilerdiń jalpy sany 21,6 myń bolsa, 2025 jylǵa deıin 1,5 esege kóbeıtý kózdelýde. Barshańyzǵa málim, Memleket basshysy Qasym-Jomart Kemelulynyń ǵylym-bilim salasyna qoldaýynyń arqasynda ǵalymdardyń eńbekaqysy 2 esege ósti. Aldaǵy ýaqytta da elimizdiń bolashaǵy sanalatyn jas ǵalymdardy qoldaý sharalary jalǵasa beretin bolady.
Bıyl «Jas ǵalym» jobasy arqyly 1037 grant bólinse, keleshekte jyl saıyn jas ǵalymdarymyzdyń halyqaralyq taǵylymdamalardan ótýi úshin 500 grant bólinbek. Ótken jyly álemniń túkpir-túkpirindegi bilimi men ǵylymy damyǵan elderdegi ǵylymı ortalyqtarda 400 ǵalymymyz tájirıbe almasyp keldi. Munyń barlyǵy jas ǵalymdardy yntalandyrý, qoldaý, talantyn shyńdaý úshin istelip jatqan jumystar», deıdi Saıasat Nurbek.
Osylaısha «Sıfrlandyrý, ǵylym jáne ınovasıalar esebinen tehnologıalyq serpilis» ulttyq jobasy birqatar salanyń serpindi damýyna jol ashýda. Ásirese bilim jáne ǵylym, jer qatynastary, áleýmettik salalarda az ýaqytta-aq aýqymdy jumystar atqarylǵanyn joǵaryda biz keltirgen derekterden-aq ańǵarýǵa bolady. Bizdiń jazbaǵanymyz, qamtymaǵanymyz qanshama?!
Iá, qazirgi sıfrly dáýir jaıbasarlyqty keshirmeıdi. Babalarymyzsha saýyn aıtyp el jıatyn nemese úshbý hat jóneltip, poshtashynyń jolyn tosyp júretin kezeń áldeqashan kelmeske ketken. Siz ben biz aqparattyq tehnologıanyń dáýirlep turǵan ǵasyrynda ómir súrip jatyrmyz. Eger ýaqyttyń aǵysymen birge júzip, dáýirdiń tynysyn sezine alsaq qana órkenıet kóshin bastaǵan kóshbasshy elderdiń qatarynan tabyla alamyz.
Qalaı desek te eń bastysy seń qozǵalyp, aqparattyq tehnologıa salasynyń tamyryna qan júgirdi. Aldaǵy ýaqytta «Sıfrlandyrý, ǵylym jáne ınovasıalar esebinen tehnologıalyq serpilis» ulttyq jobasy jáne salany damytý maqsatynda qolǵa alynǵan basqa da baıandy bastamalar tıimdi júzege asyp jatsa, utarymyz kóp bolmaq.
