QR Ulttyq Banktiń aqsha-kredıt saıasaty týraly kezekti toqsan saıynǵy esebi jarıalandy. Qujatta jyldyq bazalyq mólsherlemeni 16,50%-ǵa deıin kóterý týraly sheshimniń qabyldanýyna negiz bolǵan jańa boljam nátıjeleri usynylady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Inflásıa taǵy údeı túsedi
Inflásıanyń 2025 jylǵa arnalǵan boljamy ósý turǵysynda qaıta qaraldy. Jyl sońynda ınflásıa 10-12%-dy quraıdy dep kútiledi. Bul ósim ishki jáne syrtqy faktorlardyń jıyntyq áserine baılanysty ekeni naqtylanady.
Negizgi syrtqy faktorlardyń ishinde:
- Álemdik azyq-túlik naryqtaryndaǵy baǵa ósimi (orta eseppen jylyna 7,3%);
- Reseı tarapynan ınflásıalyq qysymnyń kúsheıýi, ondaǵy ınflásıa 6,8% deńgeıinde kútiledi.
İshki faktorlardyń ishinde mynalardy atap ótken jón:
- turǵyn úı-kommýnaldyq qyzmetterdiń (JKÝ) tarıfteri orta eseppen 15-20-%-ǵa ósýi;
- qaıta óńdeý ónerkásibindegi óndiristik shyǵyndardyń 10-12%-ǵa ósýi; ımporttalatyn taýarlar men janar-jaǵarmaı materıaldarynyń (JJM) 12-18% aralyǵynda qymbattaýy.
- Janar-jaǵarmaı baǵasynyń ósimi, ásirese mańyzdy áserge ıe, óıtkeni bul kólik jáne óndiris shyǵyndaryn arttyryp, taýarlar men qyzmetterdiń keń aýqymyna qymbattaý turǵysynda áser etedi.
Ekonomıs Ǵalymjan Aıtqazın bul úrdister makroekonomıkalyq turaqtylyqqa qatysty qosymsha táýekelder týǵyzatynyn aıtady.
"Aqsha-nesıe saıasaty jónindegi komıtet múshelerinen kútiletin mólsherleme traektorıasy ekinshi ret jarıalanyp otyr, onda qarastyrylyp otyrǵan baǵa traektorıasy aldyńǵy boljamdarmen salystyrǵanda barlyǵynda ósken. Iaǵnı, baǵalaýlar, ásirese 2025-2026 jyldarǵa arnalǵany aıtarlyqtaı nasharlaǵanyn kórýge bolady", - deıdi ekonomıs Ǵalymjan Aıtqazın
2026-2027 jyldardaǵy ınflásıa dınamıkasy
2026-2027 jyldarǵa qaraı ınflásıa tómendeı bastaıdy, biraq baıaýlaý qarqyny buryn kútkennen báseń júredi. Osy kezeńdegi ınflásıa ósiminiń negizgi faktorlaryna mynalar jatady:
- QQS mólsherlemesiniń 2026 jyly 16%-ǵa deıin kóterý, bul baǵalardy orta eseppen 1,5-2 bazalyq tarmaqqa ulǵaıtady;
- Turǵyn-úı komýnaldyq qyzmetter tarıfteriniń odan ári ósimi (jylyna orta eseppen 10-15%-ǵa deıin);
- janar-jaǵarmaı baǵasynyń ósimi, bul kólik tasymaly shyǵyndarynyń 8-10%-ǵa ósýine ákeledi.
QR Ulttyq Banki jarıalaǵan baıandamada QQS mólsherlemesi kóterilgen kezde ortalyq bankter, ádette, tikeleı áserlerge jaýap bermeıdi, biraq ınflásıalyq kútýler, jalaqynyń ósýi jáne baǵanyń uzaq merzimdi serpini arqyly janama áserlerdi eskeredi. Bul, ásirese ınflásıalyq kútýler turaqsyz bolyp tabylatyn Qazaqstan úshin ózekti.
Aldaǵy QQS ósimi tutynystyń aldyn ala artýyna jáne ınflásıalyq kútýlerdiń kúsheıýine ákelýi múmkin. Degenmen, QR Ulttyq Bank júrgizetin qalypty qatań aqsha-kredıt saıasaty ınflásıany turaqtandyrýǵa múmkindik beredi. Bazalyq ınflásıa (ýaqytsha faktorlardan tazartylǵan) 2027 jyldyń ortasyna qaraı 5% - ǵa deıin baıaýlaıdy dep boljanýda.
Inflásıanyń boljamdy deńgeıi:
- 2025 jyl: 10-12%;
- 2026 jyl: 9-11%;
- 2027 jyl: 5,5-7,5%.
Inflásıanyń ekonomıkalyq ósimge áseri
2025 jyly JİÓ ósimi 4,2-5,2% deńgeıinde qalyptasady dep boljanady, buǵan óz qalpyn saqtaıtyn ishki suranys, fıskaldyq yntalandyrý jáne tutynýshylyq nesıelendirý yqpal etedi. Ósimniń negizgi draıverleri:
- TSHO-daǵy keńeıtý jobalarynyń iske asyrýdyń arqasynda munaı óndirisin ulǵaıtý, bul sektordyń 6-8% ósimin qamtamasyz etedi;
- bólshek saýda aınalymynyń 9,8 %- ǵa ulǵaıýy, oǵan turaqty ishki suranys qoldaý kórsetedi;
- 2025 jyly 3-5% - ǵa ósetin eksporttyq qoldaý.
Alaıda, 2026 jyly fıskaldyq shoǵyrlandyrý jáne salyq reformasy aıasynda ekonomıkanyń ósý qarqyny baıaýlaıdy dep kútiledi.
2026-2027 jyldarǵa arnalǵan JİÓ boljamy:
- 2026 jyl: 4,2-5,2%;
- 2027 jyl: 3,5-4,5%.
Bul rette 2024 jyly QR-daǵy fıskaldyq saıasat yntalandyrýshy sıpatqa ıe bolǵanyn, bul ekonomıkanyń qyzyp ketýine yqpal etkenin durys túsine bilgen jón.
"Ulttyq Bank ártúrli kórsetkishterde ınfraqurylymdyq jobalarǵa búdjet aqshasyn bólý, jeke tulǵalarǵa transfertter berý esebinen ekonomıkadaǵy ishki suranystyń aıtarlyqtaı qalpyna kelýin jáne kúrt ósimi bolǵanyn kórsetti, biraq odan da mańyzdy faktor tutynýshylyq nesıeleýdi keńeıe túsýi boldy", - deıdi Ǵalymjan Aıtqazın.
2026 jyly ekonomıkanyń ósý qarqynynyń tómendeýi belsendi fıskaldyq yntalandyrý kezeńiniń aıaqtalýymen jáne munaı óndirisi ósiminiń turaqtanýymen túsindiriledi. 2027 jyly ósý qarqynynyń odan ári baıaýlaýy, ekonomıkanyń áleýetti damý deńgeıine jaqyndaýy jáne ınflásıalyq qysymnyń tómendeýi kútiledi.
