Dalanews.kz tilshisi osy portalǵa suhbat bergen saıasattanýshy Anton Bredıhınniń «bredin» basynan aıaǵyna sheıin tyńdap shyqty.
Propaganda suhbat alýshy men suhbat berýshiniń óne boıyna ótip ketipti. Paranoıasy qozǵany sonshalyq tutas ultti tildep, kópe-kórneý kemsitýge kóshken eken.
Bul túrimen Ýkraınamen arazdasqan, Belarýspen bet jyrtysýǵa shaq turǵan Reseıden kúnderdiń-kúni Qazaqstan da teris aınalady.
Qysqa qaıyra aıtqanda, qazaq degen ult joq. Bredıhın sóı dep sandyraqtapty.
«Qazaqtyń qazaq bolǵany Keńes úkimetiniń tusynda ǵana. Oǵan deıin bulardy kırgız-kaısak nemese jáı ánsheıin kırgız dep atap keldi.
Bularda ortaq ıdenttilik, etnıkalyq tutastyq atymen joq. Bútin bir ultqa baǵdar bolarlyq birtutas dinı qaýymdastyq qalyptaspaǵan. Salaqulash jatqan ala-qula qoǵam.
90 jyldary slávan ultynyń ókilderi men nemister Qazaqstannan túp qoparyla kóshti. Qazaqstanda qala turǵyzǵan, tyń ıgerýge atsalysqan, óndiris oryndaryn ashqan orystardyń úrim-butaǵy atajurtyna unjyrǵasy túsip oraldy. Osyndaǵy orys zıalylary qazaq bıligine qajet bolmaı qaldy. Olar da osy elden aýa kóshýge májbúr boldy.
Shyǵys Qazaqstan? Shyǵys Qazaqstan kazaktardyń jeri. Osy ólkeniń qojasy – kazaktar», – deıdi saıasattanýshy .
Al Qazaqstandaǵy slaván ortalyqtarynyń shyntýaıtynda osyndaǵy orystarǵa ara túser qaýqary da, yqpaly da joq. Bredıhın Qazaqstandaǵy kazak atamandary AQSH-tyń agenti ekenine senimdi. Olar Reseıdi áldeqashan satyp ketken.
Qazaqstandaǵy «kazaktardyń» atamany Iýrıı Zaharov Amerıkamen aýyz jalasyp úlgeripti.
«Ataman Zaharov SRÝ-diń shpıony. Osy eldegi slavándardyń sózin sóıleıtin uıymdardyń artynda alaıaqtar tur. Olardyń orysqa jany ashymaıdy», – deıdi Bredıhın.
Suhbat alýshy da shamasy kelgenshe shatyp-butqan eken. Óskemendegi orystyń Reseıdi ólerdeı qoldaıtynyn, olardyń úlesi 51 paıyzdan asyp jyǵylatynyn, osydan 25 jyl buryn bulardyń orys avtonomıasyn qurmaqqa talpynǵanyn jipke tizipti.
«Orystardyń kópshiligi Óskemendegi kóshe ataýyn ózgertýge qarsy. O jaqtaǵy qazaqtar eńse kótere almaı ımenińkirep, jetimsirep júredi. Óńir turǵyndaryn Reseıge tartyp turady», – deıdi tilshi.
Onyń oıyn spıker de ústeı túsip, Pýtınniń túneýkúngi málimdesin qaıta mazdatypty.
Budan buryn Pýtın Máskeýdiń bir kezgi KSRO quramyndaǵy elderge biraz terıtorıany tartý etkenin tilge tıek etken.
«Qazaqtarǵa qytaımen dos bolǵansha, orystyń Ivanynyń qoltyǵyna kirgen artyq. Qytaı qazaqtyń kózine kók shybyn úımeletedi.
Bul eldegi bútkil baılyq Nazarbaevpen baılanysy bar klandardyń qolynda. Bulardyń aktıvi Reseımen tikeleı baılanysty, Reseıge táýeldi. Olar erteńgi ómirin Reseısiz elestete almaıdy. Eki eldiń arasy jipsiz baılap otyrǵan osy elıtanyń Reseıdegi bıznesi. Olar bizdiń júıemen tamyrlasyp ketken, bizden asyp qaıda barsyn?..», – deıdi saıasattanýshy .
Salaqulash suhbattyń saryny osy. Qazaqstandaǵy orystildi aýdıtorıany astamshyl ıdeologıamen aýyzdandyryp, arandatýmen aınalysyp otyrǵan jalǵyz Pravda emes, kúlli Reseıdiń aqparattyq saıasaty sondaı.
Bojko sekildilerdi osy taqylettes kontent aýyzdandyryp otyr...
Túrýli irgeden tas atyp otyrǵan otarshyl, pýtınshil, ımpershil kontentti buǵattaý Aqparat mınıstriliginiń moınyndaǵy sharýa bolsa kerek.
Bútin bir ultqa til tıgizip, táýelsiz eldiń shańyraǵyn shaıqaltqysy keletin sarapshysymaqtardy "qara tizimge" engizý Ulttyq qaýipsizdik qyzmetiniń quziretine kirse kerek-ti...
Qazaq aýdıtorıasy ótken 30 jyldyń ádil baǵasyn áldeqashan berip qoıǵan. Aqparattyq saıasatqa bólingen qarajatty orystildi aýdıtorıany qazaqtandyrýǵa baǵyttaý qajet-aq osyndaıda.
El ishine ylań salatyndar orystildi ortada órip júr. Aıtalyq, Rýdnyıdan shyqqan Bojkonyń boıynda qazaqqa degen óshpendilik qalaı qalyptasty? Shovınızmniń balalaıtyn ádeti bar. Bojkonyń ózi ǵana emes, qoınyndaǵy qatyny da, baýyryndaǵy balasy da sondaı demek. Ortasy da. Bul memlekettiń aqparattyq salada jibergen aqaýy.
Bılik Bojko sekildilerdiń qandaı kontentti tutynyp otyrǵanyna bas qatyrǵysy kelmeıdi. Reseı propagandasy tutas Rýdnyıdy torlap alǵan bolýy múmkin. Oǵan kim oılanyp jatyr?
Aqparattyq saıasat - Toqaevtyń «Ana tilge» bergen suhbatyn jáı ǵana suhbat emes, propagandaǵa aınaldyrýdy bildiredi.
Nege deseńiz Bojkony abaqtyǵa jabýmen shovınıserdiń sany azaımaıdy. Orys agresıasyna qarsy turý keshendi sharalardy qabyldaýdy qajet etedi. Onyń 3 amaly bar.
Alǵashǵysy.
Reseı propagandasyna tótep beretin azamattardyń shoǵyryn (pýlyn) qalyptastyrý. Olardy erteńgi information warfare-ge, Sher aǵanyń sózimen aıtqanda myltyqsyz maıdanǵa baptap jaratý.
Telearnadaǵy tanymal jigitterdi, sózben qajasa alar saqa saıasatkerlerdi, basqa da urt minezdi, ótkir tildi azamattardyń kúsh-jigerin propagandamen kúreske baǵyttaý.
Ekinshisi.
Qazaqstannyń aqparat keńistigin ishten iritip otyrǵan Reseıdiń separatıstik saıttaryn buǵattaý! "Óskemen orystyń jeri..." dep sandyraqtaǵan sarapshynyń sózin Óskemenniń orysy ańdamaýy múmkin emes. Bul myńnan bir ǵana mysal. İlgeridegi Bojko sekildilerdi osy taqylettes kontent aýyzdandyryp otyr.
Úshinshisi.
Qazaqstannyń aýmaǵı tutastyǵyna kúmán keltirgen, bútin bir ultty kópe-kórneý kemsitken odaqtasymyzdyń sarapshymaqtaryna sanksıa salý, "qara tizimge" kirgizý. Sóıtip táýbesine túsirý, amaly tabylsa aıyp-anjysyn tóletý. Bulardyń kópshiligi Qazaqstanǵa kelip ketip júredi óıtkeni. Kelýge májbúr. Ádette odaqty násıhattaý úshin Máskeýden bólinetin aqshany ıgeretin de solar. Álgindeı áreketke barsaq eshkim tonymyzdy sheship almas. Bul endi Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń quziretine kirer sharýa...
Ázirlegen, Dýman BYQAI
