El azamattarynyń 25 paıyzynyń jeke turǵyn úıi joq
Alaıda, turǵyn úı kezeginde turǵandardyń basym kópshiligi úshin baspanaly bolý múmkindikteri barǵan saıyn eles, saǵymǵa aınalyp barady. Nesıeler turǵyn úıdi jekemenshikke satyp alý shyǵyndaryn tolyq ótemeıdi. Onyń ústine jyldan-jylǵa ósip jatqan ınflásıa da nesıeni qaıtarýdyń da, turǵyn úı satyp alýdyń da múmkindikterin azaıtýda.
Mysaly, ótken jyly bastapqy naryqtaǵy (pervıchnyı rynok) jańa turǵyn úıdiń quny 15,2% -ǵa, al qaıtalama naryqtaǵy (vtorıchnyı rynok) turǵyn úıdiń quny 23,1%-ǵa ósti. Ekonomist.kz. júrgizgen saýalnama nátıjesine súıensek, qazaqstandyqtardyń shamamen 25 paıyzynyń jeke turǵyn úıi joq. Jyljymaıtyn múliktiń quny gıper joǵary bolǵandyqtan kóptegen azamattar ıpotekalyq nesıesi uzaq merzimge beriletin turǵyn úı baǵdarlamalaryn tańdaıdy.
«Báıterek development» aksıonerlik qoǵamynyń málimetteri boıynsha qazaqstandyqtar standartty páter satyp alý úshin orta eseppen 7,4 jyl barlyq tabysyn jınaqtasa ǵana turǵyn úı satyp ala alatyn kórinedi. Alaıda kóbine otbasylyq kiristiń 1/3 bóligin ǵana páter satyp alýǵa, qalǵan bóligi kúndelikti turmystyń qajettilikterine jumsalady. Qazirgi qymbatshylyq zamanda keı azamattarǵa tipti, bul 1/3 bir bólikti de jınaý múmkin bolmaı turǵany ashshy da bolsa shyndyq. Tıisinshe, ortasha qazaqstandyq otbasynyń turǵyn úı satyp alýǵa shamamen 22,2 jyl ýaqyty ketedi eken.
Osy oraıda biz Qazaqstandaǵy turǵyn úı baǵdarlamalarynyń tizimin jasaqtap, olardy qalaı paıdalaný kerektigi týraly qysqasha gaıd jasaǵan edik.
«7-20-25»
7-20-25 – qaryz boıynsha eń tómengi mólsherlemesi 7 paıyz bolatyn eń tanymal baǵdarlamalardyń biri. Bastapqy jarna turǵyn úı qunynyń 20 paıyzy. Astana, Almaty, Aqtaý, Atyraý jáne Shymkentte baǵdarlama boıynsha páterdiń eń joǵary quny 25 mıllıon teńgeni quraıdy. Qaraǵandy úshin bul kórsetkish 20 mıllıon teńgege deıin, al Qazaqstannyń qalǵan óńirleri úshin – 15 mıllıon teńgege deıin jetedi. Qaryzdy óteý merzimi barlyq óńirler úshin biryńǵaı – 25 jylǵa deıin. Bul baǵdarlamaǵa qatysýshylar úshin negizgi talaptar:
Qazaqstan azamaty bolýy;
Menshik quqyǵynda turǵyn úıdiń bolmaýy;
Kásipkerlik nemese jumys ornynan turaqty rastalǵan tabystyń bolýy;
Ipotekanyń bolmaýy.
Bastapqy jarnany da tóleı almaıtyn azamattar bul somany jergilikti atqarýshy organnan «turǵyn úı sertıfıkatyn» alý arqyly jabýǵa múmkindigi bar.
Baǵdarlamaǵa qatysý úshin toǵyz seriktes banktiń birine habarlasý qajet.
«Baspana hıt»
Úlken tanymaldylyqqa ıe bolǵan "7-20-25" baǵdarlamasy ókinishke qaraı, oǵan qatysýǵa nıet etkenderdiń barlyǵyn qamtı almady. Sebebi bastapqy naryqtaǵy jańa turǵyn úı tapshylyǵy boldy. Suranysty jabý úshin ıpotekaǵa tek jańadan soǵylǵan ǵana emes, sonymen qatar qaıtalama naryqtan turǵyn úı satyp alýǵa baǵyttalǵan "Baspana hıt" baǵdarlamasy paıda boldy. Mundaǵy bastapqy jarna da 20 paıyz, qaryz óteý merzimi – 15 jylǵa deıin.
Astana, Almaty úshin eń joǵary mólsherleme — bastapqy naryq úshin 35 mıllıon teńge, qaıtalama naryqtaǵy turǵyn úı úshin 25 mıllıon teńge. Shymkent, Aqtaý, Atyraý úshin bastapqy jáne qaıtalama turǵyn úıge 25 mıllıon teńge. Qaraǵandy úshin bastapqy jáne qaıtalama naryq 20 mıllıon teńge. Qalǵan óńirlerde bastapqy jáne qaıtalama naryqtaǵy turǵyn úı úshin 15 mıllıon teńge. Al nesıeleýdiń nomınaldy mólsherlemesi 11 paıyzdan bastalady, oǵan deldal bankterdiń marjasy qosylady.
«Baqytty otbasy»
Baǵdarlama múmkindigi shekteýli balalary bar otbasylarǵa, sondaı-aq tolyq emes jáne kóp balaly otbasylarǵa arnalǵan. Qaryz boıynsha mólsherleme jyldyq 2 paıyzdy quraıdy. Eń tómengi bastapqy jarna – qaryz somasynyń 10 paıyzy. Qaryzdy óteý merzimi – 18 jylǵa deıin.
Astana, Almaty, Shymkent, Aqtaý, Atyraý úshin qaryzdyń eń joǵary somasy 15 mıllıon teńgege deıin, al qalǵan óńirlerde 10 mıllıon teńgege deıin.
Buǵan qatysý úshin otbasynyń árbir múshesine sońǵy alty aıdaǵy tabys eń tómengi kúnkóris deńgeıiniń 3,1 eselengen mólsherinen aspaýy tıis. 2022 jyly eń tómengi kúnkóris deńgeıi 36 018 teńgeni quraıdy, tıisinshe otbasynyń árbir múshesiniń tabysy 111 656 teńgege teń somadan aspaýy tıis.
Mysaly, eger otbasynda tórt adam tursa, 111 655,8 * 5 = 558 275 teńge.
«Nurly jer»
Baǵdarlamaǵa «Otbasy bank» salymshylary jáne turǵyn úı satyp alý kezegindegi azamattar qatysa alady. Baǵdarlamanyń artyqshylyǵy –qatysýshylar salynyp jatqan nysanda páterdi ózderi tańdaı alady.
Turǵyn úı el azamattarynyń áleýmettik qorǵalmaǵan sanattaryna arnalǵan. Bul baǵdarlama jalǵa beriletin turǵyn úıdi merziminen buryn satyp alýǵa múmkindik beredi. Bir sharshy metrge jaldaý quny – Almaty, Astana, Shymkent, Atyraý, Aqtaý qalalary úshin – 1 455 teńge jáne qalǵan óńirler úshin – 1 232 teńge.
"Nurly jer" memlekettik baǵdarlamasyna "Qazaqstandyq turǵyn úı kompanıasy" AQ jáne "Otbasy bank"AQ kompanıalary qatysady. Tıisinshe, bankter usynatyn sharttar da ártúrli.
Mysaly, JAO kezekte turǵandar úshin "Nurly Jer" baǵdarlamasy boıynsha satyp alýmen jalǵa alý bilim jáne medısına salasynyń qyzmetkerlerine arnalǵan. Ol bastapqy jarnany qajet etpeıdi jáne jaldaý merzimi 20 jylǵa deıin sozylýy múmkin. Jaldaý mólsherlemesi jyldyq 3,1 paıyzdy quraıdy. Baǵdarlamanyń sharttaryna sáıkes, jaldaý merzimi aıaqtalǵannan keıin turǵyn úı jalǵa alýshynyń menshigine ótedi.
"Otbasy bank" AQ turǵyn úı qunynyń 20 paıyzyn bastapqy jarna retinde talap etedi, al nesıe boıynsha mólsherleme jyldyq 5 paıyzdy quraıdy. Osy sharttar saqtalǵan jaǵdaıda bank 25 jylǵa deıingi merzimge qaryzdar usynady.
«Shańyraq»
Ákimdikte esepte turǵan, turǵyn úıge muqtaj azamattar "Shańyraq" pılottyq jobasynyń qatysýshylary bola alady.
Almaty jáne Astana qalalary úshin qaryzdyń eń kóp somasy — 18 mıllıon teńgeni, Atyraý, Aqtaý, Aqtóbe, Shymkent, Túrkistan, Qaraǵandy qalalary men Qaraǵandy oblysy úshin – 15 mıllıon teńgege deıin, qalǵan óńirler úshin– 12 mıllıon teńgege deıingi somany quraıdy.
Bıyl otbasynyń bir múshesine shaqqandaǵy tabys mólsheri de 133 266,6 teńgeden aspaýǵa tıis. Nesıe boıynsha mólsherleme 5 paıyzdy quraıdy, al bastapqy jarna somasy qaryzdyń jalpy somasynyń 10 paıyzynan kem bolmaýy tıis.
«Azattyq» málimetteri boıynsha, memleket bul baǵdarlamaǵa 390 mıllıard teńge bóldi. Eger páterdiń ortasha baǵasyn 15 mıllıon teńgeden alsaq, onda tek 26 myń páter beriledi, al kezekte 540 myń adam tur.
«Almaty jastary»
Baǵdarlama 35 jasqa deıingi almatylyqtarǵa páter satyp alý úshin jeńildikpen qaryz alýǵa múmkindik beredi.
«Info homsters»-tiń málimetteri boıynsha qaryzdyń eń joǵary somasy 13 mıllıon teńgeden 18 mıllıon teńgege deıin ulǵaıtyldy. Nesıe berýdiń maksımaldy merzimi – 25 jyl, alǵashqy jarna kem degende 10 paıyz bolýy kerek. Mólsherleme 5 paıyzdy quraıdy.
Eger jyljymaıtyn múliktiń baǵasy 18 mıllıon teńgeden asatyn bolsa, ótinish berýshi qalǵan somany óz qarajaty esebinen tolyqtyrady. Ótinimder saıtta qabyldanady.
Úmitkerler baldyq júıe boıynsha baǵalanady. Upaılarǵa nekedegi jyldar sany, balalardyń bolýy, jumys orny men ótili, kásibi, jeke kásipker retindegi jumys tájirıbesi, Almatyda tirkelý uzaqtyǵy jáne t.b. áser etedi.
«Elorda Jastary»
Qaryzdyń eń joǵary somasy – 18 mıllıon teńgege deıin, paıyzdyq mólsherleme – 5 paıyz, bastapqy jarna – 10 paıyz. Qatysýshylardyń jasy 35 jastan aspaýy kerek.
Astanada keminde bir jyl turaqty tirkelgen memlekettik mekemelerdiń qyzmetkerleri ǵana qatysa alady. Eger baǵdarlamaǵa qatysýshy erli-zaıyptylar bolsa, onda ekeýiniń bireýi ǵana ótinish bere alady. Otbasyndaǵy bir adamǵa shaqqandaǵy tabys aǵymdaǵy alty aıda 308 718 teńgeden aspaýy tıis. Ótinimder qatysu2.zhilfond.kz. saıtynda qabyldanady.
İrikteýden ótkennen keıin qatysýshylar bastapqy nemese qaıtalama naryqta baspana tańdaý quqyǵyna ıe.
«Áskerı baspana»
Baǵdarlama áskerı qyzmetshiler men arnaýly memlekettik organdardyń qyzmetkerlerine arnalǵan. Turǵyn úı qurylys jınaq júıesiniń qatysýshysy bolý úshin Otbasy bankinen salym ashý qajet.
Turǵyn úıdi Qazaqstannyń kez kelgen qalasynan satyp alýǵa bolady. Qaryz somasynyń ishine jóndeý shyǵyndary da kiredi. Turǵyn úı tólemderin úı satyp alýǵa tek bir ret paıdalanýǵa bolady.
Aldyn ala qaryz úshin 15 paıyzdan 50 paıyzǵa deıingi mólsherde alǵashqy jarna engizilgen jaǵdaıda syıaqy mólsherlemesi 25 jylǵa deıin nesıeleý merzimimen 8 paıyzdy quraıtyn bolady.
Eger siz aralyq qaryz úshin somanyń 50 paıyzyn qossańyz, onda syıaqy mólsherlemesi 25 jylǵa deıin nesıe berý kezinde 6 paıyzdy quraıdy. Qaryzdardyń maksımaldy somasy 90 mıllıon teńgeni quraýy múmkin.
Jyldyq 3,5 paıyzdan 5 paıyzǵa deıingi mólsherleme boıynsha turǵyn úı qaryzyn alý úshin Otbasy bankindegi shotta turǵyn úı qunynyń 50 paıyzyn jınaqtaý qajet.
«Óz úıim»
«Óz úıim» baǵdarlamasyna qatysýǵa ótinish bergen kezde keminde 500 myń teńge jınaǵan Banktiń barlyq salymshylary qatysa alady. Qatysýshylar qurylys kezeńinde turǵyn úı keshenindegi páterdi tańdaıdy. Tańdaý baspana.otbasybank.kz. portalynda daýys berý arqyly júzege asyrylady.
Baǵdarlama sonymen qatar nesıeniń úsh túrin usynady:
Aldyn ala nesıe 20 paıyzdan bastalatyn alǵashqy jarnany qamtıdy. Mólsherleme 7 paıyzdy quraıdy, sodan keıin 5 paıyzǵa deıin tómendeıdi.
Aralyq qaryz 5-7 paıyz mólsherlememen somanyń 50 paıyzyn engizýdi bildiredi.
Turǵyn úı zaemyn alý úshin úsh jyl ishinde depozıtte jınaqtardyń 50 paıyzy bolýy jáne baǵalaý kórsetkishiniń talaptaryna sáıkes kelýi qajet. Bul jaǵdaıda mólsherleme 3 paıyzdan 5 paıyzǵa deıin bolady.
Túrine qaraı «Óz úıim» baǵdarlamasy boıynsha qaryzdar alty aıdan 25 jylǵa deıingi merzimge beriledi. Baǵdarlamanyń basty artyqshylyǵy – tirkeýge qoıylatyn talaptardyń bolmaýy jáne salyq júktemesin tómendetý.
Jas otbasy
Qaryzdyń eń joǵary somasy – 100 mıllıon teńgege deıin, paıyzdyq mólsherleme – jyldyq 6 paıyz, nesıeleý merzimi – 6 jyldan 9 jylǵa deıin. Satyp alynatyn múlik kepil retinde qarastyrylady.
Nesıeleý maqsattaryna mynalar kiredi:
Bastapqy jáne qaıtalama naryqta páter nemese úı satyp alý;
Qolda bar turǵyn úıdi jóndeý;
Úı salý;
Jer ýchaskesin satyp alý.
«Jas otbasy» zaemyn alý úshin erli-zaıyptylardyń bireýine nemese ekeýine de Otbasy bankinde depozıt ashyp, oǵan keminde bir jyl qarjy jınaqtaý qajet. Jınaqtaý kezeńinde baǵalaý kórsetkishteri keminde 5 baldy quraýy tıis. Kredıttik ótinim berý kezinde turǵyn úı satyp alý somasynyń 50 paıyzyn jınaqtaý nemese depozıtke salý qajet. Depozıt ashylǵan kezde resmı neke bes jyldan aspaýy kerek.
Biz baspana naryǵyndaǵy búgingi baǵdarlamalarǵa baǵyt berýge tyrystyq. «Jas otbasy», «Shańyraq» quryp, «Óz úıińiz» bolýy - óz qolyńyzda.
