Taldyqorǵanda qalanyń eski bóligin damytýǵa kóńil bólinbek

Dalanews 22 jel. 2021 12:46 553

Almaty oblysynyń ákimi Qanat Bozymbaev Taldyqorǵandy aralaý barysynda qalanyń sáýlettik kelbetiniń erekshelikteri men qala qurylysyn damytý máselelerin talqylady. Bul rette shahardyń biryńǵaı stıldik sheshimderi Jetisý tarıhymen úılestiriletin bolady, – dep habarlaıdy Dalanews.kz Almaty oblysy ákiminiń baspasóz qyzmetine silteme jasap.

Qalany aralaý «Taldyqorǵan» ındýstrıaldy aımaǵynan bastaldy. Ónerkásip aımaǵyn damytý týraly Almaty oblysynyń ındýstrıaldy aımaqtardy basqarý kompanıasynyń dırektory Ashat Toqsabanyń aıtýynsha, qazirgi kezde ındýstrıaldy aımaqtyń bas josparyn jáne egjeı-tegjeıli josparyn daıyndaý kún tártibinde tur. Paıdalanylmaı jatqan jer ýchaskelerine qatysty máselelerdi de sheshý kerek. Qanat Bozymbaev aldymen ýchaskelerdiń ıelerimen kezdesip, olarǵa qalanyń basqa bóliginen mańyzy birdeı balamaly jer ýchaskesin usynýdy tapsyrdy. Jáne bas jospar men ETJ qujattaryn qatar daıyndap, sodan keıin osynda ornalastyrý josparlanǵan kásiporyndarǵa qatysty usynys engizý kerektigin aıtty.

Qazir ındýstrıaldy aımaqta 9 joba iske asyrylýda. Sonyń biri - maıly daqyldar tuqymyn óńdeıtin «MajıKo» JSHS-nyń agroónerkásiptik kesheni. Kásiporyn raps tuqymyn qabyldaý, tazalaý, keptirý men táýligine 500 tonna raps óńdeýge nemese táýligine 400 tonna kúnbaǵys óńdeýge arnalǵan.

Zaýyt sehtaryn aralap, óndiris tehnologıasymen tanysqan oblys ákimi ózekti máseleleri jaıly surady. Máselen, kásiporyndy tolyq júktemesine shyǵarý úshin elektr energıasymen úzdiksiz qamtamasyz etý kerek. Ol úshin ındýstrıaldy aımaqtaǵy elektr jelilerin jáne qosalqy stansyny iske qosý qajet. Oblys basshysy bul máseleni nazarǵa alýdy tapsyrdy. Sol sıaqty Qanat Aldabergenuly temir jol bólshekteriniń jıi urlanýyna baılanysty ındýstrıaldy aımaqtan shyǵatyn 4 jolǵa da beınebaqylaý ornatylǵan post qoıý kerektigin aıtty. Al ýaqytsha shara retinde osy aýmaqty jergilikti polısıa kúshimen baqylaýdy jalǵastyrý kerek. Kásiporyn qyzmetkerlerine qolaıly bolý úshin qoǵamdyq kólik marshrýttaryn uzartyp, soǵan sáıkes ındýstrıaldy aımaq tusynan aıaldama ornatý da usynyldy.

Oblys basshysy «Kóktal» shaǵyn aýdanyn gazdandyrý máselesin de nazardan tys qaldyrǵan joq. Buǵan deıin osy shaǵyn aýdan turǵyndary osy máselege qatysty shaǵym bildirgen edi. Oblystyq energetıka jáne TÚKSH basqarmasynyń basshysy Baǵlan Tánekenovtyń aıtýynsha, bul shaǵyn aýdanda 1500 abonent turady, sonyń ishinde 700 úıge gaz júıesi tartylǵan. Qazirgi kezde nysandy «QazTransGaz» AQ balansyna ótkizý, iske qosyp tekserý jumystary júrip jatyr. Qubyrǵa gaz qańtar aıynyń basynda jiberiledi. Qanat Bozymbaev bul másele erekshe baqylaýda bolatynyn aıtty.

Makarenko atyndaǵy mektepke bastaýysh synyp blogyn salý qajet. Qazirgi qoldanystaǵy bastaýysh mektep negizgi ǵımarattan 3 shaqyrym qashyqtyqta ornalasqan. Bul óz kezeginde oqýshylar men muǵalimderge, ata-analarǵa qolaısyzdyq týǵyzyp otyr. Sondyqtan keminde 600 oryndyq tıptik úlgidegi bastaýysh mektep salý usynyldy. Bul bastaýysh mektep máselesin sheship qana qoımaı, qalanyń basqa da mektepteriniń júktemesin azaıtýǵa múmkindik beredi.

Sol sıaqty mekteptiń negizgi korpýsyna kúrdeli jóndeý júrgizý qajet. Qanat Bozymbaev mamyr aıynan mektep qurylysyn bastap, jańa oqý jylyna deıin aıaqtaý úshin  qysta barlyq qajetti qujattaryn daıyndaý kerektigin tapsyrdy.



Sol sıaqty Qanat Bozymbaev «Travmatologıa jáne neıroınsýlt» baǵyty boıynsha Jaǵdaıattyq ortalyq ashqan oblystyq aýrýhanaǵa da bardy. Onyń jumys tıimdiligin arttyrý úshin zamanaýı MRT 3 Tesla apparatyn satyp alý kerek. Bul pasıent densaýlyǵyn tereńirek zertteýge múmkindik beredi. Qoldanystaǵy MRT-ny aýdandyq emhanalardyń birine ornatý usynyldy. Aýrýhananyń aýmaǵyndaǵy jer ýchaskesine emhana salý qajet. Oblystyq aýrýhanany kúrdeli jóndeý de josparda bar. Q.Bozymbaevtyń aıtýynsha, kúrdeli jóndeý men MRT ornatýdy bir jobanyń ishinde qarastyrý kerek. Bul rette oblys basshysy aýrýhana ǵımaraty 1974 jyly salynǵanymen, jaǵdaıy qanaǵattanarlyq deńgeıden áldeqaıda joǵary ekenin jetkizdi. Sondyqtan kúrdeli jóndeýdi bastamas buryn bárin taǵy bir keńinen oılastyryp baryp sońǵy sheshimdi qabyldaý kerek.

Munan soń Taldyqorǵandaǵy Kıvılev atyndaǵy kóshede ornalasqan apatty úılerdi joıyp, turǵyndaryn kóshirý máselesiniń jaı-kúıimen tanysty. Bul qamysty-karkas úılerdiń salynǵanyna jarty ǵasyrdan asqan. Qala ákiminiń orynbasary Qaırat Buldybaevtyń aıtýynsha, Taldyqorǵanda jalpy apatty 20 úı bar, sonyń ishinde Kıvılev kóshesindegi 4 úıde - 32 páter. Bul úı ıelerine túgelge derlik qoldanystaǵy úılerden páterler satyp alynǵan. Turǵyndar oǵan Jańa jyldan keıin kóshiriletin bolady. Bul úılerdiń turǵyndaryn kóshirý jumystarynyń nátıjesi qańtar aıynyń basynda oblys basshysyna habarlanatyn bolady.

Raqyshev kóshesindegi kómir tuıyǵyna da atbasyn tirep, mundaǵy qatty otyn jetkizý, tıep-jóneltý jumystarynyń barysyn qarady. Qalanyń negizgi tuıyǵyna qazir kúnine 4 vagon kómir Qarajyradan jetkizilip otyr. Kómir jetkilikti, dúrligý joq. Júk kólikteri kezegimen kelip, kómir tıep áketýde.

Osy kúni Kórme kesheninde Qanat Bozymbaevqa Taldyqorǵannyń damý jospary baıandaldy. Qalanyń Bas jospary, qala aýmaǵynyń jınaqy qurylysy jónindegi keshendi jospary, Taldyqorǵanǵa kireberis aýmaqty abattandyrý jáne basqa da mańyzdy aqparattar tanystyryldy.

- Taldyqorǵan jas qala bolǵanymen, onyń óz tarıhy bar. Sondyqtan sáýletshiler, dızaınerler jáne tarıhshylar ózara birlese otyryp, Jetisýdyń tarıhymen úılesetin sáýlettik kelbetin qalyptastyrýdy oılastyrý kerek. Kórgen adam qalanyń bet-beınesi birden tanıtyndaı bolýy kerek. Abattandyrý kezinde jyly tústerdi kóbirek paıdalanǵan jón. Dızaın-kod daıyndalsyn. Kógaldandyrý barysynda bir jyldyq ósimdikterdi otyrǵyzýdy toqtatyp, kópjyldyq ósimdikterge kóshý kerek. Olardy der kezinde sýǵarý men baptaý jumystary arnaıy mekemege bekitilip berilýi tıis. Qalanyń jasyl jelekti sıpatyn saqtaýymyz kerek. Shaǵyn sáýlettik formalar, oryndyqtar, kóshe shamdary – jalpy abattandyrýǵa kerektiń bárin múmkindiginshe jergilikti jerde shyǵaratyndardan alyńyzdar. Jańa shaǵyn aýdandar damyp keledi. Endi qalanyń eski bóligimen aınalysý kerek. Tyǵyz ornalastyrý maqsatynda eń aldymen negizgi kóshelerdegi kóne úılerdiń keminde bir-eki qatarynyń ornyn satyp alyp, oǵan túgeldeı zamanaýı kóp qabatty turǵyn úıler salý kerek. Sonda, birinshiden, qalanyń sáýlettik kelbetin jaqsartamyz, ekinshiden, halyqtyń jaıly ómir súrýine jaǵdaı jasalady. Qajet bolsa, qala keńistigin qalyptastyrý jónindegi arnaıy mamandardy shaqyraıyq, - dedi Qanat Bozymbaev.

Prezentasıa barysynda qalanyń jańa turǵyn úı massıvterin gazdandyrý, saıajaı qaýymdastyqtaryn ınfraqurylymmen qamtý, turǵyn úı qurylysy máselelerine qatysty da taqyryptar talqylandy. Sol sıaqty «Aqyldy qala» jobasy tanystyryldy. «Saiman» kompanıasynyń ókili kósheni jaryqtandyrýdyń avtomattandyrylǵan júıesiniń múmkindikteri men ǵımarattardyń qurylymdyq jaryqtandyrý nusqalaryn kórsetti. Oblys ákimi kelesi jyly birneshe kompanıany, sonyń ishinde «Saiman» kompanıasyn da tarta otyryp, qalanyń irgeli ǵımarattaryn syrtqy jaryqtandyrýdyń birneshe jobalaryn ázirleýdi tapsyrdy. «Sonyń ishinen eń úzdigin jáne baǵasy qoljetimdisin tańdap alamyz. Mundaı máselede básekelestiktiń mańyzy zor», - dedi Qanat Bozymbaev.

Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar