2025 jyldyń 19 naýryzynda Qasym-Jomart Toqaevtyń Qazaqstan prezıdenti bolǵanyna 6 jyl tolady. Osy kezeńde elde saıası, ekonomıkalyq jáne áleýmettik ózgerister oryn aldy. Memleket basshysynyń bastamalary men reformalary qanshalyqty tıimdi boldy? Qandaı jetistikter men syn-qaterler bar? Jýrnalıs, redaktor ári jazýshy Madıa Tórebaeva osy taqyryp tóńireginde oıyn aıtty, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Madıa Tórebaevanyń sózinshe, Qasym-Jomart Toqaev alty jyl buryn el basshylyǵyna kelip, Qazaqstan tarıhynyń jańa paraǵyn ashty.
"Osy ýaqyt aralyǵynda pandemıa, geosaıası shıelenister men ekonomıkalyq kúızelister sekildi jahandyq syn-qaterlerge qaramastan, respýblıkada san túrli salada eleýli ózgerister oryn aldy. Qazaqstan ornyqty ósim kórsetip, joǵary tabys deńgeıi bar memleketter qataryna jaqyndaı tústi", deıdi Tórebaeva.
2024 jyldyń sońyna qaraı eldiń jalpy ishki ónimi (JİÓ) 288 mıllıard AQSH dollaryna jetse, jan basyna shaqqandaǵy JİÓ 2019 jyldan beri 50 paıyzǵa jýyq ósip, 14 myń dollardan asty. Bul kórsetkishter Qazaqstan ekonomıkasynyń birqalypty nyǵaıyp, álemdik arenada básekelestik qabiletin arttyrǵanyn ańǵartady.
"Elimizdiń ekonomıkalyq saıasaty eń aldymen ulttyq ekonomıkany ártaraptandyrýǵa baǵyttaldy. Osy oraıda shıkizattyq emes sektorlar alǵa shyǵyp, basty qozǵaýshy kúshke aınaldy. Mysaly, agroónerkásip keshenin damytýǵa memleket tarapynan keń qoldaý kórsetilip, nátıjesinde aýyl sharýashylyǵy óniminiń jalpy kólemi 1,8 ese ósip, 8,3 trıllıon teńgege jetti. Sonymen qatar aýyl sharýashylyǵyndaǵy eńbek ónimdiligi eki esege artty. Alty jyl ishinde elge tartylǵan tikeleı sheteldik ınvestısıalar 130 mıllıard AQSH dollaryn qurap, sonyń 72,7 mıllıardy óńdeý ónerkásibine baǵyttaldy. Sheteldik áriptesterdiń mundaı aýqymdy kapıtal quıýy Qazaqstan ekonomıkasyna degen senimniń joǵary ekenin bildiredi", deıdi Madıa Tórebaeva.
Onyń sózinshe, elde áleýmettik saladaǵy ilgerileý reformalardyń negizgi baǵytyna aınaldy.
"2019 jyldan beri eń tómengi jalaqy 42 500 teńgeden 85 000 teńgege deıin ósip, eki eseden astam artty. Búdjettik mekeme qyzmetkerleriniń, sonyń ishinde muǵalimder men dárigerlerdiń eńbekaqylary birneshe ese ulǵaıdy. Memleket densaýlyq saqtaý men bilim berý salalaryn qarjylandyrýdy edáýir kúsheıtip, medısınalyq qyzmetterge qoljetimdilikti keńeıtti jáne jańa oqý standarttaryn engizdi.
Ǵylym men ınovasıa salasy da oń ózgeristerdi bastan ótkerýde. Bıyl 2 297 ǵylymı joba júzege asyp jatsa, olardyń 208-i komersıalandyrylyp, 25-i eksport naryǵyna jol tartty. Bul jobalardyń ekonomıkaǵa qosqan jalpy úlesi 118,7 mıllıard teńgeni qurap, 2 myńnan astam jańa jumys orny ashyldy", deıdi maman.
Keń kólemdegi ınfraqurylymdyq jańǵyrtý jylý kózderiniń tozý deńgeıin 71 paıyzdan 61 paıyzǵa deıin tómendetýge múmkindik berdi.
"86 myń shaqyrym ınjenerlik jelini jańartý jáne generasıany 7 GVt-qa arttyrý boıynsha Ulttyq joba qolǵa alyndy. Nátıjesinde apattardyń sany 20 paıyzǵa azaıyp, turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵy salasynda óndiris kólemi 3,5 trıllıon teńgege artady dep kútilýde.
Energıa tutyný kólemi 14 paıyzǵa artqandyqtan, bul jaǵdaı atom energetıkasynyń damýyn jedeldetti. Elde alǵashqy atom elektr stansıasyn salý úshin belgilengen aýdan tańdalyp, taǵy eki stansıa boıynsha daıyndyq jumystary jalǵasyp jatyr", deıdi jýrnalıs.
Qurylys salasynda rekordtyq kórsetkishterge qol jetkizildi: alty jylda 97,8 mıllıon sharshy metr turǵyn úı paıdalanýǵa berilip, myńdaǵan otbasynyń turmys jaǵdaıyn jaqsartýǵa jol ashyldy.
"Jol ınfraqurylymynda 4,4 myń shaqyrym magıstral jańǵyrtylyp, 2024 jyly buryn-sońdy bolmaǵan kólemde — 12 myń shaqyrym avtojol jóndeýden ótýde. Qalaı desek te, osy sandyq derekter Qazaqstannyń jahandyq syn-qaterler men syrtqy ózgeristerge qaramastan, ornyqty damý men halyqtyń turmys sapasyn kóterý jolyndaǵy ustanymyna berik ekenin aıǵaqtaıdy. Buǵan deıin júrip ótken jol – sonyń naq dáleli", deıdi sarapshy.
