Qala turǵyndary men qonaqtary úshin qazir Ertis jaǵalaýynan basqa barar jer joq. Semeılikterdiń neshe býyn ókilderi úshin súıikti demalys orny bolyp kelgen Ortalyq saıabaqtyń esigine qara qulyp salynǵaly úsh jyldaı ýaqyt boldy. Alǵashqyda jóndeý júrgiziledi degendi estip qýanǵan qala turǵyndary qazir jańartylǵan saıabaqty kórýden úmit úze bastaǵandaı...
Sońǵy kezderi bıliktiń ústinen shaǵym aıtyp, ózderin aqıqattyń jarshysy, qıanattyń qurbany etip kórsetip, áleýmettik jeliniń juldyzyna aınalǵan kásipkerler kóp.
«Osy saqaldy qurylysqa aınalǵan saıabaqty jóndeýge bólingen MILLIARDTAN asatyn úlken jobanyń merdigeri kim?» degen saýal kópshiliktiń sanasyna salmaq salyp kele jatqany qupıa emes...
Ótken jyly, Abaıdyń týǵanyna 175 jyl tolýy qarsańynda beriledi dep kútken nysan áli kúnge jabyq, taıaý kúnderi ashylatyn túri de baıqalmaıdy.
Jolǵa jaıylǵan tas tósenishter men saıabaq ortasyndaǵy Shákárim Qudaıberdıev eskertkishiniń tuǵyryndaǵy qaptamalarynyń qoparylyp jatqanyn kórgen semeılikterdiń «qaıran, sýǵa ketken búdjet qarjysy» dep ókinish bildirýden basqa amaldary joq.
Mamyr aıynyń ortasynan aýyp barady, alaıda semeılikter bıyl da saıabaqta saırandaı almaıtyn sıaqty. Bos ýaqyttarynda Ortalyq saıabaqty betke alatyn semeılikter bul kúnderi adam boıynan asatyn temir qorshaýyndaǵy tesik-tesikten syǵalaýdan ári asa almaı júr.
Sonymen, Semeıdegi Ortalyq saıabaq qalaı saqaldy qurylysqa aınaldy?
Ortalyq saıabaq qurylysy Máńgilik El kóshesiniń Jamaqaevpen qıylysynan bastap Shmıdtke (Arbat) deıin jóndeý jobasy negizinde bastalǵan bolatyn.
Tapsyrys berýshi - «Turǵyn úı - komýnaldyq sharýashylyǵy jáne turǵyn úı ınspeksıasy» memlekettik mekemesi.
Merdiger mekeme - «Eńbek-Semeı» respýblıkalyq memlekettik kásipornyna qarasty sharýashylyq júrgizý quqyna ıe «Eńbek» fılıaly, «Kókjartas-qurylys» JSHS. Jóndeý jumysy 2021 jyldyń 1 maýsymynda aıaqtalýǵa tıis bolatyn.
Jumysy 2019 jyldyń qyrkúıek aıynda bastalǵan saıabaq ishindegi joldarǵa tóseıtin tastarmen Saranbaev basshylyq etetin «Semeı - Tabıǵat» JSHS qamtamasyz etý kerek bolatyn. Jóndeý jumystary atalǵan seriktestiktiń memlekettik tapsyrysty merziminde oryndaı almaýynan áli kúnge aıaqtalmaı tur... Onyń sebebi ne deısizder ǵoı?!
Sebebi - seriktestik quny MILLIARDTAN asatyn jobany ysyryp qoıyp, basqa tapsyrysty oryndaýǵa kirisken. Saıabaqtaǵy jóndeý jumysynyń aıaqtalmaı turýynyń basty sebebi jolǵa tóseıtin tastardyń mezgilinde jetkizilmeýinen.
Naqty aıtqanda, saıabaqqa tıesili tósenish tastar Áýezov dańǵylynyń boıyndaǵy «Abaı jolyna» jóneltilgen.
Semeı qalalyq turǵyn úı - komýnaldyq sharýashylyǵynyń burynǵy basshysy Amantaı Ótelbaevtyń aıtýynsha, «Semeı – Tabıǵat» JSHS quryltaıshysy resmı túrde basqa adam bolyp tirkelgenimen, jumys esimi kópshilikke tanys Rafaıl Hazıpovtyń (tómende sýrette) tikeleı basshylyǵymen júrgizilgen. Tapsyrys berýshiler tarapynan birneshe márte eskertý jasalǵan. Alaıda Rafaıl Hazıpov kúnde erteńmen, nemese «áne keledi», «mine keledimen» sharshatqan syńaıly.
Bas merdiger men qalanyń burynǵy ákimi Ermak Sálimovtiń tarapynan qatty talap qoıylmaǵandyǵy da nysannyń saqaldy qurylysqa aınalyp ketý sebepteriniń biri ekendigi sózsiz.
Bıyl qys maýsymynda semeılikter úshin saıabaqtyń esiginiń ashylýy kezdeısoq jaǵdaı boldy. Ashylardan az ýaqyt buryn ǵana, naqty aıtqanda qarasha aıynda, saıabaq ishindegi joldarǵa tastar tóselgen bolatyn. QARASHADA!!! Bizdiń jaqta qys erte túsetini belgili.
Qarashada - Qazaqstannyń shyǵysynda alǵashqy sýyq túsip, jer qatyp, qys habaryn beretin ýaqytta - tósenish tastar jetkizilip, jerdiń qatyp qalǵanyna da qaramastan jaıylǵan. QATYP QALǴAN JERGE! Jer qatyp qalatyn ýaqytta taqtatas tóseý qurylys jumysynyń tehnıkalyq talaptaryna qaıshy ekendigin bilý úshin maman bolý qajet emes dep oılaımyz... Sonymen, qurylys talaptaryna qaıshy atqarylǵan is óz «nátıjesin» berdi. Kún jylynyp, qar erı bastaǵanda qarashada tóselgen tastar qoparylyp qaldy.
Búgingi tańda saıabaqtaǵy qatelikter saldaryn qalpyna keltirý jumystary qolǵa alynyp jatyr. Árıne, tapsyrysty oryndaýǵa tıisti merdiger esebinen. «Kókjartas» fırmasy jerge tas tóseý konkýrsyn utyp alǵan.
Sóıtip, «Semeı - Tabıǵat» JSHS-niń jaýapsyzdyǵynan bolǵan áreket semeılikterdiń jalǵyz saıabaǵyn uzaq ýaqytqa jabýǵa sebep bolyp otyr.
Bir tapsyrysty oryndamaı, ekinshi nysan qurylysyn bastaǵan atalǵan seriktestiktiń berekesizdigi bul ǵana emes sıaqty... Ótken jyly «Abaı joly» boıyna tóselgen tastardyń búgingi jaǵdaıy qalaı? Abaıdyń týǵanyna 175 jyl tolýy qurmetine aqyn murajaıy mańynda atqarylǵan qurylys jumystaryna atalǵan seriktestiktiń qatysy bar ma? Osy saýaldarǵa tıisti oryndardyń jaýap berýin suraǵymyz keledi.
Semeıdegi Jeńis saıabaǵyna taıaý ornalasqan Máńgilik el kóshesiniń boıyndaǵy Arbatta otyrǵyzylǵan shyrshalar jaıly da aıta ketken oryndy bolar. Ótken jyldyń mamyr aıynda shyrshalardyń saýatsyz otyrǵyzylǵandyǵy semeılikter tarapynan az narazylyq týǵyzbaǵan bolatyn. Arada bir jyl ótkende sol narazylyqtyń oryndy ekendigine kópshiliktiń kózi jetti. Shyrshalar qazir túgeldeı derlik qýrap qaldy. Otyrǵyzýǵa jumsalǵan qansha búdjet qarjysy ysyrap boldy?!
Shyrshalar Jeńistiń 75 jyldyǵy qurmetine Katonqaraǵaıdan arnaıy syılyqqa jiberilgen bolatyn. Alaıda bul kúnderi qýrap qalǵan shyrshalardy kórgende, «jumysty oryndaýshy kim?» degen saýaldyń kópshiliktiń kókeıinde bolýy zańdy. Ras-ótirigin kim bilsin, bul aǵashtardy otyrǵyzǵan qosymsha merdiger de «Hazıpov» JK degendi estidik.
Rafaıl Hazıpov ózin Semeıdiń patrıoty etip kórsetedi. Eger shyn máninde qalaǵa jany ashıtyn azamat bolsa (qalalyq máslıhattyń depýtaty ekendigi óz aldyna), osyndaı keleńsizdikterge jol berilmes pe edi?
Saqaldy qurylystar qataryna kirgen saıabaq, Máńgilik el kóshesiniń boıyndaǵy qýrap qalǵan shyrshalar, «Abaı jolyna» sapasyz tóselgen tastarǵa suraý bola ma? Biz tapsyrysty mezgilinen keshiktirip, sapasyz atqarǵan merdigerlerdi, QR «Memlekettik satyp alý týraly» Zańynyń talaptaryna sáıkes, «jaýapsyz oryndaýshy» tizimine kirgizý qajet dep esepteımiz.
Ortalyq saıabaq jaqqa jaltaqtaǵan halyqtyń taıaý kúnderi ashylady degen úmiti de úzile bastady. Saıabaqtyń týra ortasynda Shákárim babamyz ysyrap bolǵan MILLIARDTAN astam qarjy men jaýapsyz merdigerlerdiń jumysynan túńilip, búgin-erteń qamaýdan shyǵa almaıtynyna kúıinip otyrǵandaı...
Rıza MOLDASHEVA,
Derekkóz: Semeı tańy
