Óz tarıhynda bul saıysqa TMD elderinen 2 –aq adamnyń irikteýden ótkenin eskersek, álemdik synnyń bási joǵary ekenin anyq baıqaýǵa bolady.
Buǵan deıin reseılik ǵalym qatyssa, endi mine Qazaqstan atynan Raýannyń qatysyp qana qoımaı, júldeger atanýy el abyroıyn asqaqtata tústi. Osy arqyly jerlesimiz medısına ǵylymynda da qazaq balasynyń «aıtary bar ekenin» dáleldedi.
Búkilálemdik Qozǵalys Buzylysy Qaýymdastyǵy – bul Parkınson aýrýy men adamnyń ózge de qımyl-qozǵalysynyń buzylysyna alyp keletin aýrýlardy zertteýge baǵyttalǵan medısına salasyndaǵy ǵalymdar men dárigerlerdiń álemdik qaýymdastyǵy.
Mine, osy qaýymdastyq ózderiniń bıylǵy 24 –shi Kongresin AQSH-tyń Fıladelfıa qalasynda COVID – 19 pandemıasyna baılanysty vırtýaldy formatta ótkizdi. Oǵan 146 elden 20 myń ǵalym men dárigerler qatysty.
Jalpy barlyq Kongresterdiń basty maqsaty - bilim berý jáne álemniń bilikti mamandarynan tájirıbe jınap úırený. Sondyqtan osy Kongrestiń bir bólimi - dıagnoz qoıýǵa qıyn soǵatyn óte sırek nemese klınıkalyq turǵydan óte ózekti jaǵdaılardy kórsetetin vıdeo saıys bolyp tabylady.
Al saıystyń ózi Kongres sheńberinde 13-shi ret ótkizilip otyr. Saıysqa qatysýǵa dúnıeniń tórt buryshynan nıet bildirgen júzdegen ǵalymdar jarysqa qatysý suranystary men beıne materıaldaryn Qaýymdastyqtyń komıtetine aldyn-ala jiberedi.
Alaıda onyń ishinen eń ózekti jáne kongres qatysýshylaryna sapaly jáne naqty praktıkalyq tájirıbe beredi degen 12 klınıkalyq mysal ǵana iriktelip alynyp, kongres saıysyna qatysý quqyǵyn alady. Saıysqa qatysýshy ǵalymdardyń eńbegin álemniń eń bilikti nevrolog dárigerleri baǵalasa, bulardan ózge táýelsiz eki bilikti dáriger maman klınıkalyq materıaldy talqylaıdy.
Mine, osy tańdalyp alynǵan 12 úmitkerdiń arasynan Raýan Baǵdanuly dıagnoz qoıýy óte qıynǵa soǵatyn, biraq genetıkalyq analız jasaı otyryp molekýlalyq dıagnoz qoıǵan klınıkalyq mysaldy keltirip saıystyń qola medalin jeńip aldy. Júldegerlerdi anyqtaý kongreske qatysqan álem ǵalymdarynyń onlaın daýys berýi arqyly júrgizilgenin aıta ketkenimiz jón.
Raýan Baǵdanuly Qaıyrjanov Semeı Memlekettik Medısına Akademıasynyń emdeý isi fakúltetiniń túlegi. Atalǵan oqý ornyn 2007 jyly támamdap, 2008 jyldan beri nevrologıa salasynda qyzmet atqaryp keledi.
2014-2016 jyldar aralyǵynda London Ýnıversıtetiniń Nevrologıa ǵylymı-zertteý ınstıtýtynda klınıkalyq nevrologıa mamandyǵy boıynsha ǵylymı magıstratýrada oqyǵan.
Qazirgi tańda jerlesimiz London Ýnıversıtetiniń Nevrologıa ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń stıpendıasyn utyp alyp, nevrologıa jáne neırogenetıka salasy boıynsha doktorontýrada oqyp júr.
Onyń ǵylymı jumysy - Orta Azıa elderi men Qazaqstandaǵy nerv júıesiniń tuqym qýalaıtyn aýrýlaryn zertteý arqyly genetıkalyq sebebin tabý. Raýan óziniń uzaq jyldar boıy alǵan bilimin álemde áli ashylmaǵan tek Orta Azıa men Qazaqstan halyqtaryna ǵana tán jańa aýrý shaqyratyn genderdi taýyp, ol aýrýlardy genetıkalyq tásildermen emdeý joldaryn ashýǵa arnap júr.
Qazirdiń ózinde doktorantýrada oqı júrip Raýan Baǵdanuly Orta Azıa jáne Qazaqstannan nerv júıesiniń tuqym qýalaıtyn aýrýlardy shaqyratyn birqatar jańa gender ashty.
Maqsatym – elime, adamzatqa paıdamdy tıgizý dep biletin ol Qazaqstan men Orta Azıa elderindegi klınıkalyq dıagnoz qoıýǵa qıyn nerv júıesiniń tuqym qýalaıtyn aýrýlary bar adamdarǵa qymbatqa túsip, qoldary jete bermeıtin genetıkalyq analızderdi tegin jasap júr.
Aıtpaqshy, álemdik saıystyń qorytyndysy shyǵysymen odan habardar bolǵan ýkraınalyq bir dáriger-ǵalym jerlesimizdi jeńisimen quttyqtap, óz emdelýshisiniń emi tabylmaı otyrǵan dertine dál osyndaı analızdi júrgizip kómektesýin surapty. Osynyń ózinen - aq Raýan Baǵdanulyn medısına ǵylymynda qazaq balasynyń arasynan tyńǵa túren saldy dep tolyq aıta alamyz.
Qýanysh RAHMETOLLAULY
