Biletinimiz, telearnalardyń bári tizgin-shylbyryn áldeqashan bılikke berip qoıǵan. Olardyń túpkilikti quryltaıshylaryn izdeseń, shetel asyp, Qazaqstanǵa qaıta oralasyń.
Ras, otandyq telearnalardyń arasynda táýelsiz arnalar da bar. «Qazaqstan» men «Habardyń» saıası taqyrypqa tisi batpaǵan kúnniń ózinde KTK men «31 arna» bul taqyrypta erkin kósiletindeı múmkindikke ıe.
Biraq, bizde bári «ruqsat» boıynsha ǵoı. Bálkim, joǵarydaǵy aqparatqa jaýapty shendiler telearna basshylaryna qoǵamdyq-saıası habarlardy meılinshe azaıtyp, oıyn-saýyqtyq baǵdarlamalarǵa basa kóńil bólý týraly aýyzsha tapsyrmalar beretin shyǵar...
Biraq, bul durys pa ózi? Júıeniń yqpalyna jyǵylǵan telearnalar kórermenniń aldynda bet-júzi qyzarmaı ma? Telearna tárbıe quraly desek, oıyn-saýyqtyq baǵdarlamalar men úndiniń serıaldary kórermenge ne beredi?
Osy arqyly halyqtyń sana-sezimin basqa arnaǵan burǵysy keletin bılik, anyǵynda óz-ózine qaqpan qurýda. Memleketke, onyń damýy men ósýi úshin saýatty, belsendi áleýmettik orta qajet. Bılik muny qashan túsiner eken?
Sosyn qazirgi telearna basshylarynyń arasynda azýly, jýrnalısıkanyń qazanynda qaınaǵan eshqaısysy joq. Bireýiniń ómir tarıhyna úńilseń, qaıdaǵy bir komıtette qadaǵalaýshy maman, bolmasa, qandaı da bir iri kompanıanyń zań bólimin basqarǵan, aǵylshyn tilin jetik biletin «zamanaýı qazaq» bolyp shyǵady. Bular bilikti basshy emes, bilgir oryndaýshy ǵana.
Sodan da shyǵar bıliktiń sózine jyǵyla ketetin, buıyrǵan dúnıesin buljytpaı oryndaýǵa tyrysady.
KTK arnasyndaǵy Platonovtyń «Slýgı naroda», «Portret nedelı» sıaqty saıası-saraptamalyq baǵdarlamalardy bárimiz bilemiz. Al qazaq tilinde mundaı baǵdarlamany izdeseń tappaısyń. Nege?
Álde joǵarydaǵyda orystildi jýrnalıserge saıası-saraptamalyq baǵdarlama ashýǵa ruqsat berip, qazaqtildi jýrnalıserge tyıym salyp tastaǵan ba? Joq.
Bizdińshe bul – telearna basshylarynyń ustanymyna tikeleı baılanysty dúnıe.
Orys tilindegi saıası-saraptamalyq baǵdarlamalardyń jetekshileri ákimder men mınıstrlerdi synasa, qoǵamnyń nazarynda júretinin jaqsy biledi jáne sonysymen utady.
Ózin synaýǵa qoryqpaıtyn jýrnalısen sheneýnik te taısaqtaıdy. Álgi Platonovtyń kez-kelgen ákim men mınıstrdiń kabınetin teýip kirip, ózi mańyzdy degen suraqty tótesinen qoıatyny sodan.
Osyndaı ótimdi saıası-saraptamalyq baǵdarlama jasaý qazaqtildi jýrnalıserdiń qolynan kelmeıdi dep oılaısyz ba? Joq, árıne keledi. Ol úshin telearnalardyń shoshymaly basshylary qaramaǵyndaǵy jýrnalıserine az-kem erkindik berýi kerek. Iá, tek qana «azdaǵan erkindik».
Biraq, biz aıtqan shoshymaly basshylar ákim men mınıstrdiń minin betine basý, bul – tutas bılikka qarsy syn aıtý dep oılaıdy.
Memleket basshysy Úkimettiń keńeıtilgen otyrysyna qatysqanda ákim men mınıstrlerge kemshiligin kózine shuqyp turyp kórsetedi emes pe? Sonda bul isten otandyq telearnalar nege shet qalýy tıis?
Qazirgi kórermen úshin ákim-qaranyń minin betine basyp aıtatyn A.Platonovtan asqan maıtalman joq.
Al bilikti qazaq jýrnalıseri she? Olarǵa ázirshe múmkindik berilmeýde. Esesine, arzan áńgime aıtyp, jyrtyńdap kúlýden ezýi jıylmaıtyn KVN-shıkterdiń aıy ońynan týyp tur.
Jarbol Kentuly
