2025 jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda Qazaqstan ónerkásibiniń kólemi ótken jyldyń osyndaı kezeńimen salystyrǵanda 6,5%-ǵa artty. Halyk Finance Analıtıkalyq ortalyǵynyń aǵa sarapshysy Arslan Aronovtyń aıtýynsha, bul kórsetkishtiń negizgi tiregi – taý-ken jáne óńdeý ónerkásibiniń qarqyndy damýy. Degenmen elektr qýaty, gaz ben sýmen jabdyqtaý sektoryndaǵy myrdymsyz ósim alańdaýshylyq týdyryp otyr. Óıtkeni atalǵan salalar – eldiń ekonomıkalyq belsendiligin naqty tanytatyn mańyzdy ındıkatorlar, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
"Jyl basynan beri ónerkásiptiń damýyna negizgi qozǵaýshy kúsh – Teńiz ken ornyndaǵy munaı óndirisi kóleminiń artýy boldy. Bul munaı óńdeý salasyna ǵana emes, oǵan ilespe motor otyny, dızel, gaz ben munaı koksy óndirisine de jaǵymdy yqpal etti. Buǵan qosa, kóterme saýda men kólik tasymaly da qosymsha serpin aldy. Nátıjesinde munaı sektory jalpy ishki ónim ósimin jyldamdatqan negizgi draıverge aınaldy. Biraq, Teńiz kenishin keńeıtý jobasy bıyl aıaqtalatyndyqtan, ekinshi jartyjyldyqta munaı óndirý qarqyny baıaýlaýy múmkin. Bul óz kezeginde jalpy ónerkásiptik óndiristiń ósimine keri áser etedi degen boljam bar", - deıdi sarapshy.
2025 jylǵy qańtar-maýsym aılarynda ónerkásiptik ónim kóleminiń aqshalaı kórsetkishi byltyrǵy uqsas kezeńmen salystyrǵanda 6,5%-ǵa ósken. Onyń ishinde eń joǵary úles taý-ken ónerkásibine tıesili (45,6%), bul sala 8,4%-ǵa artqan. Óńdeý ónerkásibiniń úlesi – 47,3%, elektr energıasymen, gazben jáne jylýmen jabdyqtaý – 6,3%, sýmen jabdyqtaý jáne qaldyqtardy óńdeý sektorynyń úlesi nebári – 0,8%.
Jalpy ishki ónimniń 12%-yn qamtamasyz etetin taý-ken ónerkásibi bıyl aıtarlyqtaı jedel ósimdi baıqatty. Munaı men gaz óndirý kólemi birden 11,4%-ǵa artyp, salanyń 71,9%-yn qamtyǵan. Buǵan sebep – joǵaryda atalǵan Teńiz ken ornyndaǵy óndiris kóleminiń belsendi túrde artýy. Byltyrǵy jyldyń osy kezeńinde atalǵan sektor tek 0,3%-ǵa ósken bolsa, bıyl bul kórsetkish 8,4%-dy qurady.
Óńdeý ónerkásibi de jaqsy nátıjelerge qol jetkizdi. Bıylǵy jartyjyldyqta byltyrǵy kórsetkishti (5,1%) azdap arttyryp, óndiris kólemi 5,5%-ǵa ulǵaıdy. Bul rette eń kóp ósimdi azyq-túlik óndirisi (10%) men mashına jasaý sektory (11,1%) tanytty. Alaıda, jalpy óńdeý ónerkásibiniń 40,1%-yn quraıtyn metalýrgıa salasynda ósim joqtyń-qasy – nebári 0,1%. Munyń negizgi sebebi – qara metalýrgıa óndirisiniń (quıýdy qospaǵanda) 0,5%-ǵa tómendeýi, bul segment metalýrgıa óndirisiniń shamamen tórtten birin quraıdy.
"Elektrmen, gazben jáne jylýmen jabdyqtaý salasynda bar bolǵany 0,5% ǵana ósim baıqalǵan. Ásirese, elektr energıasyn óndirý men taratý isinde eshqandaı ilgerileý joq. Bul – elimizdiń ekonomıkalyq belsendiligine qatysty alańdatarlyq jaǵdaı, sebebi ınfraqurylymdyq sektorlar ekonomıkalyq turaqtylyqtyń mańyzdy ındıkatory bolyp sanalady. Eger osy salalar ósim kórsetpese, bul jalpy JİÓ-niń qazirgi qarqyndy ósiminiń turaqty emestigin meńzeıdi", - deıdi Aronov.
Sýmen jabdyqtaý jáne qaldyqtardy qaıta óńdeý sektorynda jaǵdaı, tipti kúrdeli. Ótken jylǵy 0,7%-dyq tómendeý bıyl da jalǵasyp, qańtar-maýsymda kórsetkish birden 5,3%-ǵa azaıǵan. Onyń ishinde sýdy alý men taratýdyń kólemi 9,6%-ǵa, al qaldyqtardy jınaý jáne óńdeý – 2,7%-ǵa qysqarǵan.
"Qazaqstan aımaqtarynyń ishinde ónerkásiptik óndiris kólemi 17 óńirde ósken. Ásirese Jambyl oblysynda kúrt ózgeris baıqalyp otyr: byltyrǵy 7,4%-dyq quldyraýdan keıin, bıyl oblystyń ónerkásiptik óndirisi birden 20,6%-ǵa ósti. Bul jetistiktiń negizgi sebebi – qant óndirisiniń 79%-ǵa artýy", - deıdi sarapshy.
Jalpy, Qazaqstannyń ónerkásiptik óndirisi bıylǵy birinshi jartyjyldyqta turaqty ósim kórsetip otyr. Degenmen aldaǵy ýaqytta, ásirese Teńiz ken ornyn keńeıtý jobasy aıaqtalǵanda, ónerkásiptiń ósim qarqyny tómendeýi yqtımal. Sondyqtan ekonomıkalyq saıasatta jańa draıverler men turaqty ósim faktorlaryn izdeý qajettigi týyndaýda.
