"Reseıge qarsy sanksıalar bizdi ońdyryp jatqan joq, biraq Batysqa da odan ońaı bolyp jatqan joq, sebebi olar býmerań ispetti". Osylaı degen RFǴA Ortalyq ekonomıkalyq-matematıka ınstıtýtynyń dırektory Albert Bahtızın sansıalardyń keri áserine baǵa beredi, dep jazady Dalanews.kz.
"Sheksiz sanksıalar, salalyǵy bar, qaıta aınalyp salynyp jatqany bar, tutastaı alǵanda, bizdiń elimizdi ońdyryp jatqan joq. Logıstıkalyq baılanystar joıylýda, ózara esep aıyrysýda problemalar týyndaýda, reseılik shıkizat tasymaldaýshylardyń baǵasy jasandy túrde tómendetilýde", - deıdi ol.
Alaıda, reseılik ǵalymnyń aıtýynsha, Reseıge qarsy sanksıalar býmerań ispetti Eýropa elderine oralyp, olarǵa da neǵurlym aýyr áser etýde.
"Eger Eýropa elderiniń ekonomıkasy Reseı tap kelip otyrǵan qysymǵa ushyrasa, olardyń buǵan shydaýy ekitalaı bolar ma edi, qalaı... Mundaı jaǵdaıda, qytaılyq áriptesterimizben birlesken esepteýler boıynsha, EO elderiniń JİÓ ósimi 8-12% aralyǵynda tómendeıtin edi.Sebebi, EO-nyń barlyq elderiniń ulttyq qýat ındeksi, ıaǵnı eldiń jıyntyq áleýetiniń kórsetkishi Reseı men Qytaıdan áldeqaıda tómen", - deıdi ǵalym.
Máselen, Qytaı ulttyq qýat ındeksi boıynsha álemde birinshi orynda, Reseı - úshinshi orynda, Germanıa - jetinshi orynda, Fransıa - onynshy orynda, al Ulybrıtanıa - on besinshi orynda turǵan kórinedi.
Aıta ketsek, kúni keshe Eýropalyq odaq Reseı, Qytaı jáne Soltústik Koreıa flottary men kompanıalaryna baǵyttalǵan Reseıge qarsy 15-sanksıalar paketin qabyldap jiberdi.
Qujat Eýropalyq odaq keńesiniń resmı saıtynda jarıalandy. Onda atalǵan sanksıalardyń kezekti jıyntyǵy Reseıdiń áskerı-ónerkásiptik keshenine baǵyttalǵany naqtylanady.
Tizimde 54 jeke jáne 30 zańdy tulǵalar kórsetilgen. Onyń ishinde Soltústik Koreıanyń eki shendisi de bar. Zańdy tulǵalar qataryna alǵash ret ushqyshsyz ushý apparattary men mıkroelektrondyq komponentterdi tasymaldaýshy qytaılyq kompanıalar da enip otyr. Atalǵan tizimde bombalaýshy avıasıa salysynyń 30 ushqyshy jáne ánshi Dolına da júr.
Sondaı-aq, shekteýler basqa elderdiń 52 tankerin de qamtyp otyr, endi olarǵa porttarǵa kirýge tyıym salynady, teńiz tasymalymen baılanysty qyzmetterdiń keń spektrinen qaǵylatyn bolady.
"Qytaı, Úndistan, Iran, Serbıa jáne BAÁ kompanıalaryna saýda shekteýlerin aınalyp ótti" degen aıyp ta taǵylyp otyr. Sol sebepti EO tarapynan olarǵa qatań eksporttyq shekteýler qoldanylatyn bolady.
Eýropalyq odaqtyń sanksıalary tiziminde Utair áýe kompanıasymen birge PIK qurylys kompanıasynyń da aty atalady. Bul rette "Ekspert RA" agenttiginiń korporatıvtik reıtıńter jónindegi aǵa dırektory Dmıtrıı Sergıenko sanksıalar PIK-ke eleýli operasıalyq qıyndyqtar týdyrmaıtynyna senimdi.
"PIK toby osy jyldyń basynda ǵana AQSH salǵan sanksıalar tiziminde boldy, sondyqtan sanksıa aıasynda jumys isteý bul kompanıa úshin jańalyq emes", - deıdi ol.
PIK - Reseıdiń eń iri qurylys kompanıalarynyń biri, 1994 jyldan beri jumys isteıdi. Kompanıanyń negizgi aksıoneri - 32,5% aksıaǵa ıe Sergeı Gordeev. Ol da jyl basynda AQSH salǵan sanksıalar tiziminde bolǵan.
2024 jyldyń qarashasynda Ulybrıtanıa Reseı áskerı-ónerkásiptik keshenine qarsy jańa sanksıalar engizilgenin jarıalady. Onyń ishinde birneshe qazaqstandyq kompanıalar da boldy. Keıin Ulttyq ekonomıka mınıstri Nurlan Baıbazarov bul Qazaqstanǵa qatysy joq bir kúndik kompanıalar ekenin aıtty. Iaǵnı, ony ashady, kelisimshart jasaıdy, sodan soń jyp-jylmaǵaıdaı joq bolyp ketedi.
Al ótkendegi AQSH-tyń qarjy sektoryna baǵyttaǵan sanksıasy Reseıdi bir shaıqaltyp aldy. Rúbl ońbaı quldyrap, teńge de bir "qulap" turdy.
