Birqatar zıaly qaýym qarqyndy túrde damyp jatqan dinı-radıkaldy baǵyttarǵa qarsy. Memlekettiń gúldenip jatqan sátinde qoǵamǵa kez kelgen salafıtterdiń, gúlenshilerdiń, súleımenshilerdiń, quranıtterdiń, sofylardyń sondaı-aq ózge de dinı sekta ókilderiniń kirip ketpeýin qadaǵalaý kerek deıdi olar.
Búginde qoǵam dertine aınalǵan teris dinı aǵymdar ıslam dini atyna kir keltirip otyrǵanyn basa aıtyp, el aǵalary Prezıdenttiń atyna hat joldady.
QR Prezıdenti Q.Toqaev myrzaǵa,
QR Parlamenti Senatynyń tóraǵasy M.S.Áshimbaev myrzaǵa,
QR Parlamenti Májilisiniń tóraǵasy E.J.Qoshanov myrzaǵa,
QR Bas prokýrory B.Asylov myrzaǵa
QR Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń Tóraǵasy
E.A. Saǵymbaev myrzaǵa
Ashyq hat!
Elimizde dinı-radıkaldyq baǵyttar kúsh alyp keledi. Sońǵy kezderi tipti qarqyndy túrde damýda. Oǵan dálel – ulttyq qundylyqtarymyz, ulttyq erekshelikterimizge aıryqsha shabýyldar jasalyp jatqany. Budan bylaı memleket tarapynan naqty sharalardy qolǵa almasa, múlde kesh bolatyny sózsiz.
Onyń ústine Ózbekstan men Qyrǵyzstan salafıttik-ýahabıttik jat ıdeologıaǵa tyıym salýdy qolǵa aldy. Ózbekstan tipti zań shyǵaryp úlgerdi. Eger bizdiń elimizde de memleket naqty zań qabyldamasa, kórshi elderdegi teris dinı aǵym ókilderi Qazaqstanǵa qaraı aǵylady. Sondyqtan Memleket tarapynan zań qabyldaý jóninde sheshim shyqqany kópshilik tarapynan qoldaý taýyp otyr.
Osy kúnderi týystar, jastar, tipti bir otbasy músheleri din máselesimen bir-birimen arazdasyp, bir dastarqan basyna otyra almaıtyn jaǵdaıǵa jetti. Bul ultty bólshekteý saldary ulttyq qaýipsizdikke de orasan zor nusqan keltirmek.
Memlekettik qyzmettiń kez kelgen túrinde salafıtterdiń, gúlenshilerdiń, súleımenshilerdiń, quranıtterdiń, sofylardyń sondaı-aq ózge de dinı sekta ókilderiniń kirip ketpeýin bılik qatal qadaǵalaýy tıis.
Teris dinı aǵymdar ıslam dini atyna kir keltirip otyrǵanyn da basa aıtýymyz kerek.
Alda qaıta qaralatyn zań jobasyna ǵalymdar, ustazdar, aqyn-jazýshylar, jýrnalıser, óner adamdary, jalpy, qoǵam belsendileri ózińizge tómendegideı usynystar joldaıdy:
1. Qoǵamdyq oryndarda nıqab, paranja (betti tolyqtaı búrkep jaýyp) kıip júrýge tyıym salynsyn;
2. Salafılik belgidegi murtsyz saqal qoıýshylar, qysqa balaqtylar qatań qadaǵalaýǵa alynsyn;
3. Memlekettik organdardyń, sol mekemege qarasty jartylaı memlekettik uıymdardyń dinı úgit-nasıhatpen aınalysýyna tyıym salý qajet. Sebebi qandaı baǵyttyń naqty durys ekenin bilmesten-aq árbir mekeme ózderinshe nasıhattyq jumystar júrgizedi. Bul zańǵa qaıshy. Kóńili taza, nıeti durys jas tolqyn ózderi de sonysyn túsinbeı arandatýshy toptardyń qarmaǵyna topyrlap túsip jatyr. Dinı aǵymdardyń múddesin kókseıtin memlekettik qyzmetkerler bar bolsa, olar qyzmetten ketýi tıis.
4. Áleýmettik jelidegi ártúrli dinı aǵymdardyń ulttyq ıdeologıaǵa qaýip tóndiretin úgit-nasıhattaryna toqtam jasaǵan jón. Ásirese, áleýmettik jelilerdegi teris dinı aǵymdarǵa jasalǵan úgit-nasıhattar qatań qadaǵalanýy tıis. Áleýmettik jelidegi ýaǵyzdar tekserýden ótýi qajet.
5. Ártúrli dinı aǵymdarǵa syrt elderden qoldaý jasalyp otyr. Olardyń qarjy kózderin anyqtap, shetten qarjylandyrý joldaryna tyıym salynýy kerek. Ulttyq qaýipsizdik komıteti batyl áreket jasaýyn talap etemiz.
6. Sońǵy 30 jylda ulttyq ıdeologıanyń ornyn dinı ıdeologıa basyp, jastar óz tamyrynan, óz teginen, ulttyq bolmysynan jerip jatyr. Sol sebepti ulttyq qundylyqtardy damytatyn arnaıy memlekettik baǵdarlama qabyldanýy qajet. Sonyń aıasynda júıeli, naqty jumystar júrgizilýi kerek.
7. Eldi damytatyn, kógertetin – din emes, ǵylym men bilim. Ǵylym men bilimge jastardy tartýdyń, qyzyqtyrýdyń ádis-tásilderi zerdelenip, ǵylym men bilim salasyn nasıhattaıtyn jobalar júıeli iske asýy tıis.
8. Búginde ıdeologıa salasy bos qalǵandyqtan, onyń ornyn ártúrli dinı aǵym jetekshileri, ýaǵyzshylar toltyrýda. Blogerler men ánshiler, ýaǵyzshylar jastar elikteıtin tulǵalarǵa aınalyp otyr. Sonyń ornyn eldi naqty damytatyn ǵalymdar, tarıhshy-etnograftar, kásipkerler, jalpy, eńbek adamdary basýy tıis. Osy baǵytta jobalar arnaıy iske asyrylyp, barlyq BAQ uıymdasqan túrde jumyldyrylýy kerek.
9. Elimizde jyl saıyn meshitter qarqyndy túrde salynyp jatyr. Keı jaǵdaıda bul qurylys jumystaryna memlekettik qoldaýdyń da bar ekeni seziledi. Budan ári meshitterdiń ornyna balabaqshalar men mektepter, ýnıversıtetter (jataqhanalar) salynýy kerek. Balabaqsha jetispeıdi, kezekte turǵandardyń sany esepsiz. Mektepte balalar 2-3 aýysymda oqıdy. Ýnıversıtetterdiń jataqhana máselesi de óte ózekti. Stýdentterdiń tek 1-kýrsta oqıtyndary ǵana jataqhanada jatýǵa múmkindigi bar. Byltyrǵy jylǵy esep boıynsha Almaty qalasynda sol 1-kýrs stýdentteriniń nebári 40 paıyzy jataqhanamen qamtylǵan. Al meshitter aptasyna bir kún ǵana, onyń ózinde sol juma kúniniń tús mezgilinde ǵana paıdalanylady. Al ǵylym men bilim alýy tıis jastar páteraqysyn tóleý úshin oqýdyń ornyna jumys isteýge májbúr bolyp otyr. Tolyq bilim alý úshin olardy tolyqtaı jataqhanamen qamtamasyz etý qajet. Kásipkerlerdi osy baǵyttaǵy qurylys jumystaryna yntalandyrǵan jón. Memleket tarapynan qoldaý qajet.
10. Memlekettik mekemelerde (M.Tazabekov bir kezde quqyq qorǵaý organdarymen kezdesý ótkizdi), ýnıversıtetterde, mektepterde (ásirese, sport mektepterinde) din ókilderimen kezdesýler ótkizýge tyıym salynýy qajet. Olardyń ornyna tarıhshy-etnograftarmen, ǵalymdarmen, eńbek adamdarymen kezdesýlerdi kóbeıtken durys. Ataýly mekemelerde dinı rásimder, dinı is-sharalar ótýine de tyıym salynýy kerek. Ash qursaq stýdentterge jataqhanada aýyzashar jasap berip, ýaǵyzshylar óz aǵymynyń qaqpanyna op-ońaı túsiredi. Búginge deıin osy jaǵdaı qalyptasyp otyr.
Ár aýylda eki meshitten. Ekeýi de bos qańyrap turady. Tek juma kúni túste bireýine ǵana kisiler jınalady. Al sol aýyldarda mádenıet oshaqtary joq. Jol nashar. Qaýipsiz baseın joq. Jyl saıyn jazda balalar sýǵa aǵyp, ózenderge batyp ketip jatyr.
11. Talim tv, “Halyq arna” sıaqty telearnalar jabylyp, onyń ornyna ǵylym men bilim týraly telearnalar kóptep ashylýy qajet. Memlekettik aqparat quraldaryndaǵy (“Qazaqstan”, “Qazaq radıosy” sıaqty ) dinı baǵdarlamalar jabylyp, ornyn ǵylym týraly jobalar basýy kerek. Bul baǵdarlamalar qazirdiń ózinde zańǵa qaıshy jumys istep tur. Memleket dinge qarajat salmaýy kerek. Din ýaǵyzdary tek meshit pen medresede ǵana aıtylýyn jiti qadaǵalaý qajet.
12. Meshitterge sadaqadan, zeketten túsetin qarajattarǵa ashyq júıe arqyly baqylaý ornatylýy qajet. Sebebi eldiń qarajaty qandaı da bir terorıstik uıymdardy, radıkaldyq toptardy qarjylandyrýǵa jumsalýy ábden múmkin. Halyqtyń da meshitke berip jatqan óz qarajattarynyń qalaı jumsalyp jatqanyn kórip-bilip otyrýǵa tolyqtaı quqyǵy bar.
13. Sport salasyndaǵy salafıtterdi anyqtap, qatań baqylaýǵa alý kerek. Sporttaǵy salafıtter daıyndyqtan ótken «halıfat áskerleri» ekenin jaqsy túsinýimiz kerek. Sport salasyndaǵy ásiredinshildikti toqtatý úshin jas sportshylarǵa ulttyq qundylyqtyń dánin egý kerek jáne qoǵamdyq sport túrin damytyp, aýyldarda sport keshenderin kóptep salýdy qolǵa alýymyz tıis.
14. Túrmedegi salafızmniń damýyna toqtaý salynýy tıis. Abaqtyda tárbıe quraly retinde ulttyq qundylyqtar negizge alynǵany jón. Túrmedegi salafıttik aǵym ókilderi de dap-daıyn «halıfaat áskerleri» ekenin bir sát te esten shyǵarmaý kerek. Bul – ulttyq qaýipsizdikke tónip turǵan úlken qaýip. Osy kúni túrmedegi namazhandar abaqtyǵa qamalǵan pedofılder men qyz zorlaýshylardy qorǵaýlaryna alyp, qamqorlyq jasaıtyndyqtary da ashyq aıtyla bastady.
15. Áskerıler arasynda da ásiredinshilderdiń paıda bolǵany jaıly aqparattar tarap júr. Polısıa, keden qyzmetkerleri, jalpy quqyq qorǵaý salasy boıynsha mamandardyń, áskerılerdiń arasynda profılaktıkalyq jumystar júrgizilip, qatań tyıym salynyp, qadaǵalaý kerek. Onyń ornyna, ulttyq tarıh pen salt-dástúri, batyrlar jyrlaryn oqytyp, olardyń boıyna otansúıgishtik qasıetterdi damytýǵa kóńil bólinýi tıis.
16. Dinı kitaptar qaıta súzgiden ótip, zerttelip, saraptalyp qana usynylýy kerek. Radıkaldyq ıdeıalar tarap júrgen kez kelgen kitaptyń kitap dúkenderindegi satylymy toqtatylyp, kitaphanalardan da joıylýy kerek.
17. Oń men solyn tanymaıtyn, 18 jasqa tolmaǵan jastardyń meshitke barýyna qatań tyıym salynýy kerek. Mektep jasyndaǵy balalar mekteptegi bilimdi birinshi orynǵa qoıýy kerek. Tıisinshe medreselerge shákirtterdi mektep baǵdarlamasyn oqyp shyqqannan soń ǵana qabyldaıtyn jańa júıe qajet. Sebebi medresede dinge basa nazar aýdarylyp, adamǵa qajetti jalpy bilim durys oqylmaı qalady. Sondyqtan, moldalar sanaǵa syımaıtyn, qısynsyz ýaǵyzdar aıtady.
18. Imamdardyń bilim deńgeıin ár kez kóterip otyrý qajet. Olarǵa otandyq tarıh, salt-dástúr, fólklor jáne taǵy basqa ulttyq qundylyqtar týraly oqytylýy kerek. Jaratylystaný ǵylymdary boıynsha da kýrstardan ótip, saýattylyqtaryn arttyrý qajet. Ózbekstanda 1990-shy jyldary shetelden bilim alýǵa tyıym salynǵan eken. Bizge de ımamdardyń shet elderde dinı bilim alýyna shekteý qoıylýy kerek.
19. Áıelderdiń quqyqtyq mártebesin kóterý. «Talaq» uǵymy boıynsha áıelderdiń áleýmettik quqyqtary taptalýda. Olardyń tizimi jasalyp, densaýlyǵy tekserelýi kerek. Memleket em-dom jáne psıhologıalyq kómek kórsetýi qajet. «Talaq» aıtyp qyzdardy tastap ketetin er-azamattarǵa qoldanylatyn jaza kúsheıtilýi tıis. Meshittegi nekeler tek memleket beretin neke kýáligi arqyly ǵana qatań júrgizilgeni jón. Talaq etý saldarynan zardap shekken analardyń balalaryna da qoldaý jasalýy kerek. Balalaryna psıhologıalyq kómek kórsetken jón.
20. Elimizde qalyptasyp otyrǵan dinı ahýaldyń jaǵdaıy óte kúrdeli. Sol sebepti Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń quramyndaǵy Din isteri komıtetin bólip alyp, jeke-dara derbes Din isteri agenttigin qurý kún tártibinde tur. Búginde Din isteri komıtetindegi qyzmetkerlerdiń zaıyrly ustanymdaryna kúmánmen qaraýshylar da kezdesedi. Din isteri agenttiginde bilikti ári minezdi basshy jáne zańǵa saı zaıyrlyq ustanymdy tý etetin mamandar qyzmet etýi tıis. Ol jerde qandaı da bir aǵymdar músheleriniń kirip ketip, óz múddelerin júzege asyrýyna múmkindik berilmeýi tıis. Osy jerde zertteýler, saraptamalar, jobalar ázirlenip, oqytý jumystary júrgizilýi kerek. Álbette, mundaǵy mamandar joǵary deńgeıdegi daıyndyqtan ótkizilip, únemi suryptalyp, aımaqtaǵy ákimdikterge basqarma basshylyǵyna usynylyp otyrýy tıis.
21. Búginde elimizde jekemenshik dinı balabaqshalar sany artyp otyr. Jasyryn dinı tálim-tárbıe beredi. Balalarǵa arnalǵan dinı qaıyrymdylyq mekemeleri de kóp. Áleýmettik jaǵdaıy qıyn ata-analardyń barlyǵy derlik osyndaı qaıyrymdylyq mekemelerge balalaryn beredi. Bul mekemeler túrkıalyq dinı aǵymdar tarapynan qarjylandyrylady. Radıkaldyq aǵymdar jetimder úıin de ashyp, balalardy din arqyly tárbıeleýdi júıeli qolǵa alǵaly da ondaǵan jyl boldy. Qańtar oqıǵasynda qaraqshylyq jasaǵan da, áskermen qaqtyǵysqa túsken de solar bolýy múmkin.
22. Osy kúnderi ýaǵyzshylar tarapynan qazaqtyń dombyra sıaqty aspaptaryna, ulttyń qasıetti uǵym-túsinikterine til tıgizý jıilep ketti. Ulttyq qundylyqtarymyzǵa til tıgizý, kez kelgen balaǵattaý túrleri, rýhanı mádenıetterimizge baǵyttalǵan kez kelgen shabýyl zań aıasynda tyıym salynyp, joǵary tólemdi aıyppul negizinde jazalanýy tıis.
Qoryta kele, Muhtar Áýezovtyń “El bolamyn deseń, besigińdi túze” degen ulaǵatty sózin esimizge alǵymyz keledi. Bul sózdiń astarynda ulttyq tárbıeni ulyqtaý kerektigi týraly úlken mán bar. Balabaqshadan bastap ulttyq qundylyqtardy, ǵylym men bilimdi nasıhattap, jas tolqynnyń boıyna sińiretin aýqymdy jobalar, irgeli jumystar júrgizilýi kerek.
El bolashaǵy úshin búgin áreket jasamasaq, erteń múlde kesh bolmaq.
Qol qoıýshylar:
Tóregeldi Sharmanov, UǴA akademıgi, m.ǵ.d., profesor, Qazaq taǵamtaný akademıasynyń Prezıdenti
Dosmuhamed Kishibekov, UǴA akademıgi
Orazaly Sábden, Qazaqstan ǵylymdar odaǵynyń Prezıdenti, QR Memlekettik syılyqtyń ıegeri, akademık
Ermurat Bapı, QR Parlament májilisiniń depýtaty, jýrnalıs, qoǵam belsendisi
Qazybek Isa, QR Parlament májilisiniń depýtaty, aqyn
Abzal Quspan, QR Parlament májilisiniń depýtaty, zańger
Rınat Zaıytov, QR Parlament májilisiniń depýtaty, aıtysker aqyn
Samat Nurtaza, QR QR Parlament májilisiniń depýtaty
Baıan Raqyshev, UǴA akademıgi
Iasın Uzaqov, Keńes Odaǵynyń eńbek sińirgen ónertapqyshy, akademık, t.ǵ.d., profesor
Hangeldi Ábjanov, UǴA akademıgi, tarıh ǵylymynyń doktory, profesor
Tynyshtyqbek Ábdikákimuly, aqyn, QR Memlekettik syılyqtyń ıegeri
Zeınep Ahmetova, jazýshy-etnograf
Baǵdat Múptekeqyzy, etnograf, «Qyran» búrkitshiler federasıasynyń atqarýshy dırektory
Tólegen Búkirov, t.ǵ.k., QR Qurmetti metalýrgi, Qaraǵandy oblysy jáne Jezqazǵan qalasynyń Qurmetti azamaty
Sultanáli Balǵabaev, jazýshy, dramatýrg, QR Eńbek sińirgen qaıratkeri
Babaqumar Qınaıatuly, etnoraf, tarıh ǵylymynyń kandıdaty
Ábdirashıt Bákiruly, etnograf, fılosof
Berdaly Ospan, etnograf, mádenıettanýshy, mýzykant
Muhtar Taıjan, saıasatker, ekonomıs
Sultan-Han Aqquly, alashtanýshy, álıhantanýshy-ǵalym, halyqaralyq jýrnalıs, «Alash» ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń dırektory
Qaıyrbek Kemeńger, L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazıa ulttyq ýnıversıteti Qazaq ádebıeti kafedrasynyń meńgerýshisi, fılologıa ǵylymdarynyń kandıdaty
Qanat, Aıtkúl Qudaıbergenovter, QR Eńbek sińirgen artıseri, «Qurmet» ordeniniń ıegerleri
Sovetqazy Nursılla, qoǵam qaıratkeri
Ahmetbek Nursıla, kásipker, motıvator
Erlan Tóleýtaı, ónertanýshy, ánshi-kompozıtor
Qanat Júnis, akter, ánshi, aqyn, dramatýrg
Jarylqap Qalybaı, jýrnalıs, qoǵam belsendisi
Erzat Káribaı, bıolog, tarıhshy
Almas Mustafa, qolóner sheberi, sýretshi, «Dala sazy» sheberler ortalyǵynyń dırektory
Qusmılá Nurqasym, ádebıetshi, memleket qaıratkeri
Januzaq Ákim, ekonomıs, qoǵam belsendisi
Erbolat Baıat, Sh. Ýálıhanov atyndaǵy Kókshetaý ýnıversıtetiniń profesory, PhD doktor, aqyn, jazýshy, ádebıettanýshy, fólklortanýshy
Baıbota Qoshym-Noǵaı, aqyn, Halyqaralyq «Alash» ádebı syılyǵynyń ıegeri, «Qurmet» ordeniniń ıegeri
Amanqos Mekteptegi, túriktanshy, fılologıa ǵylymynyń kandıdaty
Táttigúl Qartaeva, etnoraf, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń profesory
Táýke Altynbekov, tehnıka ǵylymynyń doktory
Aıgúl Orynbek, Prezıdent janyndaǵy Ulttyq quryltaı múshesi, quqyqqorǵaýshy, zańger
Orynbasar Jánibekov, qoǵam qaıratkeri
Ramazan Qurmanbaev, Asharshylyq qurbandary qaýymdastyǵynyń tóraǵasy
Erkin Raqyshev, rejıser, qoǵam belsendisi, Almaty qalasy máslıhatynyń depýtaty
Adaı Abdildınov, «Qazaqstan anımasıalyq stýdıalar qaýymdastyǵy» ZTB tóraǵasy
Jumash Kenebaı – Kókbóri, qoǵam qaıratkeri, aqyn, pýblısıs
Sultan Erdáýlet, táýelsiz jýrnalıs
Nurlybek Qýańbaev, «Jeltoqsan qoǵamy» uıymynyń tóraǵasy
Murathan Shoqan, aqyn, «Tulǵa-Dostyq» qoǵamdyq qorynyń tóraǵasy
Shynqýat Baıjanov, zańger
Sábıt Shildebaı, tarıh ǵylymynyń kandıdaty, QR Ortalyq memlekettik arhıviniń dırektory
Dárenbek Nysanbaev, dáriger-kardıolog, PhD doktor, m.ǵ.k.
Rýstem Ashetaev, qoǵam belsendisi
Aıdarhan Daýlybaev, sport sheberi, Keńes odaǵy áskerıleri arasyndaǵy boks chempıony
Áset Tuıaqov, Aýǵan soǵysynyń ardageri, Qurmetti sáýletshi
Qýanysh Ospan, aqyn, Maǵjan Jumabaev atyndaǵy Aqmola oblystyq ámbebap ǵylymı kitaphanasynyń dırektory
Arman Nurmuhamedov, tarıhshy, jýrnalıs
Abylaıhan Áshimhan, aqyn, Qazaqstan jazýshylar odaǵynyń múshesi
Aıan Qajybaı, Sh. Ýálıhanov atyndaǵy Kókshetaý ýnıversıtetiniń «Qazaq tili men ádebıeti» kafedrasynyń profesor-assıstenti, f.ǵ.k.
Baýyrjan Ramazan, «Jebe» qoǵamdyq qorynyń múshesi
Serjan Erikov, bloger, vıdeooperator, monajer, «S-studio» stýdıasynyń negizin qalaýshy
Nurıslam Ábdil, teatrtanýshy, Aqmola oblystyq Sh. Qusaıynov atyndaǵy qazaq mýzykalyq drama teatrynyń kórkemdik jetekshisi
Berik Ataev, Sh. Ýálıhanov atyndaǵy Kókshetaý ýnıversıtetiniń oqytýshysy, magıstr
Talapker Ýálıev, Sh. Ýálıhanov atyndaǵy Kókshetaý ýnıversıtetiniń aǵa oqytýshysy
Bolat Boranbaı, fılologıa ǵylymynyń kandıdaty, Qorqyt ata atyndaǵy Qyzylorda ýnıversıtetiniń qaýymdastyrylǵan profesory
Bolat Náýkenuly, qoǵam qaıratkeri
Kákim Hasambaı, akter, rejıser, ustaz
Mergen Toqsanbaı, Qazaqstan Jazýshylar odaǵy Aqmola oblystyq fılıalynyń dırektory, «Rýh-Aldaspan» qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy, Aqmola oblystyq mádenıet basqarmasynyń sarapshysy
Qýat Ahmetjanov, jýrnalıs, bloger, dıktor
Ońǵar Qabden, aıtysker aqyn, bloger
Marǵulan Ermaǵanbetuly, qoǵam belsendisi, BasQaru qorynyń dırektory
Dýman Ramazan, jazýshy, dramatýrg, «Abylaıhannyń armany»,
«Joshy» dramalarynyń avtory
Ómir Shynybekuly, pedagog, Y. Altynsarın tósbelgisiniń ıegeri
Aıman Saǵıdolla, ustaz, qoǵam belsendisi
Serik Málıev, jýrnalıs, «Altyn Orda» portalynyń dırektory
Aıbar Oljaı, PR mamany
Amangeldi Keńshilikuly, synshy, Halyqaralyq «Alash» ádebı syılyǵynyń laýreaty
Baqyt Bedelhan, aqyn
Ómirjan Ábdihalyq, jazýshy, «Arasha» ınternet portalynyń jetekshisi
Qanat Ábilqaıyr, jazýshy
Arman Áýbákir, jýrnalıs, «Adyrna» UEB qoǵamdyq qorynyń Prezıdenti
Jumat Qunanbaı, Prezıdent kúzet qyzmetiniń ardageri, Aýǵan soǵysynyń ardageri
Turarbek Qusaıynuly, din zertteýshisi, quqyqqorǵaýshy
Beıbit Moldahmetuly, «Social project management» ortalyǵynyń dırekory
Buǵybek Sandýov, sýretshi-dızaıner, Aýǵan soǵysynyń ardageri
Dúısen Maǵlumov, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, jýrnalıs, jazýshy
Sháken Turar Sáttarqyzy, “Qara shańyraq” QB dırektory, QR Jýrnalıser odaǵynyń múshesi
Serik Sársekeev, «Qazaqstandyq salalyq temirjol, avtomobıl, áýe jáne sý kóligi qyzmetkerleriniń kásibı odaǵy» qoǵamdyq birlestiginiń «Astana» fılıalynyń tóraǵasy, medısına ǵylymynyń kandıdaty
Tolqyndat Tóleshov, zapastaǵy polkovnık, Ulttyq qorǵanys ýnıversıtetiniń oqytýshysy
Aıgúl Bolathanqyzy, jýrnalıs
Baýyrjan Qaraǵuzuly, aqyn, «Mádenıet» portalynyń jetekshisi
Álıhan Jaqsylyq, jazýshy-dramatýrg
Nursáýle Tolqyn, aqyn, senarıst
Ashat Qasenǵalı, saıasattanýshy
Erjan Tólek, jýrnalıs
Nurgeldi Ábdiǵanıuly, Abai.kz aqparattyq portalynyń Bas redaktory. Halyqaralyq TÚRKSOI syılyǵynyń ıegeri
Erlan Eleý, aqyn, dáriger, kásipker
Talas Orazbaı, mýltıplıkator, Quantfilim kınostýdıasynyń jetekshisi
Roza Asanova, QazUÓÝ Qorqyt ata atyndaǵy ǴZO ǵylymı qyzmetkeri
Jibek Dosybaeva, ardager ustaz
Rabıǵa Saýyt, zeınetker
Ospan qajy Súleımenuly, qoǵam qaıratkeri, aǵartýshy-ustaz, Eńbek ardageri, «Qurmet belgisi ordeni» ıegeri, Mádenıet qaıratkeri, aqyn, sazger, kúıshi
Ádilet Amangeldi, «Qara shańyraq» QB quryltaıshysy
Sandýǵash Nurqanova, «Qara shańyraq» QB quryltaıshysy
Altynaı Táńirbergenova, «Qara shańyraq» QB quryltaıshysy
Qajymurat Násıuly, Tarıh jáne qoǵamdyq ǵylymdar akademıasynyń akademıgi, ardager-ustaz, QR Oqý isiniń úzdigi, ólketanýshy-shejireshi
Ótegen Aıshýaqov, «Ulttyq múdde» QB múshesi, «Elorda bıler keńesi» QB múshesi
Baqytgúl Káribaı, zeınetker-ustaz, Qorqyt baba muralaryn nasıhattaýshy
Fanıda Nurbaeva, Y. Altynsarın medaliniń ıegeri, «Esil tolqyndary» ardagerler halyqtyq ansambiliniń jetekshisi
Sandýǵash Seıdahmetova, Mádenıet qaıratkeri, QR kitaphana isiniń ardageri
Ásemgúl Qulymbetova, Y. Altynsarın medaliniń ıegeri
Erbol Beıilhan, aqyn, jazýshy, Qazaqstan Jazýshylar Odaǵynyń múshesi, Mádenıet salasynyń úzdigi, Halyqaralyq poezıa akademıasynyń Akademıgi
Tileýǵaly Ámirtaıuly, ardager ustaz, Halyqaralyq Jazýshylar Odaǵynyń múshesi, Qazaqstan Jýrnalıser Odaǵynyń múshesi,
Qaraǵandy oblysynyń bilim berý salasyna eńbegi sińgen qyzmetker
Nıqanbaı Omarhanov, QR Aýyl sharýashylyǵy salasynyń úzdigi, Qaraǵandy oblystyq qoǵamdyq keńesiniń múshesi, qoǵam belsendisi
Tuńǵyshbaı Muqan, QR Bilim berý salasynyń úzdigi, QR Mádenıet salasynyń úzdigi, Qazaqstan Jýrnalıser Odaǵynyń múshesi, ólketanýshy, qoǵam belsendisi
Ańǵar Smaǵulov, eńbek ardageri, jazýshy, ólketanýshy, shejireshi, Qazaqstan Jýrnalıser Odaǵynyń múshesi, qoǵam belsendisi
Sáken Keldibaev, zeınetker, qoǵam belsendisi
Turar Sháken, tarıhshy-etnolog, «Qara shańyraq» RQB dırektory, QR Jýrnalıser Odaǵynyń múshesi
Asmagúl Qulymbetova, zeınetker ustaz, Y.Altynsarın medaliniń ıegeri
Saǵynysh Seıdahmetova, QR Mádenıet qaıratkeri,QR kitaphana isiniń ardageri
Fanıda Nurbaeva, Y.Altynsarın medaliniń ıegeri, «Esil tolqyndary» Ardagerler halyqtyq ansambliniń jetekshisi
Baqytkúl Káribaı, zeınetker ustaz, Qorqyt baba muralaryn nasıhattaýshy
Bıbisara Áýbakirqyzy, QR PǴA akademıgi, psıhologıa ǵylymdarynyń doktory, profesor, Qazaq psıhologıalyq qoǵamynyń múshesi, E.A. BÓKETOV atyndaǵy Qaraǵandy memlekettik ýnıversıtetiniń eńbek sińirgen qyzmetkeri
Kúlásh Ahmetova, fılologıa ǵylymynyń doktory, profesor, Tursynbek Kákishulynyń jary
Omar Jáleluly, abaıtanýshy
Qurmanǵazy Rahmetov, qoǵam qaıratkeri, jeltoqsanshy
