Dalanews.kz Toqaev engizgen tótenshe jaǵdaıdyń saldary qandaı bolaryn tuspaldaǵan sarapshynyń pikirin yqshamdap usynady.
Qulekeevtiń aıtýynsha munaı baǵasynyń quldyraýy elimizdegi munaı óndirý kólemine aıtarlyqtaı áser etpeıdi. Osy salada qysqartý júrýi, jalaqynyń azaıýy sekildi daǵdaryspen ilese keletin túıtkilder týyndaýy neǵaıbyl. Ári ketse óndiristi jańalaýǵa bólingen ınvestısıany keıinge shegerer.
– Toqaev engizgen tótenshe jaǵdaı birinshi kezekte bilim salasyn jipsiz baılap tastady. Mektep, JOO-lar budan japa shekpes, memleket olardy jan-jaqty qoldaýdy toqtatpaıdy.
Tek mektepke deıingi jekemenshik bilim berý mekemeleri, túrli úıirmeler, sport seksıalary úshin tótenshe jaǵdaı tutqıyldan tıdi.
Bilim salasynyń bul tarmaǵynda 600 myńǵa tarta adam óz kúnin ózi kórip júr, kópshiligi shaǵyn bıznestiń ókili.
Bul ahýal saýda-sattyq salasy, ashanalar, kafeler tutastaı alǵanda qyzmet kórsetý men oıyn-saýyq ındýstrıasyna da aýyr soǵady. Ekonomıkanyń shıkizattyq emes baǵytynda bulardyń róli zor. Shıkizattyq emes portfeldiń teń jartysy osylardyń úlesinde.
Júzdegen, myńdaǵan adam amalsyzdan demalysqa shyǵady. Másele olarǵa jalaqy tólene me, joq pa? Tym quryǵanda jarty aılyǵyn alyp otyra ma eken? Áı, qaıdam... Kásipkerler ázirdiń ózinde qyp-qyzylǵa shyǵynǵa batty. Erteń olardyń ózine kómek kerek bolady. Jumysshy da, jumys berýshi de kiriptar kúıge túsedi, – deıdi Jaqsybek Qulekeev.
Onyń aıtýynsha Mámın úkimeti daǵdarysqa dep bólingen aqshany ekonomıkanyń osy sektoryna arnaýdyń ornyna, jol salý men baspana qurylysyna baǵyttap jiberdi.
Aıta ketelik budan buryn Mámın: "Qazaqstan azamattaryn tarta otyryp, ınfraqurylymdyq, áleýmettik nysandardy jáne jergilikti mańyzy bar joldardy jóndeýdi qarastyratyn Jumyspen qamtýdyń jol kartasyn iske asyrýǵa 300 mlrd teńge bólinetinin" málimdegen.
"Jol salýdy qashan bastaımyz sonda? Keıbir óńirde mamyrdyń aıaǵyna deıin qar jatady. Odan buryn halyqty jumyspen qamtý úshin jol salýǵa basymdyq berý - eskirgen ádis! Koronavırýs pen munaı baǵasynyń quldyraýy saldarynan eseńgiregen ekonomıkany bulaısha saýyqtyra almaısyń.
Úkimet osy arqyly 30-shy jyldary jappaı haıveı salyp Uly depressıany eńsergen AQSH-tan úlgi alǵan syndy. Biraq, odan beri bir ǵasyr ótti ǵoı?!
Baspana salýǵa baǵyttalǵan baǵdarlamalar da ekonomıkanyń tamyryna qan júgirte qoımas. Ulttyq valúta qunsyzdanyp, el kúızeliske ushyraǵan shaqta qas qylǵandaı baspana baǵasy da sharyqtaı bastaıdy. Tabysy tómendegen halyq qaı aqshasyna úı alady? Odan da jurtqa, shaǵyn orta bızneske kómekteskeni áldeqaıda qısyndy bolar edi, – deıdi Qulekeev.
Onyń pikirinshe jurtty jumyspen qamtýdy kásipkerlerge júkteý kerek. Ol úshin bıznestiń tóbesinen tónip turǵan búrokratıanyń kózin joıǵan jón.
– Mysalǵa qazir medısınalyq maska, antıseptık tappaı alasuryp júrmiz. Oılap qaraǵan adamǵa túk qıyndyǵy joq. Maska óndirisin el kóleminde jolǵa qoıýǵa eki-úsh kún jetkilikti. Antıseptıktiń áldeneshe túrin óndiretin fabrıka qurýǵa quryǵanda úsh kún ketedi. Úkimet kásipkerlerge senip, olardyń jolyndaǵy búrokratıalyq kederginiń kózin joıǵany jón.
Memleket qazirgi shaqta aýadaı qajet osy bir ónimderdi sýbsıdıalasa, kásipkerler óz kezeginde baǵany ósirmeýge kepildik berse, ázirgideı alasapyran týyndamas edi, – deıdi Qulekeev.
Aıta ketelik Nur-Sultan men Almaty qalasy koronavırýsqa baılanysty 19 naýryzdan jabylady.
Memlekettik komısıa Nur-Sultan jáne Almaty qalalarynda qosymsha shekteý, aldyn alý jáne epıdemıaǵa qarsy sharalardy engizý týraly sheshim qabyldady.
Bıylǵy 19 naýryzda saǵat 00:00-de engiziletin sharalar mynalardy qamtıdy:
- karantındi engizý jáne aýqymdy sanıtarıalyq-epıdemıaǵa qarsy is-sharalardy júzege asyrý;
- karantın aımaǵynyń perımetrin belgileý jáne oǵan kirý/odan shyǵý pýnktterin anyqtaý;
- adamdardyń qozǵalysyn, sondaı-aq kólik quraldarynyń kirip/shyǵýyn shekteý;
- úsh sanat: aýrýdy juqtyrǵandar, ınfeksıaǵa kúdiktiler, karantındegiler sanaty boıynsha arnaıy emdeý mekemeleriniń úzdiksiz jumys isteýin qamtamasyz etý;
- halyqty azyq-túlikpen qamtamasyz etýdi uıymdastyrý jáne tirshilikti qamtamasyz etý júıesiniń jumys isteýine ońtaıly bolýy úshin, azamattardyń qozǵalysyn shekteý úshin qalalar aýmaǵynyń sektorlaryn jáne olardyń shekaralaryn anyqtaý;
- qoǵamdyq kólik qozǵalysyn kúndizgi ýaqytta toqtata turý nemese shekteý jáne túngi ýaqytta toqtatý;
- azyq-túliktik emes saýda bazarlarynyń jumysyn, azyq-túlik ónimderi men dárilik zattardy satatyn nysandardy qospaǵanda, iri saýda-oıyn saýyq ortalyqtary men saýda úıleriniń jumysyn ýaqytsha toqtata turý;
- sanıtarıalyq-epıdemıaǵa qarsy sharalardy kúsheıte otyryp, «klıentterge deıin jetkizý» qaǵıdaty boıynsha qoǵamdyq tamaqtaný nysandarynyń jańa jumys rejımin belgileý;
- HQKO-nyń jumys rejımin qaıta uıymdastyrý;
- karantındik aımaqtardaǵy halyqtyń jáne árbir sektordyń azyq-túlik ónimderine, dári-dármekterge, tirshilikti qamtamasyz etý zattary men alǵashqy qajettilik taýarlaryna táýlik saıynǵy qajettiligin anyqtaý;
- karantındik aımaqtyń árbir sektory úshin qoǵamdyq kólik qozǵalysyn barynsha shekteýdi eskere otyryp, saýda jáne azyq-túlikpen ári alǵashqy qajettilik taýarlarymen qamtamasyz etý ortalyqtaryn anyqtaý;
- uıymdastyrýshylyq sıpattaǵy basqa da sharalar.
Ázirlegen Dýman BYQAI
