Osyǵan baılanysty álemniń kóptegen ýnıversıtetteri men úkimettik emes kompanıalary ózderiniń ǵarysh apparattaryn ushyrýdy qolǵa aldy. Olar ǵylymı zertteýler, bilim berý, aýyl sharýashylyǵy, jer betin zertteý, kartografıa jáne t.b. sıaqty kóptegen salalarda qoldanylady.
Qazaqstan men Ortalyq Azıada alǵashqy bolyp Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ óz nanospýtnıgin Jer orbıtasyna sátti shyǵardy. Kelesi maqsat – atalǵan tehnologıany búkil Qazaqstan boıynsha damytý.
Osy maqsatta 2019 jyldan bastap bilim ordasy bazasynda «Álfasat» jerdiń kishi jasandy serikteri konstrýktoryn qurý jobasy jumys isteýde. Ol aqparattyq, komýnıkasıalyq jáne ǵaryshtyq tehnologıalar boıynsha basym baǵyttardy qamtıdy.
Jobanyń avtorlary – A.Temirbaev, N.Ózbekov, N.Meırambekuly, S.Orynbasar, O.Týebaev. QazUÝ ǵalymdary bilim alýshylarǵa ǵarysh apparattaryn jobalaý, qurastyrý, synaý jáne paıdalaný prosesteri týraly júıeli túsinik beretin komponentter jıyntyǵy bolyp tabylatyn ınovasıalyq ónim usynyp otyr.
Avtorlar bul salaǵa 2013 jyldan bastap Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń qabyrǵasynda ázirlenip, 2017 jáne 2018 jyldary iske qosylǵan alǵashqy qazaqstandyq «Ál-Farabı-1» jáne «Ál-Farabı-2» nanospýtnıkterin ázirleý jáne iske qosý kezinde daǵdylanǵan bolatyn. Bul óz kezeginde «Álfasat» nanojerserik konstrýktory jobasyn tabysty iske asyrýǵa kómektesti.
Nanospýtnıkterdi sátti iske qosqannan keıin jas ǵalymdarymyz Qazaqstanda osy salany odan ári damytý úshin aıanbaı eńbek etýge bekindi. Nátıjesinde bul daǵdylardy mektepten ǵaryshtyq robototehnıka boıynsha zerthanalyq jumystar barysynda oqytý týraly sheshim qabyldandy.
CubeSat standarty boıynsha negizgi talaptardy saqtaı otyryp, oqýshylardyń bilimdi jaqsy ıgerýi úshin konstrýktordyń ózindik qunyn arzandatyp, tehnologıany jeńildetý mindeti turdy.
Nátıjesinde barlyq negizgi tehnologıalyq sıpattamalar men múmkindikter saqtaldy. Jınaqqa barlyq negizgi ishki júıeler, komponentter jáne nanojerserik qurastyrý quraldary kiredi.
Konstrýktorlardy qurastyrý jáne daıyndaý boıynsha barlyq jumystar ýnıversıtet bazasynda júrgiziledi. Zerthanalyq jumystar úsh tilde jasaldy. Stýdenttiń qyzyǵýshylyǵyn saqtaý úshin jıyntyqta zerthanada jınalǵan nanoserikti gelıı sharyn paıdalanyp, stratosferaǵa qosý múmkindigi bar.
Sonymen qatar jobany ázirleý barysynda «Komýnıkasıalyq hattama – AlfaSat» jáne «Jerústi stansıasyna arnalǵan baǵdarlama –AlfaGround» ataýymen QR-nyń eki avtorlyq kýáligi alyndy. Sondaı-aq TMD elderiniń naryǵyna shyǵýǵa múmkindik bar.
Atalǵan jobany halyqaralyq «UniSat» bilim berý baǵdarlamasyn qarjylandyratyn IýNISEF qory da joǵary baǵalady. Nátıjesinde Qazaqstan, Ózbekstan jáne Qyrǵyzstandaǵy qyz balalar osy konstrýktor bazasynda oqyp, biliktiligin arttyrdy.
