Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń 90 jyldyǵy aıasynda İİİ halyqaralyq Farabı forýmy bastaldy, dep habarlaıdy Dalanews.kz. Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń Baspasóz qyzmetine silteme jasap.
Qazaqstan, Túrkıa, Ózbekstan, Sırıa, Iran, Tatarstan, Ázirbaıjan, Mysyr, Italıa jáne t.b. Ortalyq Azıa elderiniń ǵalymdary bas qosqan is-sharanyń maqsaty – ǵulama ǵalymnyń baı murasyn jańa qyrynan zertteý, otandyq jáne sheteldik farabıtanýshylardy biriktirip, jańa zertteýlerdi saralaý.
«Ál-Farabı jáne qazaq halqynyń rýhanı murasy» taqyrybyndaǵy konferensıaǵa Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń Basqarma Tóraǵasy – Rektory Janseıit Túımebaev, Túrkıa Respýblıkasynyń Almaty qalasyndaǵy bas konsýly Mýderrısoglý Evren, Iran Islam Respýblıkasynyń Almaty qalasyndaǵy bas konsýly Faǵanı Mýhsın, Sırıanyń Qazaqstandaǵy qurmetti konsýly Dereh Samır, Nur-Múbarak Egıpet ıslam mádenıeti ýnıversıtetiniń rektory, profesor Muhammed ál-Jındı, dıplomattar, tarıhshy ǵalymdar, qazaqstandyq jáne sheteldik farabıtanýshylar, fılosoftar, oqý ordasynyń oqytýshylary men stýdentteri qatysty.
Taǵylymdy jıyndy QazUÝ basshysy Janseıit Túımebaev ashyp, Farabı eńbekterin tereń taldap, saralaý qazirgi farabıtanýshy ǵalymdardyń basty mindeti ekenin jetkizdi.
«Ál-Farabı fenomeni – shyn máninde teńdesi joq qubylys. Ábý Nasyr ál-Farabı – uly oıshyl ǵana emes, ol – adamzattyń rýhanı órleýine yqpal etken ǵulama ǵalym. El ǵalymdarynyń irgeli zertteýleri men izdenis jumystarynyń arqasynda Ábý Nasyr ál-Farabı esimi mádenı sımvolymyzǵa, oıshyl murasy túrki mádenıeti men rýhanıatynan bastaý alatyn qazaq mádenıetiniń qaınary retinde ulttyq maqtanyshymyzǵa aınaldy. Ótken ǵasyrdyń alpysynshy jyldary Aqjan Mashanı, Aǵyn Qasymjanov, Muqash Býrabaev, Ánýar Álimjanov, Muzaffar Haırýllaev, Aýdanbek Kóbesov, Artýr Sagadeev, Qubyǵul Jaryqbaevtar ál-Farabıdiń murasyn zerttep, nasıhattaý isine ushan-teńiz úles qosty. Endi aldyńǵy býyn farabıtanýshylardyń eńbekterin keıingi jas ǵalymdar jalǵastyrýy kerek», – dedi rektor.
Óz kezeginde Túrkıa Respýblıkasynyń Almaty qalasyndaǵy bas konsýly Mýderrısoglý Evren: «Ál-Farabı – túrki álemine ǵana emes, ıslam álemine ózińdik lep alyp kelgen tulǵa. Onyń eńbekteri men fılosofıalyq oılary áli kúnge deıin ózektiligin joǵaltqan emes. Sondyqtan Farabı eńbekterin, ǵylymı zertteýlerin jan-jaqty qarastyrý jumystary eshqashan toqtamaıdy dep sanaımyn. Osy turǵyda QazUÝ-da dástúrli túrde ótetin forým ál-Farabı murasyn jańa baǵytta zertteýge mol múmkindik beredi», – dep atap ótti.
Halyqaralyq ǵylymı-tájirıbelik konferensıada Iran Islam Respýblıkasynyń Almaty qalasyndaǵy bas konsýly Faǵanı Mýhsın ǵalym ál-Farabı arab tiliniń leksıkasyn damytýǵa septigin tıgizgenin jetkizdi.
«Ábý Nasyr ál-Farabıdi Iran halqy uly ǵulamalardyń biregeıi retinde jaqsy tanıdy. Oıshyl medısına, fılosofıa, ǵylym, bilim jáne basqa da salalar boıynsha belsendi jumys istedi. Onyń árbir oıy, pikiri, paıymy óte qundy. Ol arab tiliniń leksıkasyn nyǵaıtýǵa súbeli úles qosyp, ǵylymdy ilgeriletýge, adam sanasyn damytýǵa septigin tıgizdi», – dedi Faǵanı Mýhsın.
Taǵylymdy basqosýda Túrik halyqtary fılosofıa qoǵamynyń Qazaq komıteti men oqý ordasy ǵalymdarynyń bastamasymen jaryq kórgen «Túrik fılosofıasynyń antologıasynyń» kóptomdyq kitabynyń tusaýkeseri ótti. Tórt tomdyq antologıaǵa Uly dalany kóne zamannan beri mekendep kelgen túrik halyqtary men ulystarynyń fılosofıalyq jáne dinı-mıfologıalyq dúnıetanymyna qatysty mátinder men olarǵa berilgen ǵylymı taldaýlar engizildi. Ál-Farabı eńbekteriniń toptamasy berilip, adamzat oıshyly ómir súrgen dáýirdegi túrik órkenıetiniń rýhanı bolmysy baıyptalǵan. Ǵulama ǵalymnyń túrik mádenıeti men fılosofıasyndaǵy orny men róli de baǵamdalǵan.
Jıyn barysynda Sırıanyń Qazaqstandaǵy qurmetti konsýly Dereh Samır, Nur-Múbarak Egıpet ıslam mádenıeti ýnıversıtetiniń rektory, profesor Muhammed ál-Jındı, sheteldik ǵalymdar men farabıtanýshylar baıandama jasady.
Forým jumysy seksıalarda jalǵasty. Qatysýshylar ǵylym men bilimniń ıntegrasıasyna, qazirgi qoǵamnyń rýhanı-adamgershilik jáne tulǵa mádenıetin jetildirýge qatysty keń aýqymdy ózekti máselelerdi talqylaýda. Seksıalar jumysynda ál-Farabı murasy jáne farabıtanýdyń ózekti máseleleri, túrik ǵulamalarynyń murasyndaǵy izgi adam máselesi jáne t.b. áleýmettik-gýmanıtarlyq ǵylymynyń ózekti máseleleri qarastyrylýda.
Aıta keteıik, forým aıasynda ǵalymdardyń ǵylymı baıandamalary men zertteýleriniń jınaǵy jaryq kóredi.
