Álemdik órkenıettiń bir bólshegine aınalǵan Qazaq eli de «jasyl ekonomıkany» damytýǵa serpin beretin zańnamalardy qabyldap, zaman kóshinen qalmaýǵa tyrysý quptarlyq jaıt. Mundaı qoldaý sharalary óz nátıjesin berip, Almaty men Aqmola oblysynda jel elektr stansalarynyń boı kótergenin bilemiz.
Búginde elimizde «jasyl ekonomıkany» damytýda qarjylyq resýrstardyń qoljetimsizdigi úlken qol baılaý bolyp otyrǵany jasyryn emes. Osy rette elimizdegi Qarjy naryǵyn retteý men damytý agenttigi naryqqa «jasyl oblıgasıa» termınin engizýge kúsh salyp jatyr.
Ár salanyń ósip-órkendeýi qarjyǵa kelip tireletini jasyryn emes. Sondyqtan Qazaqstan damyǵan Batys elderindegideı jasyl ekonomıkany qarjylandyrý isin qolǵa alýy aıtýly oqıǵa dep baǵalasaq bolady. Bul baǵyttaǵy jumystar elimizde jańǵarmaly energeıa kózderi men tabıǵı taza ónim óndirý isiniń órkendeýine jol ashatyny sózsiz.
Qarjy naryǵyn retteý men damytý agenttiginiń tóraımy Madına Ábilqasymova elimizde jasyl ekonomıkany qarjylandyrýdyń quqyqtyq bazasyn qalyptastyrýdyń mańyzy zor ekenin aıtypty.
– Jasy ekonomıkany qarjylandyrý isi Qazaqstanda endi ǵana qolǵa alynýda. Jalpy alǵanda bul baǵyttaǵy jumystar damyǵan elderde qolǵa alynǵanyna kóp bola qoımaǵanyn eskersek, bul baǵytta atqarylatyn jumystardyń ushan-teńiz ekenin baıqaýǵa bolady. Ústimizdegi jyldyń qańtar aıynda elimizdiń zań shyǵarýshy organy jańa «Ekologıalyq kodeksti» qabyldap, jańa qujat 1 shildeden bastap kúshine engen bolatyn. Osy jańa kodeksti jasyl ekonomıkany qarjylandyrý máseleleri birshama qamtylǵan. Zańnamada «jasyl oblıgasıa», «jasyl nesıe» uǵymdaryna keńinen túsik berilip, olardyń «jasyl ekonomıkany» damytýǵa qalaı serpin beretini aıtylǵan, – deıdi Madına Ábilqasymova.
Qazirgi tańda «jasyl ekonomıkany» qarjylandyrý jetkilikti deńgeıde emes. Ol úshin tómendegi statısıkalyq málimetterge kóz júgirtsek jetip jatyr. Aıtalyq, Azıa damý banki elimizde «jasyl ekonomıkany» qarjylandyrý isine 32 mln dollar bólse, «Damý» kásipkerlikti damytý qory jasyl ekonomıkaǵa bar bolǵany 200 mln teńge ǵana ınvestısıa tartqan. Dástúrli energetıkaǵa arqa súıegen elderde «jasyl ekonomıkany» damytý isine kúdikpen qaraýshylardyń kóp ekeni jasyryn emes. Investorlar úshin Úkimet «jasyl ekonomıkany» qoldaıdy degen sóz jetkiliksiz. Bul úshin jekelgen zańnamalar, salyqtyq jeńildikter men qarjylandyrý júıesi qalyptasýy tıis.
Osy rette Qazaqstan jasyl ekonomıkany damytý isin búgin ǵana qolǵa alyp otyrǵan joq. Bul baǵyttaǵy jumystardyń qolǵa alynǵanyna on jylǵa taıap qaldy. Qazaqstannyń «jasyl ekonomıkaǵa» bet burýynyń arqasynda elimiz bul sala boıynsha Ortalyq Azıa elderi arasynda kóshbasshy elge aınalyp otyr.
Qarjy naryǵyn retteý men damytý agenttiginiń mamandary elimizde qolǵa alynǵan «jasyl oblıgasıalar» úrdisi jańǵarmaly energıa kózderine ınvestısıa tartýǵa jol ashatynyn aıtýda.
Agenttiktiń Baǵaly qaǵazdar naryǵy basqarmasynyń basshysy mindetin atqarýshy Gúlshahra Talqambaeva «jasyl oblıgasıa» dep boryshtyq baǵaly qaǵazdy aıtatynyn alǵa tartty. Munyń kómegimen «jasyl oblıgasıalar» shyǵaratyn kompanıa eldegi ekologıalyq máselelerdi sheshýge baǵyttalǵan jobalardy júzege asyrýǵa ınvestısıa tarta alady.
Sonymen qatar jańa júıe elimizdiń álemdik ekonoıkamen tereń yntymaqtasýyna jol ashady. Jalpy, «jasyl ekonomka» dúnıejúzi elderiniń tereń qarjy-ekonomıkalyq yntymaqtastyǵynyń arqasynda órkendep keledi. Bul rette Qazaqstannyń álem elderi úshin trendke aınalǵan «jasyl ekonomıkany» damytyp, jetekshi elge aınalýyna tolyqtaı múmkindigi bar.
Keń baıtaq jerimizde jańǵyrmaly energıa kózderi men organıkalyq azyq-túlikter óndirýge múmkindigi zor. Sol sebepti Qarjy naryǵyn retteý men damytý agenttiginiń «jasyl oblıgasıa» uǵymyn eńgisizp, halyqtyń qarjylyq saýattylyǵyn shyńdaýǵa bet burǵanyn qaýana quptaýǵa bolady.
