Qazir alamanǵa Andreı Lavrentevtiń aty qosylǵan syńaıly. Onyń esimi eldegi eń yqpaldy degen 50 kásipkerdiń bel ortasynda tur. Al jasynyń áli elýge tolmaǵanyn eskersek, avtokólik salasy alpaýytynyń qolynan biraz dúnıe keletinin baıqaımyz.
Bizdiń Lavrentevke búıregimiz buryp turǵany shamaly. Dese de Qarmetkombınatty enshileıdi-aý degenderdiń esim-soıyna bir úńilip kóreıikshi...
Aldymen el ishinde aıtylyp júrgen áńgime: bıylǵy tamyzda – ArselorMttalda 5 kenshi qaza tapqan kezde kásiporyn qojaıyny men qazaq úkimeti birshama saýdalasqan, kombınat úshin úndi mıllıarderi $1,5 mlrd surapty-mys.
Al jaqynda Úkimetbasy Smaıylov Arselordy satyp alatyn ınvestor birden $1,3 mlrd quıýy kerek degen talap qoıdy. Budan bólek, jańǵyrtý jumystaryna $3 mlrd salýy tıis.
Demek, 46 kenshi qaza tapqanda, Mıttal birden 200 mln túsirgen.
DALA INSIDE buǵan deıin ArselorMıttaldyń jańa ınvestory retinde otandyq olıgarhtar - Freedom Holding qojaıyny Tımýr Týrlov pen Nazarbaevtyń kúıeý balasy, Halyq banktiń majorıtarly aksıoneri Tımýr Qulybaev qarastyrylyp otyrǵanyn jazǵan edi.
Aıtpaqshy, olar «Buǵan deıin jarıalanǵan Tımýr Týrlov «ArselorMıttal Temirtaý» kompanıasynyń jańa ınvestory bolýy múmkin degen aqparat shynaıy emes. Týrlov myrza kásiporyndy satyp alý boıynsha kelissózder júrgizgen joq jáne josparlaǵan emes», degen resmı málimdeme jasap qoıdy. Munyń astarynda ne saıasat bary taǵy kómeski.
Al «óizimizdiń» Qulybaev she?.. Aıtpasa da túsinikti. Qany bir bolǵanymen, qubylasy «kitaphana» jaqta.
Negizi, ol Úkimetpen jarty jyl boıy kelissóz júrgizip kóripti-mys. Óıtkeni, Qulybaev Mıttal suraǵan qarjyny Halyq banktiń birneshe paket aksıasyn satyp-aq, taba alady.
Biraq Úkimet jaq ázirge únsizdik tanytyp otyr.
Taǵy bir sáýegeıler Qarmetkombınatty reseılik ınvestor satyp alady (sonyń ishinde Severstal) dep paıymdaǵan. Osyǵan senimdi de edi. Dese de muny da úzildi-kesildi joqqa shyǵaratyn derekter paıda boldy. Orystar bul jobaǵa ólse, jolamaıdy. Ásirese, mıllıoner-mıllıarderleriniń qol-aıaǵyn Batys matap otyrǵan qazirgi ýaqytta. Olar «baıtal túgil, bas qaıǵynyń» kúıin keship otyr.
Mıttaldyń ózi qala beredi degender, taǵy qatelesedi. Halyqtyń úndige qany qaraıyp otyrǵany bir bólek, Aqorda onymen qoshtasýdyń alǵashqy qadamdaryn jasap qoıdy. Ras, artynan bir teýip, qýyp shyqty deýge kelmeıdi. Biraq yń-shyńsyz, ymyraǵa kelgendeı bolyp, «siz jaqsy, biz jaqsymen» kelisim úzilip jatyr. Munyń da óz máni bar, sebebi Mıttal ońaı jaý emes, halyqaralyq zań-zakonnyń jyqpyl-jyqpylyn ábden meńgergen, elaralyq isterde pisken, ysylǵan.
Kúni keshe sarapshy Rasýl Rysmambetov Arselordy qytaılyq ınvestorǵa berıik degen oı aıtty. Onyń argýmenti: qytaıdyń tájirıbesi tyń, qolynda qomaqty qarjysy bar. Sonymen qatar ol kásiporynǵa eki ınvestor – strategıalyq ınvestor (aqshasy kóp) jáne basqarýshy kompanıa (eger aqshasy bolsa, onda ol operasıalyq ınvestor) qajet ekenin alǵa tartady. Bul rette ol Baowu-ny – Qytaıdaǵy jáne álemdegi eń iri bolat óndirý kompanıasyn usynyp otyr.
Ekonomıs usynysy birjaqty kórinbes úshin amerıkandyqtar (US steel corp), úndilikter (tata steel) men reseılikterdi (NLMK nemese Severstal) de tańdaýǵa tartady. Alaıda, munysy – jáı aıtsa salǵany. Aqylǵa qonymsyz ekenin joǵaryda keltirdik.
Al qytaı degende, ótken oqıǵalarǵa da kóz júgirtip qoıǵan jón. Iek astyndaǵy 2016 jyly myńdaǵan qazaqstandyq qytaılyqtarǵa «Jerimizdi bermeımiz!» degen talappen mıtıńke shyqty. Bul jerde kókeıde zańdy suraq týyndaıdy: «Bálkim, Qytaı kezekti ekonomıkalyq ekspansıaǵa júginip, «ózimizdikilerdi ózimizge sóıletip», aktıvti «ózderine» alýǵa jáne qoǵamdy soǵan daıyn bolýǵa jumys júrgizip jatqan joq pa?!» degen. Otandyq birneshe BAQ osyndaı kúdigin jarıalap ta úlgerdi.
Sóz basynda Lavrentev dep qaldyq. Bárimiz biletindeı, basqasyn aıtpaǵanda, «Allýr» kompanıalar toby» AQ dırektorlar keńesiniń tóraǵasy jáne aksıoneri. Retin taýyp qazaqty jańa kólikpen qamtyp otyrǵan ulty nemis kásipkerdiń Qarmetkomǵa qol sozýyn quptaýǵa turatyn sıaqty. Nege? Qaı nemisti alsaq ta, isine myǵym, iship otyrǵan sýyna túkirgenin taǵy kórmedik. Álgi bizdiń Úkimet qoıǵan talaptyń údesinen Lavrentev shyǵa alady degen úmit te tarazyny salmaqtaıdy.
Nege deımiz ǵoı? Andreı Lavrentev nemis bolsa da, Almatynyń «qazaǵy» sonda týyp-ósken. Jubaıy – Gaýhar Ihsanova, ıá, qazaq. Qazaq bolǵanda da, Qazaqstan Kompartıasy Ortalyq Komıteti tústi metalýrgıa bóliminiń burynǵy meńgerýshisi Ahmet Ádilovtyń nemeresi.
Al Ádilov – Qanysh Sátbaevtyń jan joldasy bolǵan. Sonyń arqasynda Nıkolsk qalasynyń ataýy Sátbaev bolyp ózgergenin bireý bilse, bireý bilmes. Almatydaǵy bir kóshesin de Sátbaev esimimen atatty.
Andreı men Gaýhar alty bala tárbıelep otyr. Ákesi – Sergeı Petrovıch, tehnıkalyq gıdrotehnıkalyq qurylystyń ınjeneri, ǵylym kandıdaty, onyń jobasy boıynsha Bartoǵaı sý qoımasyna bóget salynǵan. Anasy – Ella Antonovna – Memlekettik josparlaý komıtetiniń ekonomısi, Germanıadan kóship kelgen otbasynyń qyzy, Maıer áýletinen Jambylǵa belgili pedagogter, ishinde qazaq tili men matematıka pániniń muǵalimderi shyqqan.
Al osy derekterge qarap, qalǵanyn ózińiz paıymdap kórińiz...
