Kremldiń saıasatyna kóńili tolmaıtyn, Pýtınniń ımperıalyq pıǵylyn aıyptap otyrǵandardyń arasynda Reseıdiń aty ańyzǵa aınalǵan ánshileri, rejıserlar, jýrnalıser bar. Solardyń «búgingi Reseıge» qatysty oı-pikirlerin jınaqtap bergendi jón kórdik. Gazetimiz keıbir reseıshil, orysshyl kózqarastaǵy azamattardyń qolyna túse jatsa, olardyń oıy ózgerer degen úmittemiz...
Andreı MAKAREVICH, orystyń mádenı qaıratkeri, ánshi:
BREJNEV DÁÝİRİNE ORALDYQ
– Maǵan Kremldiń aqparattyq arbaýyna túse qoımaǵan jastar mynadaı suraq qoıady: «Ideologıalyq turǵydan alǵanda qazirgi kezeń (búgingi Reseı) Brejnevtiń kezindegi dáýirge uqsaı ma?» deıdi olar.
Buǵan birjaqty jaýap joq. Biraq, uqsańqyraıdy... Degenmen, eki ózgesheligi bar. Bilesizder me?
Birinshi, ol tustary bizdi bylaı dep dýalaıtyn: «Amerıkalyq ımperıalıser álemdik soǵys ashqysy keledi, álemdi jaýlap alǵysy bar. Biraq, qarapaıym amerıkandyq qara jumysshy, jumysshy tap – buǵan qarsy. Mine, bular bizdiń – dostarymyz bolady». Qazir osy dospeıildi jumysshy tap týraly urandaýdy umytyp ketken sıaqty.
Ekinshisi, sol zamannyń rıtorıkasy sanamda saqtalyp qaldy. «Biz kez kelgen ýaqytta Amerıkaǵa qarsy ıadrolyq soqqy jasaıtyn álýetimiz bar» deıtin Brejnev. Qazir «qarsy soqqy» degen sóz múlde aıtylmaıdy...
Keı kezderi Kreml Amerıkadan úlgi alǵan bolady. Kúlkim keledi. AQSH-pen teńeskiń kelse, endeshe, eń aldymen – saılaýdy ádil, sotty táýelsiz, jalpy ishki ónimdi (JİÓ) joǵary et. Bul bıliktiń qolynan kele me?!
Iýrıı SHEVCHÝK, «DTT» rok-tobynyń topbasshysy, rok-ánshi:
PÝTIN – BUL FEODALIZM
– Búgingi feodaldy bılikke senbeımin, súımeımin jáne qabyldamaımyn. Búkil «pýtınder» – bul feodalızm, feodaldyq qarym-qatynastyń «quldary». Bular men halyqtyń arasyndaǵy alshaqtyq jer men kókteı.
Men úshin Reseı degenimiz – Pýtın emes. Reseı degenimiz – Prezıdent emes. Reseı men úshin – alyp memleket.
Saıasat keledi, ketedi. Sol sebepti de Pýtın men úshin jaı ǵana menejer. Boldy.
Men úshin Pýtın, búgingi bılik sakraldy nemese qasıetti, til tıgizýge bolmaıtyn uǵym emes.
Men Reseıdegi bıliktiń aýysqanyn qalaımyn.
Reseıde bári boldy. Monarhıa, komýnızmnen de óttik. Bárin ótkerdik.Tek bılik aýysqan joq. Endeshe, nege aýystyryp kórmeske?
Pýtındi ornynan alý kerek. Basqa bireýdi taǵaıyndaıyq, qalaı basqarady eken, kórelik. Kúlki emes, bul qajet dúnıe.
Eger adam erteń ózin halyqtyń saılamaı qoıaryn bilse, endeshe, bılikke, memleketke degen kózqarasy ózgeredi. Halyq úshin qyzmet etedi.
Pýtın búgingi Reseıdiń bolashaǵyn jalǵyz ózi julmalap, iship-jep jatyr. Osynyń kesirinen bizde bolashaq bolmaıdy. Ol bir kúnmen ómir súredi. Pýtın Reseı emes, Reseı bir kúnmen ómir súrmeýge tıis.
Igor VITTEL, reseılik «RBK» telearnasynyń júrgizýshisi, tanymal jýrnalıs:
TRAGEDIAǴA TAQAP KELEMİZ
– Bizdiń ekonomıkamyz qurdymda. Qazaqstan ekonomıkasy da ońyp turǵan joq. «Qazaqstan men Reseı birigedi jáne bári jaqsy bolady» degende, meni aqymaq qylyp turǵanyn ishteı sezemin.
Men Reseı úshin janymdy beremin. Reseıdiń patrıotymyn. Biraq, qazirgi kúngi memlekettiń saıasaty men ekonomıkasyna qarasam júregim aýyrady. Bul tragedıalyq jaǵdaı, biz soǵan taqap kelemiz. Jáne bul biz úshin áste jaqsy aıaqtalmaıdy.
Qazir bizdiń jalǵyz odaqtasymyz qaldy. Ol – Qazaqstan. Bul jaqsy ma, jaman ba? Shynymdy aıtsam, ózimiz qulap bara jatqan qurdymǵa Qazaqstandy da ala ketkenimizdi qalamaımyn.
Biz qazirgi problemalardyń artynda ne turǵanyn, olardyń saldary qandaı bolaryn bilmeımiz. Menińshe, bıliktiń jospary joq nemese biz bul týraly bilmeımiz.
Men úshin eń qorqynyshty nárse – Reseıdiń qaıda jáne qalaı qaraı bet alǵanyn myna biz emes, bıliktiń ózi bilmeıtin sıaqty.
Aleksandr SOKÝROV, orystyń halyq ártisi, kınorejısser, (Sokýrovtyń 2008 jylǵy pikiri) :
RESEIDE GEOSAIaSAT JOQ
– Reseıdiń geosaıasaty – eldiń ishki saıasaty. Bizde bári de ishki saıasatpen baılanysty.
Kemshiligimiz – mádenıette. Ol joq. Óndiris, ıdeologıa, búrokratıa, armıanyń jumysyn mádenıetke negizdeý kerek edi. Orys halqy óz mádenıetin túzetpeı, eshqashan ózgermeıdi. Munaı óndirýdi arttyrý, kásiporyndy kóbeıtý munyń bári – bos sóz, absýrdtyq zattar. Bul memleket úshin emes, tipti halyq úshin de emes.
Reseıdiń bolashaǵyna qaýippen qaraımyn. Óıtkeni, mádenıettiń máselesi sheshilgen joq, sheshiletin túri de joq.
Bizdi úlken qantógister kútip tur. Alda Ýkraınamen asa aýyr soǵys bolady. Qazaqstanmen qaqtyǵystan da qasha almaımyz. Bıliktiń bolashaqta týyndaýy múmkin osyndaı táýekelderdiń aldyn-alatyn túri joq. Bir jyl ma, eki jyl ma, bálkim 5 jyldan keıin bolar... Qaqtyǵys, qantógis kez kelgen ýaqytta burq ete qalýy múmkin.
Qapqaz máselesi sheshilgen joq. Bul másele jyl ótken saıyn asqyna, ótkirlene túsedi. Erteń qapqaz halqy men orystardyń arasynda gýmanıtarlyq daǵdarys týyndaıdy. Qapqaz soǵysyndaǵy Reseıdiń pozısıasy, bul aımaqty ekspansıalaýdyń quny aýyr bolady.
Saıyp kelgende biz jan-jaǵymyzdy qorshaǵan qaqtyǵys aımaǵynda turmyz. Eýropamen aradaǵy baılanys eshqashan jaqsarmaıtynyn túsiný kerek. Sol sebepti Soltústik Atlantıkalyq blok alǵa jyljı beredi.
Daıyndaǵan, Dýman BYQAI
Redaksıa atynan: Sońǵy pikir, orys rejıseri Aleksandr Sokýrovtyń osydan 6 jyl buryn aıtqan sózi aıdaı keldi. Rejıser Ýkraına men Reseıdiń arasynda úlken qantógis bolatynyn 2008 jyly aıtypty. Qaýiptisi, mundaı baılam Qapqazben qatar, Qazaqstan týraly da aıtylady...
