Jýrnalıser úıinde ótken júzdesýdi Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń múshesi, Memlekettik «Daryn» Jastar syılyǵynyń laýreaty, aqyn Erlan Júnis júrgizdi.
Bul kezdesý de taptaýryn súrleýge túspeı, birden tushshymdy oılarmen órildi. Júrgizýshi, aqyn Erlan Júnis shaıyrlardyń shyǵarmashylyq jolynan syr sherte otyryp, olardy zalǵa jınalǵan dúıim jurtqa tanystyrdy.
Júrgizýshi alǵashqy saýalyn aqyn Ǵusman Jandybaevqa qoıdy. Onyń sonaý 1962 jyly mahabbat taqyrybynda jazylǵan jyr joldaryn oqyp berip, bul óleńniń shyǵý tarıhy týraly aıtýyn surady.
Júrgizýshi qoıǵan saýalǵa oraı aǵamyz aqynnyń óleńi – onyń taǵdyry, taǵdyry ǵana emes búkil jan dúnıesiniń bulqynysy, júrek soǵysy, ishki arpalysy ekenin aıtty.
Iá, Tólegenshe tolǵasaq, aqyn bolý – «árbir syzdaǵan jaranyń aýzynda bolý» búkil adamzattyń muńyn, qaıǵysy men qýanyshyn júrek súzgisinen ótkizý. Muqaǵalısha aıtsaq «qara tastan da meıirim kútetin» eń jany názik jaratylys ekeni daýsyz.
Kelesi kezekte Janarbek Áshimjannyń ómir joly týraly qysqasha sholý jasalyp, aqynnyń óleńi oqyldy. Munan keıin sóz qonaqtyń ózine berildi.
Ómir-joly týraly qysqasha baıandap ótken Janarbek Áshimjan mundaı shaǵyn sharalar ulttyń kózin ashyp, jany men júregin jibitetindigin aıtty. Osyndaı ádebı keshti uıymdasyryp otyrǵan Til basqarmasyna shynaıy alǵysyn bildirdi. Júrek tebirenterlik sózden keıin týǵan aýylyna arnaǵan «Jalańash» atty óleńin oqydy.
Ádebı keshtiń kelesi qonaǵy aqyn Maqpal Mysa da sonaý bala shaǵynan qysqasha baıandap, alǵashqy qalam ustaýǵa sebepker bolǵan jandar týraly aıtyp berdi. Ádemi estelikterden keıin júrek terber jyr joldaryn oqydy. «Týǵan jer» baǵdarlamasy aıasynda ótkizilip otyrǵan kesh bolǵandyqtan týǵan jerge arnap jazǵan «Qaınar bulaq basyndaǵy qaraǵaı» atty óleńin tartý etti.
Ádebıet – ǵylym emes. Biraq, ádebıet ǵylymda ómir súrmese, ǵylymǵa enbese, onda shyǵarma uzaqqa barmaıdy» depti bilgirlerdiń biri.
Ádebı kesh barysynda İ. Jansúgirov atyndaǵy Jetisý memlekettik ýnıversıtetiniń aǵa oqytýshysy, profesor Saılaý Qojaǵulov sóz alyp, ádebıet týrasynda, keshtiń arnaıy qonaqtary, úsh býyn ókili Ǵusman Jandybaev, Janarbek |Áshimjan jáne Maqpal Mysanyń shyǵarmashylyǵy týraly az-kem aıtyp ótti.
Munan soń kópshilik qaýym úsh býyn ókiline ózderiniń kókeıdegi saýaldaryn qoıyp, tushshymdy jaýap aldy. Bul keshte de ádebıettiń keshegisi, búgini, erteńi týraly syr shertildi. Ár býyn ókili basynan keshken qyzyqty oqıǵalar týraly da baıan etti.
«Ádebıetshilermen, jýrnalısermen de birge oqyǵanym joq. Men matematıka fakúltetin bitirdim. Negizi, oqýshy kezimde barlyq mamandyqtyń ıesi bolǵym kelgen, hımıa pánine qyzyqqanymda hımık bolsam dedim, astronomıany oqyǵanymda astronom bolǵym keldi. Ár pándi ózimshe jaqsy kórdim.
Besinshi synypta oqyp júrgende «Juldyz» jýrnalyn oqyp, sol kezdegi aqyn-jazýshylar, synshylardyń bárin osy basylymnan oqyp, tanyp, bárin jatqa bildim. Sondyqtan, jýrnalısıka fakúltetine oqýǵa túskenshe, ǵylym qýsam dep matematıka fakúltetine tústim» degen Ǵusman Jandybaev sóz jelisinde mahabbat, otbasy týraly taqyrypta da oı órimderimen bólisti. Aqyn sózinshe, áıel sóılegen tusta erkek kereń bolýy kerek, erkek sóılegen tusta áıel mylqaý bolýy tıis. Sonda ǵana otbasy turaqtylyǵy saqtalady.
Ádebı keshte aqyndarǵa óleń ólkesine qalaı kelgendigi týraly da saýal qoıyldy. Bul tusta oı terbegen Ǵusman aǵamyz: «Óleńdi altynshy synyptan bastap jaza bastadym. Muǵalim shyǵarma jazyp kel dep úıge tapsyrma berdi. Shyǵarmany úsh shýmaq óleńmen jazyp keldim. Sol jyldan bastap óleń jazǵysh bala atandym. Odan keıin jeti-segiz óleńim gazetke jarıalandy. Osylaı óleń álemine aıaq bastym. Segizinshi synyp oqyp júrgen tustary kúnine on shaqty óleń jazatyn edim.
Joǵaryda tilge tıek etkenimdeı, meniń ádebıettegi mektebim «Juldyz» jýrnaly boldy. Osy jýrnaldy oqı otyryp, ádebıettegi jolymdy ashýǵa múmkindik aldym. Keıin Alakól aýdandyq gazetinde aqyn Sáken Imanasov aǵamyz eki óleńimdi jarıalady. Osydan keıin meni redaksıaǵa jumysqa shaqyrdy. Qastek Baıanbaev, Sáken Imanasovtarmen birge jumys isteı júrip, sol kisilerden de kóp dúnıeni úırendim. Al Almatyǵa kelgenimde Muqaǵalı Maqataev, Qadyr Myrzalıevtiń de jaqsy baǵasyn aldym» deıdi.
Osy turǵyda oı órbitken aqyn Janarbek Áshimjan, Maqpal Mysa da óleń ólkesine kelýi jaıynda tamasha estelikterimen bólisti.
«Qazaqtyń jany qara óleńde» degen aqyn Maqpal Mysa poezıa jaıynda tushshymdy áńgimeler aıtyp, óleńge adaldyq turǵysynda mazmundy, maǵynaly dúnıeler qaýzady.
Tolǵamdy oı aıtylǵan basqosýda aqyn Erlan Júnis qalamgerlerge ártúrli taqyrypta saýal qoıdy. Sonyń biri: «Qazirgi qazaqtyń boıyndaǵy qaı minezdi biz qaldyrýymyz tıis jáne qaı minezdi qaıta oraltýymyz kerek» degen saýalǵa oraı aqyn Janarbek Áshimjan bylaısha oı túıdi.
«Eń aldymen ótirik aıtýdan arylýymyz kerek. Qazirgi tańda aǵa býyn ókilderi, tulǵalarymyz kózdi baqyraıtyp qoıyp, ótiriktiń maıyn tamyzyp turyp aıtatyn boldy. Sonymen birge jalpaqshesheılik, jaǵympazdyq deıtin aýrý, artymyzdan qalmaı keletin ekijúzdilik degen taǵy bar. Qurmet tutýdan da ada qalyp baramyz. Bir-birimizge degen, úlkenge, kishige degen qurmetten aıryldyq.... Qazaqta «Ótirik aıtyp jaǵynǵansha, shynyńdy aıtyp jalyn» degen bar ǵoı. Osyny esten shyǵarmasaq eken», – dedi Janarbek aqyn.
«Janarbek aǵamnyń sózin jalǵap kúndestikti, kóre almaýshylyq qasıetin qosar edim. Bul shynymen-aq adam janyn jaralaýǵa daıyn turady, ótkir pyshaq sekildi. Biraq, osy nárseniń bárinen bizdi bıiktik degen ólshem qutqarady. Bıiktik degen taǵy sol – óleń der em... ósekten de, kózden de, sózden de arashalap, aman alyp qalatyn óleń dep oılaımyn», - dep oı terbegen Maqpal qyz ary qaraıǵy oıyn jyr oqyp jetkizdi.
Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» maqalasynyń «Týǵan jer» baǵdarlamasyna oraı uıymdastyrylǵan bul kúngi shara da kópshilik qaýymdy bir serpiltti.
Ádebı keshte sharanyń ótkizilýine uıytqy bolyp keletin Almaty oblysynyń Tilderdi damytý jónindegi basqarmasynyń basshysy Aıdar Bashbaev sóz alyp, ádebıettiń shamyn jaǵyp keletin qalamgerlerge shyǵarmashylyq tabys tiledi. Rýhanıattyń besigin terbeter osyndaı júzdesýdiń ár aı saıyn jalǵasyn taba beretinin aıtty.
