Nazarbaev zıatkerlik mektebiniń baǵdarlamasyn orynsyz tyqpalaýdyń qajeti qansha?

Dalanews 25 qaz. 2017 05:45 951

Men Nazarbaev zıatkerlik mektebiniń oqý baǵdarlamasyn qarapaıym mektepterde oqytylýyna tolyqtaı qarsymyn! Másele oqýlyqtarda da, tipti, úsh tildilik te emes…

Osylaı kúıinip, Facebook-tegi jeke paraqshasynda másele kótergen burynǵy Bilim vıse-mınıstri Murat Ábenov áli kesh bolmaı turǵanda, Nazarbaev zıatkerlik mektebiniń oqý baǵdarlamasyn qarapaıym mektepterge kóshirý prosesin toqtata turýdy suraıdy. Sóıtip, ol bilim júıesindegi birneshe qatelikterdiń atyn atap, túsin tústep, bylaı dep jazady:

Sonsha akademıalyq bilimi bar balany qaıtpek?..

„Birinshiden,

Nazarbaev zıatkerlik mektebiniń baǵdarlamasy — akademıalyq, ol erekshe oılaý qabileti bar, bilimdi ıgerý deńgeıi joǵary, qarymy myqty balalarǵa laıyqtalyp, kúrdelendirilip jasalǵan.

Bir sózben aıtqanda, ony óz betimen zertteý jumysymen, ǵylymı qyzmetpen aınalysa alatyn balalar alyp júredi. Shynyn aıtaıyq — bizdegi balalardyń barlyǵy ondaı emes qoı. Olaı bolýy da mindetti emes. Sondyqtan da Nazarbaev zıatkerlik mektebine qatań súzgiden ótken, belgili bir dárejedegi balalardy qabyldaıdy. Basqalaryn almaıdy. Óıtkeni tartpaıdy, jetpeıdi ol deńgeıge. Odan keıin, ekonomıkasy shıkizatqa baılanǵan, tehnologıasy áreń damyp jatqan elge osynsha akademıalyq bilimi bar balanyń qajeti qansha ózi? Biz olardy jumys ornymen qamtı da almaımyz ǵoı.

Aǵylshyn tilin biletin maman 70 myń teńgege jumys isteı me?..

Ekinshiden, Nazarbaev zıatkerlik mektebiniń baǵdarlamasyn alyp júrý úshin, óte talantty muǵalimder iriktelip alynady. Olar aǵylshyn tilinde erkin sóıláp qana qoımaı, oqýshyǵa qajetti bilim berýge qabiletti bolýǵa tıis. Budan bólek, bilim berýdiń ozyq tehnologıasyn jetik bilýi qajet. Ondaı muǵalimder balanyń árqaısysyna jekeleı jol taýyp, onyń jasyrynyp jatqan talantyn ashýda daıyn bilimdi bere beretin ustaz ǵana emes, sonymen qatar, jattyqtyrýshysy, tálimgeri bola bilýi kerek. Bárin bolmasa da ondaı muǵalimderdi daıyndap shyǵarýǵa bolady.

Biraq ondaı muǵalimderge joǵary aılyq kerek. Osyndaı erek talanty bar muǵalim ekonomıkanyń ózge salalarynda da suranysqa ıe bolýy múmkin ǵoı. Kim myqty bilimimen 70 myń teńge aılyqqa jumys isteıdi?

Al Nazarbaev zıatkerlik mektebi jaqsy aılyqpen qamtýǵa qabiletti. Qarapaıym mektepterdiń oǵan shamasy jetpeıdi. Zıatkerlik mektepterde bir synypqa eki muǵalim bekitiledi: bireýi muǵalim, ekinshisi tálimger. Ár synypta 20-ǵa jeter-jetpes bala. Óıtkeni ár balamen jumys isteýge múmkindik bolý kerek, óıtkeni baǵdarlama kúrdeli ǵoı. Demek, 350 myń muǵalimniń qataryna taǵy 100 myńy kerek, sodan soń, olardyń aılyǵyn Nazarbaev zıatkerlik mektepterindegi aılyqpen teńestireıik. Onyń túk qıyndyǵy joq. Qazir solaı ete salsaq ta bolady. Biraq qaıdam?..

Tómengi synyptyń balalaryna túski as joq, qaıdaǵy besin?..

Úshinshiden, Nazarbaev zıatkerlik mektebi baǵdarlamasymen oqý úshin jańa qural-jabdyqpen jabdyqtalǵan, sony úlgidegi oqý ǵımaraty qajet, al balalar bir aýysymda ǵana oqýy tıis, óıtkeni olar tústen keıin alǵan bilimin zerthana men sheberhanalarda synaýy kerek qoı. Ár oqýshymen jekeleı sabaqtyń mán-mańyzy da osynda. Olar alǵan bilimin sol arada tájirıbede synap kórýi tıis. Oǵan qosa, balalar talantyn jetildire túsý úshin túrli úıirmelerge qatysýy kerek. Al bizde ondaı ǵımarattar bar ma? Bizdegi mektepterdiń teń jartysynda eki aýysymda sabaq ótedi. Tańerteńgilerge tústen keıin kabınet joq.

Demek „túske deıin teorıa, tústen keıin tájirıbe„ degen qaǵıdat jumys istemeıdi.

Tórtinshiden, balany bútin bir kún boıy mektepte ustap, bastary jaqsy isteýi úshin — olarǵa tústikten soń, besin tamaq ta berý kerek. Nazarbaev zıatkerlik mektepterinde bul búdjet esebinen jasalady.

Al qarapaıym mektepterde biz, tipti, tómengi synyp oqýshylaryn tústikpen qamsyzdandyra almaı otyrmyz.

Kórip otyrǵandaryńyzdaı, bul arada birneshe júıeli másele bar. Ony sheshý úshin kóbirek aqsha men ýaqyt kerek. Baǵdarlamany alyp ketý úshin de daıyndyq qajet.

Úkimetten keıinge shegerýdi surasyn…

Ýaqyt sol baǵdarlamany oqyta alatyn deńgeıdegi muǵalimderdi daıyndap, irikteý úshin qajet. Sol sekildi ýaqyt qala men aýyldaǵy bilimniń deńgeıin teńestirý úshin de kerek. Al óte kóp aqsha ǵımarattardy salýǵa, zerthanalar ashýǵa, onyń ishin qajetti qural-jabdyqpen qamtamasyz etýge, muǵalimderdiń jalaqysyn ósirýge, jańa ǵımarat pen mamandardy ustaýǵa qajet.

Árıne, tarpa bas salyp, Bilim jáne ǵylym mınıstrligi basshylyǵyn silkileýdiń qajeti joq. Olarda kiná joq. Mınıstrlik búdjeti qarastyrylyp, ýaqyty belgilengen memlekettik baǵdarlamadaǵy reformalardy qolǵa alyp, júzege asyryp jatyr. Biraq osy kúıindegi reformalar báribir kútken nátıjege tezirek jetkizbeıtinin der ýaqytynda túsinip, sheshim qabyldaýymyz tıis.

Bul prosesti toqtatatyn qandaı da bir múmkindik bar shyǵar. Áli kesh bolmaı turǵanda, sóıteıik endi. Bultartpas sebep joq emes, bar. Qazir búdjet tapshylyǵy, aqsha jetispeýshiligi degen másele bar.