Depýtattar nasıhat jumysyna jaraı ma?
Jer daýy tutas halyqtyń uıqysynan oıatyp, bir maqsatqa uıystyrdy. Sondyqtan bul máseleniń qyzýy birazǵa deıin basylmasy anyq. Komısıa músheleri kelesi jylǵa deıin keńesip, halyqtyń oı-pikirimen esepke alyp, ógizdi de óltirmeıtin, arbany da syndyrmaıtyn jol tabýy tıis.
Qazirgi tańda jerge qatysty máseleni ákimder men depýtattar halyqqa túsindirýde. Astanadan aımaqqa jylyna birneshe ret at basyn buratyn depýtattardyń bári jer daýyna qatysty másele boıynsha túsindirý jumystarymen aınalysa almaýy múmkin. Onyń kóptegen sebepteri bar.
Kúni keshe ǵana Májilistiń tórinen alǵan áriptesimiz Artýr Platonov túıindi máseleni túsindirýdiń ornyna beıbit sherýge shyqqan azamattardy aıypty, otqa maı quıa tústi. Sondyqtan qazaq tilin jetik bilmeıtin birqatar depýtattardyń túsindirý jumystarynan góri máseleni ýshyqtyryp alýy yqtımal. Ras, Májiliste halyqpen sóılese alatyn – Qýanysh Aıtahanov, Nurtaı Sabılánov, Baqytbek Smaǵul, Bekbolat Tileýhan syndy halyq qalaýlylary bar. Biraq mundaı azamattar az.
Saparbaevqa senim bildirý kerek
Bul daýdyń tarqatýy úshin halyqqa jaqyn tulǵany Úkimetke de tartýdyń mańyzy zor. Bılikte mundaı azamattar bar ma? Bar. Aqtóbe oblysynyń ákimi Berdibek Saparbaev. Halyq alańǵa shyqqanda jurtpen tildesip, máseleni birlesip sheshýge ynta tanytqan Saparbaev jurttyń senimine ıe boldy.
Bizdińshe, Úkimet basshysynyń orynbasary qyzmetinen Aqtóbe oblysynyń ákimi bolǵan Berdibek Máshbekulyn Úkimetke tartýdyń mańyzy zor. Jurt Saparbaevtyń qandaıda bir qarjylyq toptardyń soıylyn soqqanyn kórmedi. Sondyqtan Úkimetti tizgindeýde Saparbaevtan artyq kadr joq.
Álemdik qarjy-ekonomıkalyq qıynshylyq qos ókpeden qysyp, Eýrazıa Odaq boıynsha basty áriptesimiz Reseı qalyń sanksıada kóz asha almaı qalǵan qazirgideı qıyn kezeńde Úkimettiń ekonomıkalyq máselelerdiń túıinin tarqatýǵa basa mán berýi kerek ekenin túsinemiz. Desek te, dál qazir Qazaqstan úshin jer daýynyń túıinin tarqatýdan mańyzdy másele joq. Bul rette Batystyń áıdik oqý oryndaryn taýysqan ekonomıs sheneýnikten góri, halyq aldynda sımpatıasy bar baıyrǵy kadrlarǵa arqa súıeýdiń mańyzy zor.
Úkimet basyna Berdibek Saparbaev keletin bolsa, halyqtyń atqarýshy bılikke degen senimi bekı túsetini anyq. Budan basqa jer týraly komısıa quramynda halyq atynan ún qatyp júrgen Muhtar Taıjan, Aıdos Sarym, Berik Ábdiǵalı syndy ultjandy azamattardy da Úkimettiń quramyna tartý qajet. Bılik osyndaı qadamǵa barǵan jaǵdaıda sózsiz halyqtyń senimine ıe bolady.
Senim
Joǵaryda aty atalǵan azamattar atqarýshy bılikten óz oryndaryn tapsa, Úkimettiń bas aýrýyna aınalǵan jer daýynan basqa, elimizde qordalanǵan qarjy-ekonomıkalyq, qoǵamdyq-saıası múmkindikterdiń túıini birtindep tarqaıtynyna úmit artýǵa bolady. Mundaı jaǵdaıda Jer týraly komısıanyń qoǵamdyq ómirimizdegi salmaǵy artyp, halyqtyń boıynda kúmán-kúdik seıiler edi.
Búginde atqarýshy bıliktiń ókilderi Qazaqstan kásiporyndarymen birlesip jerdi jalǵa alǵannan keıin olardyń jerdi nysanaly maqsatta paıdalanýyn quzyrly oryndar baqylaıtynyn aıtyp, halyqty sendirýge tyrysýda. Biraq keıbir azamattar men qoǵamdyq belsendiler olardyń sózine kúdikpen qaraıdy. Eger elimizde memlekettik qadaǵalaý óz deńgeıinde jumys istese, Almatyda qonyshynan basqan baı-manap taý basyna záýlim úıler salmas edi. Sol sıaqty qadaǵalaý óz deńgeıinde bolsa, elimizden mıllıardtaǵan qarjy shetel aspaǵan bolar edi.
Sondyqtan bılik aldaǵy ýaqytta qur sózben halyqtyń senimine ıe bola almaıtynyn túsinýi tıis. Dál qazir halyq bılikten naqty is-áreketti kútýde. Kópshilik bul qandaı is-áreket dep bas qatyrýy múmkin?
Búginde halyq ta, bılik te Jer týraly komısıanyń qoǵamdaǵy saıası salmaǵyn tıisti deńgeıde sezinbeı otyr. Aqıqatyn aıtsaq, komısıa halyq pen bıliktiń arasyn jalǵaıtyn altyn kópir bolyp tur. Komısıa jumysy talaı adamnyń ar-namysyn oıatty. Osyǵan deıin bıliktiń sózin sóılep, soıylyn soǵyp kelgen Myrzataı Joldasbekovtyń ózi jıyn barysynda qandaı mańyzdy máselelerdi qozǵady.
Sol sıaqty jerge qatysty túıtkildi máselelerdi jetik biletin, kezinde Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligin basqarǵan Aqylbek Kúrishbaevtyń ózi biraz qundy pikirler aıtqanyna kýá boldyq. Úsh márte basqosqan komısıanyń otyrysynda oryndy pikirler aıtylǵany aqıqat. Azamattar ózderiniń pozısıasyn aıqyn ańǵartty. Sondyqtan halyq komısıaǵa senim artýy tıis. Al bılik komısıanyń jumysyn durys baǵalap, aıtylǵan árbir pikirge nazar aýdarýy kerek.
Belsendiler Úkimette jumys jalǵastyra ala ma?
Aldaǵy ýaqytta halyq atynan komısıa jumysyna qatysyp jatqan qoǵamdyq belsendiler bılikpen aýyz jalasyp ketti dep orynsyz ókpe artýdyń jóni joq. Kúni keshe ǵana «qazaq múddesi úshin saıtanmen de kelisimge kelemin» dep eli úshin janyn pıda ekten Ospan batyrdyń sózin qaıtalaǵan kishi Taıjannyń sózine qulaq asýymyz qajet.
Al bılik bolsa, komısıanyń jumysyn baǵalap, alda-jalda Úkimet qaıta jasaqtalyp jatsa (tipti Úkimettiń aýysýyna kútýdiń de qajeti joq), onyń quramyna halyq múddesin kózdegen azamattardy tartýdyń mańyzy zor. Óıtkeni Úkimet kelesi saılaýdy kútip otyratyn Parlament emes. Kez kelgen ýaqytta mınıstr men komıtet jáne agenttik tóraǵalaryn taǵaıyndaýǵa bolady. Komısıa jumysyna halyq atynan ún qosyp otyrǵan azamattardyń Úkimet quramynda jumys isteıtin qabileti jetkilikti. Olardyń kópshiligi kezinde Úkimette tabysty jumys istegenin bilemiz.
Komısıa jumysy barysynda talaı adamnyń oı-pikirine qulaq asqanymyzda ulttyq, áleýmettik, ekonomıkalyq máselelerdi qamtyǵan basqosýlarda mańyzdy pikirlerdi estidik. Eshkim olardyń aýzyna qaqpaq qoıǵan joq. Budan bıliktiń demokratıalyq baǵyttan aınymaıtynyn ańǵarýǵa bolady. Buqaralyq quraldarynyń erkin aqparat habar taratýyna da meılinshe jaǵdaı jasaldy. Bizdiń qoǵam osy múmkindikti paıdalanýy tıis. Árbir azamat komısıa jumysyna belsendi túrde qatysqan saıyn, máseleniń oń baǵytta sheshilýine jol ashylatynyn túsinýimiz kerek. Sondyqtan komısıa jumysynyń qoǵamdyq-saıası ómirimizde salmaǵyn arttyrýda bılik te, halyq ta barynsha kúsh jumsaýy tıis.
Jarbol KENTULY
