Qazaqstanda ǵylymı zertteýlerdiń nátıjelerin komersıalandyrý úshin túrli baǵdarlamalar men qoldaý mehanızmderi iske qosyldy. Mysaly, «Ǵylym qory» ǵylymı jobalardy komersıalandyrýǵa baǵyttalǵan. Bul qor ǵylymı jańalyqtardy óndiriste qoldanýǵa múmkindik beretin jobalarǵa granttar men nesıeler beredi. Negizgi maqsat – ǵalymdardyń ónertabystaryn ekonomıkalyq aınalymǵa engizý jáne eldiń ınovasıalyq áleýetin damytý.
Qazaqstannyń ındýstrıalyq-ınnovasıalyq damý baǵdarlamalary ǵylym men bıznesti baılanystyrýda negizgi ról atqaryp keledi. Máselen, Qazaqstannyń 2020-2025 jyldarǵa arnalǵan ındýstrıalyq-ınnovasıalyq damý baǵdarlamasy tehnologıalyq ınovasıalarǵa ınvestısıa salý jáne bızneske ǵylymı zertteýlerdiń nátıjelerin paıdalanýǵa yntalandyrýǵa baǵyttalǵan. Bul baǵdarlamalar arqyly memleket kásiporyndarǵa ǵylymı zertteýlerdi óndiriske engizý úshin qoldaý kórsetedi.
Sońǵy ýaqyttary elimizde ǵylym men bıznes arasyndaǵy baılanysty nyǵaıtatyn mańyzdy ınstıtýttar paıda boldy. Elimizde tehnologıalyq parkter paıda bolyp ınovasıalyq startaptardy júzege asyra bastady. Qazir elordadaǵy Astana Hub halyqaralyq IT-startaptar tehnoparkiniń jumysyn joǵary baǵalaýǵa bolady. Bul tehnologıalyq park Qazaqstandaǵy ǵylymdy bızneske baılanystyrýdyń generatoryna aınalyp otyr. Munda ǵylymı jáne tehnologıalyq startaptar bıznes ókilderimen birlese jumys istep, ınvestısıalardy tartady jáne jańa tehnologıalardy damytady.
– Ǵylymı jobalardy komersıalandyrý – bul kúrdeli, eńbekqorlyqty talap etetin jáne keıde uzaq merzimdi proses. Biraq onyń nátıjeleri memleket úshin strategıalyq mańyzǵa ıe ekenin eshqashan esten shyǵarmaýymyz kerek. Qazirgi ýaqytta otandyq ekonomıkanyń basym bóligi shıkizat eksporty esebinen qalyptasýda. Eger bul iske ǵylymı jumystardy aralastyratyn bolsaq, ekonomıkamyz eselep óseri sózsiz. Sondyqtan bılik oryndary damý ınstıtýttarymen, ǵylymı ortalyqtarmen birlesip kreatıvti ındýstrıalardy, İT men ınovasıa salalaryn damytýy qajet, – dedi Almaty qalasyndaǵy Kásipkerler palatasynyń ókili Nursultan Shoqanov.
Jalpy elimizde ǵylymdy komersıalaý isine kásipkerler basa kóńil bóle bastady desek bolady. Óıtkeni Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev ótken jyly Ǵylym jáne tehnologıa jónindegi ulttyq keńestiń otyrysynda ekonomıkanyń óndiristik sektorlarynda ǵylymı-zertteý jumystaryn arttyrý maqsatynda bıznes pen ǵylymı qaýymdastyq arasynda tyǵyz qarym-qatynas ornatý qajettigin atap ótken bolytyn. Óz kezeginde sharaǵa qatysqan ǵylymı orta men kásipkerler Prezıdenttiń bul oıyn birden qoldaǵany esimizde.
– Búginde ǵylym men bıznes – ınovasıalyq áleýetti damytýdyń negizgi quraly ekenin kásipkerler tolyqtaı túsinip otyr. Sondyqtan kásipkerler ǵalymdarmen birlesip, el ekonomıkasyn kóterýdi kózdeıtin jobalarǵa ınvestısıa quıyp, ǵylymdy komersıalaý isine birtindep aralasyp jatyr. Eki tarap ózara tıimdi yntymaqtastyqty júzege asyryp, kúrdeli ekonomıkalyq, áleýmettik máselelerdi sheship, tabysqa jetip, jańa jumys oryndaryn qura alatyndaryna kózderi jetip otyr, – dep «Atameken» UKP basqarma tóraǵasynyń orynbasary Tımýr Jarkenov Dalanews.kz saıtyna oıyn aıtty.
Búginde ǵylym men bıznes arasyndaǵy baılanystyń nyǵaıýyna kedergi keltirip otyrǵan máseleler de joq emes. Birinshiden, ǵylymı zertteýlerdiń kópshiligi bızneske qoljetimsiz bolyp keledi. Óıtkeni, zertteýlerdiń komersıalyq áleýeti tómen nemese olardy óndiriske engizý uzaq ýaqytty qajet etedi. Ekinshiden, bıznestiń ǵylymǵa qyzyǵýshylyǵy jetkiliksiz, óıtkeni ǵylymı zertteýlerdiń tabysy uzaq merzimdi perspektıvada kórinýi múmkin. Sondyqtan kásipkerler ǵylymǵa qarjy quıyp ony uzaq ýaqyt kútkisi kelmeıdi.
Sondyqtan elimizde otandyq ǵylymdy komersıalaýǵa yqylas tanytqan kásipkerlerge memleket tarapynan túrli jeńildikter qarastyra bastady. Qazir Qazaqstanda ǵylymı zertteýlerge arnalǵan salyqtyq yntalandyrýlar men granttyq qoldaý júıesi bar. Aıtalyq, kásiporyndar ǵylymı zertteýlerge ınvestısıa salsa, belgili bir deńgeıde salyqtyq jeńildikterge ıe bolady. Bul bızneske ǵylymı zertteýlermen aınalysýǵa jáne jańa tehnologıalardy óndiriske engizýge qyzyǵýshylyq týdyrary sózsiz Sondyqtan kásipkerlerdiń ynta-yqylasyn oıatatyn sharalardy kóbeıte túsýdiń mańyzy zor. Bul úshin memlekettik qoldaý baǵdarlamalaryn jetildirý, salyqtyq yntalandyrýlardy kóbeıtý jáne ǵylymı nátıjelerdiń óndiriske tezirek engizilýine jaǵdaı jasaý arqyly qol jetkizýge bolady
