Eń aldymen óńir basshysy «Aq altyn» mádenıet úıinde ótken aýdannyń 90 jyldyq merekesiniń ashylý saltanatyna qatysyp, eńbekqor maqtaaraldyqtarǵa degen izgi tilegin arnady.
– Oblysymyzdyń basqa aýdandary sıaqty maqtaly Maqtaaraldyń da tarıhy óte baı. Ańyzǵa bergisiz áńgimeleri men oqıǵalary da san alýan. Alǵashynda Myrzashól ataýymen belgili bolǵan bul mekenniń ereksheligi – jeriniń jomarttyǵynda. Maqtaaraldyqtardyń eren eńbegi men aqyly – shól dalany gúldi, jazıraly jánnát mekenge aınaldyrdy. Myrzashól dalasyn sýlandyrýdaǵy negizgi maqsat – maqta alqabyn molaıtý edi. Alǵash ret aýdanda maqta sharýashylyqtary qurylyp jatqanda Túrkistan jer sharýashylyǵy halyq komısary qyzmetin atqaryp júrgen ult maqtanyshy Sultanbek Qojanov kanaldy qazýshylarmen bolǵan kezdesýinde maqtanyń asa qymbat shıkizat ekenin, bolashaqta aq altyn kúlli Túrkistan ólkesiniń baılyǵy bolatynyn aıtqan eken. Mine, Elbasymyzdyń tikeleı qoldaýymen Túrkistan oblysynyń jańa dáýiri bastalyp keledi. Oblysymyzdyń qıyr ońtústiginde ornalasqan, aq altynnyń ordasy – maqtaly Maqtaaral aýdanynyń mereıli merekesi bárimizge ortaq. Maqsat — toı toılaý emes, bir ǵasyrǵa jýyq ýaqyt aralyǵyndaǵy oqıǵalardy oı eleginen ótkizý. Eldiń birligin nyǵaıtyp, ıgi iske jumyldyrý, – dedi J.Qanseıituly.
Munan soń oblys ákimi Myrzakent kentiniń ortalyq alańynda ótip jatqan kúzgi jıyn-terim naýqanyn qorytyndylaýǵa arnalǵan «Altyn kúz – 2018» is-sharasyna aıaldady. Bıyl maqtaaraldyq dıqandar 60 926,3 gektar jerge egistik ekse, onyń 38 593,2 gektary maqta daqyly bolatyn. Aýdan boıynsha búginge deıin 96 myń 600 tonna «aq altyn» jınaldy. Aldyn ala júrgizilgen esep boıynsha ár gektardyń ónimdiligi 21,4 sentnerge josparlanǵan edi. Alaıda, aýdan dıqandarynyń qajyrly eńbeginiń arqasynda bul kórsetkish 25 sentnerdi qurap otyr. Maqtashylarymyzdyń bul jetistigi aýdannyń 90 jyldyq mereıtoıyna tamasha tartý boldy.
Jalpy maqtaaraldyq dıqandar bıyl 316 366,5 tonna baqsha daqylyn (onyń ishinde qaýyn 271 416,5 tonna, qarbyz 44 950 tonna), 8 749,9 tonna kúrish, 298,4 tonna mash, 19 471 tonna dándik júgeri, 10 724 tonna súrlemdik júgeri, 2 tonna sarymsaq, 250 tonna pıaz, 3 730 tonna qyzanaq, 4 165 tonna qıar, 129,5 tonna sábiz, 1 244 tonna baklajan, 760 tonna bolgar buryshyn óndirdi.
Bıyl qazaq maqtasyna 100 jyl tolyp otyr. Osyǵan oraı Atakent kentindegi «Qazaq maqta sharýashylyǵy» ǵylymı zertteý ınstıtýtynda Qazaq maqtasynyń 100 jyldyǵyna arnalǵan halyqaralyq ǵylymı-teorıalyq konferensıa ótti.
Myrzashóldi ıgerý tarıhynda 1917-1920 jyldary óte aýyr kezeńderdiń biri boldy. Burynǵy kóshpeli malshy qazaqtardyń óz betterinshe jer qazyp, aryq tartýy nátıjesinde sýlandyrý júıesimen qamtylǵan tanaptar keńeıtildi, 1918 jyly Myrzashólde egistik alqaby 28 669 gektar, onyń ishinde maqtalyq alqaptyń kólemi 1 349 gektarǵa jetti. Mine, osy kezeńnen bastap qazaq jerinde tuńǵysh ret maqta sharýashylyqtary quryla bastady. Sodan beri 100 jyl ótipti. Elbasymyz N.Á.Nazarbaev 1998 jyly Maqtaaral aýdanynyń 70 jyldyq mereıtoıyna qatysyp, sonda aıtqan «Maqtaaral – Ońtústik Qazaqstannyń júregi» degen sózi aýdan halqyn burynǵydan da úlken bolashaqqa jeteledi. Prezıdentimizdiń tapsyrmasymen Syrdarıa ózeninen úlken kópir salyndy, maqta salasyn damytý úshin toqyma klasterleri quryldy. QR-nyń «Maqta salasyn damytý týraly» arnaıy zańy jumys isteýde. Maqtany tereń óńdep, eksportqa shyǵarý úshin Shymkentte «Erikti ekonomıkalyq aımaq» quryldy. Mine, osy orasan jumystyń barlyǵy osydan 100 jyl buryn bastaý alǵan qazaq maqtasynyń qıyn da tabysty joly edi.
Jalpy 3 kúnge josparlanǵan Maqtaaral aýdanynyń 90 jyldyq mereıtoıynda «Terme – boıtumarym» atty termeshiler baıqaýy, «Palaý festıvali» is-sharasy, jastar arasynda jaıdarman oıyndary, merekelik konsertter, otshashýlar, taýar óndirýshiler men qolónershiler kórmesi, orta bilim mekemeleri ónerpazdarynyń án shashýy, «Baýyrsaq festıvali» is-sharasy, Jetisaı aýdany ónerpazdarynyń «Myrzashólim – myrza elim!» atty konserti, ulttyq oıyndardan jarys, «Maqtaaralym – mereıli mekenim» atty gala konsert ótti. Sonymen qatar, kúlli qazaqtyń qanyn týlatatyn ulttyq kókpar oıyny uıymdastyrylyp, Respýblıkanyń túrli óńirlerinen shabandozdar keldi.
Maqtaaral aýdany ákiminiń baspasóz qyzmeti
