Qarjy salasynyń mamany Aıbar Oljaev qosymsha qun salyǵyn ósirýdiń astarynda búdjetti aqshamen tolyqtyrýdan góri salyqtyq ádilettilik birinshi orynda turǵanyn aıtady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Onyń aıtýynsha,buǵan deıin Qazaqstanda orta bıznestiń ósýine eshqandaı motıvasıa bolmaǵan. Kerisinshe, irilense, salyq kóbirek tóleıdi. Sol sebepti bizdegi orta bıznes ıeleri birneshe jeke kásipkerlik ashyp, tabystaryn bólshektep ustaǵan, sóıtip belgili bir deńgeıde salyqtan jaltaryp kelgen. Jańa Salyq kodeksi qoldanysqa engizilse, osy jaǵdaıǵa núkte qoıylmaq.
"Bul arada áńgime qosymsha qun salyǵy mólsherlemesinde emes. Kóbisi, 12-den 16 paıyzǵa arttyrdy dep aýyz toltyra sıfrdy zoraıtyp kórsetýde. Biraq, máselen esepteı kelsek, 12 paıyz kezinde 5, 17 trln teńge jınaldy ma, al oǵan 4 paıyzdy qossaq, 5,35 trln bolar ary ketse. Bul túk te emes. Áńgime QQS-ti jappaı tólenetindiginde. Buǵan deıin úlken bıznes tabysyn JK-larǵa bólshektep, salyqtan jaltaryp kelgen bolatyn. Al jańa ózgeristerge sáıkes, bul múmkin emes. Kishi bol, orta bol, báribir sol salyqty tóleısiń. Sondyqtan kásipkerler endi jıǵan-tergenin andy-mynda tyqpyshtamaı, ashyq esep júrgizetin bolady. Sóıtip irilene bastaıdy", - deıdi Aıbar Oljaev Iýtýbtaǵy "QASQA JOL" baǵdarlamasyna bergen suqbatynda.
Sondaı-aq, onyń aıtýynsha, jańa Salyq kodeksi qoldanysqa berilgen soń 4 paıyz mólsherlememen bólshek salyq tóleıtinder kóbeıedi.
"Bir sózben aıtqanda, shaǵyn bıznes qaryshtaıdy. Onyń bári shamamen eseptelgen. Qansha kásipkerdiń bólshek salyqqa ótetinin Úkimet ázirden baıqastap otyr", - deıdi ol.
Sarapshy óz sózinde qosymsha qun salyǵy mólsherlemesin ósirmeske bolmaıtyn jaǵdaıǵa qalaı tap bolǵanymyzdy da támpishtep túsindirip ótipti.
"Pandemıada biz qolda bar ekonomıkany saqtap qalý úshin jantalastyq. Eshqandaı jospar, taǵysyn taǵy dep bas qatyrýǵa ol kezde murshamyz bolǵan joq. Rasynda, ekonomıkamyz 2,6 paıyzǵa keri ketti. Biraq, túbegeıli qurtyp alǵanymyz joq. Ol kezdegi úkimettiń basty maqsaty da sol edi. Óte kóp shyǵyn shyqty. 2021-2022 jyldary sonyń saldarymen kúresýge bar kúsh jumsaldy. Aldyndaǵy, ıaǵnı Álıhan Smaıylovtyń basshylyǵyndaǵy Úkimet osyndaı qıyn-qystaý kezeńde úlken jumystar atqardy. Al qosymsha qun salyǵyn kóterý máselesi, onyń bútkil senarıi Ulttyq ekonomıka ınstıtýty áldeqashan ázirlep, daıarlap qoıǵan. Ol qujat kúıinde jatty. Óıtkeni alda bizdi búdjettik daǵdarys kútip turdy. Tek bul týraly ashyq aıtylmady, áıtpese bılik tyǵyryqqa jaqyndap kele jatqanymyzdy bildi. Tek 2023-2024 jyldary ekonomıs mamandardyń aıtýy arqyly ol halyqqa jol tarta bastady. Sol kezde ǵana búdjettik daǵdarys baryn jurt bildi. Muny 2024 jyly Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev óz Joldaýynda da aıtty. Sodan bastap bul taqyrypta qoǵamdyq talqy bastaldy. Áıtpese, bul - bilikti orta úshin 2018-2019 jyldardan bastap aıan edi. Iaǵnı, memleket kásipkerlerge aıamaı kóp aqsha bóle bastady, ıpotekalyq jeńildikter jasady. Al bul aqshalardyń Ulttyq qordan alynyp jatqany, túptiń túbinde ol belgili bir problemalar týdyratyny anyq edi", - deıdi Oljaev.
Maman bul arada mynandaı eki jaǵdaı baryn aıtady. Birinshi - Úkimettiń maqsaty ekonomıkalyq ósimdi arttyrý. Ekinshiden, Ulttyq banktiń mindeti – qatty ınflásıany boldyrmaý.
"Úkimet óz maqsatyna jetý úshin ekonomıkaǵa aıamaı aqsha quıýy kerek. Al aqsha quıyla bastasa, baǵalar ósedi, ınflásıaǵa qysym kúsheıedi. Álbette, Ulttyq bank ınflásıany tejeý úshin bazalyq mólsherlemeni kóteredi. Al bazalyq mólsherleme ósse, kredıt qymbattaıdy. Al Úkimet ekonomıkaǵa aqsha quıa túsý úshin qaryzǵa oblıgasıalar shyǵarady. Bazalyq mólsherleme óskende 18-20 paıyzben ol ınvestorǵa satylady. Úkimet qaryz jabýǵa kelgende osy paıyzdy da óteýi tıis bolady. Bul aqyry rezervterdiń taýsylyp, qaryzǵa batý jaǵdaıyn týdyrady. Qazir bizdegi jaǵdaı, óte dúrsiń kúıde sıpattaǵanda osyndaı", - deıdi ol.
Álbette, búdjet daǵdarysyna túrtki taǵy bir jaıt - búdjettik tártiptiń óreskel buzylýy. Buǵan aqshany ońdy-soldy shashý, durys ıgermeý, qarpyp qalý jáne t.t. jatady. Mundaıda qaıtpek kerek?
"Búdjetti esepteý, ondaǵy bylyq-shylyqty retteý úshin qazir jasandy ıntellektini tartý kózdelip otyr. Iaǵnı, aqsha durys eseptelip, durys jumsalyp jatyr ma, sony anyqtaıtyn belgili bir mólsherlemelerdi bekitip, synap kórmek. Sóıtip bolashaqtaǵy vırtýaldy úkimetke qaraı qadam jasalmaq", - deıdi ol.
Ol jańa Salyq kodeksi, logıkalyq turǵydan, kelesi jyly 1 qańtarda iske qosylyp qalady dep bajaılaıdy.
