– Sizderdiń ruqsattaryńyzben eń alǵashqy kirispe sózimdi M.H.Dýlatıdiń sózimen bastaǵym keledi: «Sen álemdi jaýlap alma, óıtkeni onda sansyz qaıǵy-qasiret bar. Sen odan da adamnyń jan dúnıesin meńger. Ol jerde qanshama álem bar ekenin kóresiń».
Beıbitshilik – adamnyń eń uly, eń asyl qundylyǵy ekeni sózsiz. Kúlli álemdegi tynyshtyqtyń, beıbitshiliktiń eń basty kilti – sary maıdan qyl sýyrǵandaı saıası dıplomatıa, adamı qarym-qatynas, memleketaralyq syılastyq. Bir memlekettiń basqa memlekettiń terıtorıalyq tutastyǵyn, ishki saıasatyn qurmetteýi, – dedi Dımash Qudaıbergen.
Ǵalymdardyń zertteýindegi adamzat tarıhy alǵash ret hatqa túskennen bergi kezeńge kóz júgirtsek, sońǵy myńdaǵan jylda, ıaǵnı 5 jarym myń jylda adam balasy 292 jyl ǵana tynyshtyqta ómir súrgen.
– Bul ókinishti jaıt adamzat sanasynyń baǵzy zamandardan beri kóp ózgermegenin kórsetedi. Áli kúnge deıin talaı elder soǵys zardabyn tartyp, ekonomıkasy, rýhanıaty quldyrap jatyr. Talaı jazyqsyz jandar sol zulmattyń zardabyn shegýde.
Munyń barlyǵy beıbitshilik ketken jerdi berekesizdik jaılaıtyndyǵynyń aıǵaǵy. Soǵys otyn tutatpaý, beıbitshilik úshin kúresý – HHİ ǵasyrdyń eń ózekti máselesiniń biri bop tur.
Biz nelikten myńdaǵan jyldar boıy tatý ǵumyr keshýdi úırene almaı kelemiz? Osy suraq meni kópten beri mazalaıdy. Biz bir jaǵadan bas, bir jeńnen qol shyǵaryp, jalpy adamzattyń ortaq múddesi úshin nege birige almaı kelemiz? Sonda bizge ne jetpeıdi? Jalpy arandatyp, úgitteýshilerdiń quıtyrqy áreketteri arqyly el men eldiń arasyna syzat túsirip, jaýlastyryp, óz ambısıalaryn júzege asyrý maqsatynda myńdaǵan jandardy ólimge aıdap jatqan soǵysqumarlyqty qalaı toqtatamyz? Ol úshin ne isteýimiz kerek? – deıdi ánshi.
Onyń aıtýynsha, adam ómirin adam ólimimen qutqarý – oıǵa qonymsyz, mıǵa syıymsyz nárse. Sonyń bárin bile tura, áli kúnge deıin násilge bólinip, dinaralyq soǵys, ultaralyq kelispeýshilikter beleń alǵan zamanda ómir súrip kelemiz.
– Adamzat bul ómirde emtıhannan ótip jatqanyn umytyp, pendelik tirlikten, keýdemsoq órkókirektikten aryla almaı keledi.
Sheksiz ambısıasymen soǵys bastap júrgen, ózderin uly sanaıtyn keıbir derjava basshylary basqa memlekettiń ishki tirligine aralasyp, onyń qalaı ómir súrýin nege sheshýi kerek? Olar qudaı emes qoı.
Men óner salasynda qyzmet etip júrgendikten, álemniń kóptegen elinde boldym, túrli halyqtardyń mádenıetimen tanysyp júrmin. Osy ýaqyt aralyǵynda túsingenim – halyqtyń jamany joq, jaman ult degen uǵym joq. Tek sol ýaqyttyń enshisine kóz júgirtsek, osy kúnge deıin sol halyqtyń oıyn burmalap, óziniń aram pıǵylyn júzege asyryp júrgen memleket basshylary ǵana bar. Bul shyndyq, – dedi Dımash Qudaıbergen.
Álemdik ánshi meıirbandyq, tatýlyq, adamsúıgishtik, beıbitshilik syndy uǵymdardy tý ete otyryp, adamzattyń birligine arnalǵan «Bir aspan taǵdyry» atty týyndysyn jaryqqa shyǵarǵan.
– Aıtpaǵym, biz bárimiz násilge, ultqa, dinge, túrli elge bólinemiz. Biraq biz bárimizge ortaq Jer Ananyń balasy ekenimizdi umytpaýymyz tıis. Bárimiz bir aspan astynda turyp jatyrmyz. Eshbir qasıetti kitap adamdy jaýzydyqqa, ólimge, soǵysqa shaqyrmaıdy.
Dinaralyq soǵystyń qaıdan týyndap jatqany men úshin túsiniksiz. Eresekterdiń qateligi úshin óskeleń urpaǵymyz, sábılerimiz zardap shekpeýi kerek dep oılaımyn. Osy sebepti biz dúrdarazdyqqa jol bermeı, árqashanda dostasa alýymyz qajet. Adamzat pen álemniń erteńi búgingi bizdiń qolymyzda. Biz bir úıdiń, bir mekenniń, bir aspannyń perzentimiz, – dedi Dımash Qudaıbergen.
Aıta keteıik, Astanada birinshi Ortalyq Azıa medıaforýmy jumysyn bastady. Eki kúnge sozylatyn forýmda medıa mamandar men tanymal sarapshylar óńirdegi medıany damytýdyń ózekti máselelerin talqylap, Ortalyq Azıada ortaq medıa keńistik qurý ıdeıasyn saraptaıdy.
