Aıtýly data aıasynda Almatyda 21-22 maýsym kúnderi QR Densaýlyq saqtaý mınıstrligi, Qazaqstan Pedıatrlar Odaǵy, Pedıatrıa jáne balalar hırýrgıasy ǵylymı ortalyǵynyń uıymdastyrýymen Almatyda onkogematologıalyq qyzmettiń 25 jyldyǵyna oraı «Balalar onkogematologıalyq qyzmetiniń damýyna 25 jyl: jetistikteri men keleshegi» degen taqyryppen halyqaralyq ǵylymı-tájirıbelik konferensıa ótti.
Halyqaralyq deńgeıde ótken jıynǵa Reseı, Túrkıa, Shveısarıa, Belarýs, Ýkraına, Qyrǵystan, Tájikstan jáne t.b. 12 elden álemniń eń myqty degen onkolog-dárigerleri men onkologıa jáne gematologıa salasynyń jetekshi mamandary qatysty. Sharaǵa sondaı-aq, úkimettik emes uıymdardyń, TMD elderi praktıkalyq densaýlyq saqtaý uıymdarynyń ókilderi, ata-analar qaýymdastyǵy, qoǵamdyq uıymdar, elimizdiń barlyq aımaǵynan medısınalyq uıymdardyń ókilderi men onkolog-dárigerleri qatysty.
Konferensıanyń basty maqsaty — balalar onkologıasy jáne gematologıasy salasyndaǵy ózekti máselelerdi talqylaý, halyqaralyq jáne aımaqaralyq baılanysty damytý, sheteldik mamandarmen tájirıbe almasý, qoǵamǵa bul aýrýlardyń kóptegen túriniń emdeletinin jetkizý, erte qaralyp, anyqtalyp turý qajet ekendinin eskertý.
Konferensıada onkologıalyq jáne gematologıalyq aýrýlarǵa shaldyqqan balalar men jasóspirimderge mamandandyrylǵan jáne joǵary tehnologıalyq medısınalyq qyzmet kórsetýdi uıymdastyrý aspektileri, balalar jasyndaǵy onkologıalyq jáne gematologıalyq aýrýlardy dıagnostıkalaý men emdeýdiń búgingi ınovasıalyq tehnologıalary, onkologıalyq jáne gematologıalyq aýrýlarǵa shaldyqqan balalar men olardyń otbasylaryna psıhologıalyq jáne áleýmettik qoldaý kórsetý máseleleri jáne erte anyqtaý men emdeýdiń ózekti máseleleri talqylanyp, sheteldik ǵalymdar óz tájirıbelerimen bólisti.
Elimizde balalar onkologıasyn emdeıtin eki respýblıkalyq ortalyq bar. Onyń biri Almatydaǵy Pedıatrıa jáne balalar hırýrgıasy ǵylymı ortalyǵy bolsa, ekinshisi Astanadaǵy Ana men bala ulttyq ǵylymı-zertteý ortalyǵy. Balalarǵa dıagnostıkalyq jáne emdik kómek kórsetetin onkologıalyq jáne gematologıalyq beıindegi Pedıatrıa ortalyǵyndaǵy bólim 115 tósek-orynǵa arnalǵan. QR Densaýlyq saqtaý mınıstrligi onkologıalyq aýrýǵa shaldyqqan balalardyń máselesine erekshe nazar aýdarady. Pedıatrıa ortalyǵyndaǵy balalar tegin emdeledi. Memleket qajetti qural-jabdyqtarmen, dári-dármektermen tolyq qamtamasyz etip otyr.
Jıynda Balalar onkogematologıalyq qyzmetiniń jetistikteri men keleshegi týraly arnaıy baıandama jasaǵan Pedıatrıa ortalyǵynyń dırektory Rıza Boranbaeva:
- «Qazirgi kezde Pedıatrıa ortalyǵynda balalardaǵy barlyq qaterli isikterge emdeý júrgiziledi. Sońǵy 25 jyl ishinde balalarǵa onkogematologıalyq kómek berý jetistigi álemdik emdeý deńgeıine deıin jetti. Qazaqstanda balalar onkogematologıalyq qyzmetiniń ashylýymen, sońǵy 25 jyldaǵy damýy jiti leıkozǵa shaldyqqan naýqastardyń ómirsheńdigin jaqsartýǵa múmkindik berip otyr. Aq qan aýrýyna shaldyqqandardyń 82 paıyzdan astamy, al qan aýrýynyń eń qaýiptisi sanalatyn mıeloıdty túriniń 62 paıyzy jazyldy. Balalar onkogematologıalyq ortalyǵynyń 25 jyldyq tarıhynda kóptegen joǵary bilikti mamandar daıarlandy. Jiti leıkozdar men tyǵyz isikterdi dıagnostıkalaý men emdeýdiń zamanaýı baǵdarlamalary engizildi. Balalar jasyndaǵy kúrdeli qan aýrýlaryn dıagnostıkalaý men emdeýdiń jańa tehnologıalary sátti meńgerilýde. Onyń ishinde atap óte keteıik, ortalyqta 2012 jyldan balalardaǵy gemopoezdik diń jasýshalaryn transplantasıalaý engizildi. 2012 jyldan bastap súıek kemiginiń ishindegi alotransplantasıa jáne aýtotransplantasıa otasy 70-ten asa balaǵa jasaldy. Kórsetiletin medısınalyq qyzmetterge qoljetimdilik pen sapasy jaqsarýda. Balalardyń ońaltý jaıy da qarastyrylǵan. 4 jyldan beri onkologıalyq aýrýlarǵa shaldyqqan balalar «Alataý» respýblıkalyq klınıkalyq shıpajaıynda demalady. Respýblıkamyzda «2016-2020 jyldarǵa arnalǵan Qazaqstan Respýblıkasynda balalar onkologıalyq jáne gematologıalyq qyzmetin jetildirý» Jol kartasy iske asyrylýda. Ortalyq mamandary alys jáne jaqyn shetelderde taǵylymdamalardan ótken. Qazir dıagnostıkalaý, erte anyqtaý áldeqaıda jaqsardy. Balalar onkologıalyq jáne gematologıalyq qyzmetiniń bizdiń elimizde damýy kóptegen kishkentaı balalardyń saýyǵyp ketýine múmkindik berip otyr», dep atap ótti.
1993 jylǵa deıin, ıaǵnı balalar onkogematologıalyq ortalyǵy ashylǵanǵa deıin bul aýrý aıyqpaıtyn jáne qaterli dep sanaldy. Bul máseleni sheshýdiń jalǵyz joly — leıkozdy emdeýdiń halyqaralyq hattamasyn engizý boldy. Sonaý qıyn kezderi TMD elderi men Ortalyq Azıada ǵane emes, elimizde tuńǵysh ret onkogematologıalyq ortalyǵy ashylyp, alǵash ret Avstrıa men Germanıanyń halyqaralyq BFM baǵdarlamalyq emi engizilip, qoldanyla bastady. «BFM» hattamasy degenimiz - Berlın, Frankfýrt, Múnster. Osy úsh qalanyń ǵalymdary balalardyń onkologıalyq aýrýyn emdeý maqsatynda arnaıy baǵdarlama qurǵan. Bul ádis áli kúnge deıin elimizde qoldanylyp keledi.
Halyqaralyq konferensıanyń ashylýynda Pedıatrıa ortalyǵy ujymyn Almaty qalasy Densaýlyq saqtaý basqarmasynyń ókili J.Kenjebaeva, úkimettik emes uıymdardyń jetekshileri, alys-jaqyn shet elderden kelgen qonaqtar men ortalyqtyń áriptesteri men dostary balalar onkogematologıalyq qyzmetiniń 25 jyldyǵymenquttyqtady. Sharanyń eń áserli sáti «jaman aýrýdy» jeńgen pasıentterdiń quttyqtaýy boldy. Dertinen aıyqqan, búginde otbasyly bolyp otyrǵan pasıentter aq halatty abzal jandarǵa óz alǵystaryn bildirdi.
- «Men úshin búgin úlken mereke. Bizdiń ortaq jeńisimizdiń merekesi. Men leıkoz aýrýymen 15 jasymda aýyrdym. Ol kezderi bul keseldi jeńý múmkindigine sený qıyn edi. Degenmen, dárigerlerdiń biliktiligi men BFM baǵdarlamasynyń arqasynda kóptegen balalar jazylyp, aýyr detti jeńip, qalypty ómirge oraldy. Sizder myńdaǵan balaǵa jańa ómir syıladyńyzdar! Men qazir tolyqqandy ómir súrýdemin. Basshylyq qyzmet atqaramyn. Barlyq onkologıalyq, gematologıalyq qyzmettigi dárigerlerge sheksiz alǵysymdy bildirgim keledi», dedi aýyr dertti jeńgen Baqytjan Tashenov.
Konferensıa barysynda Qazaqstandaǵy balalar onkogematologıalyq qyzmetiniń ashylýy men damýyna ólsheýsiz úles qosqan dárigerler Alǵys hattarmen marapattaldy. Sharada sonymen birge, balalar onkogematologıasy mektebiniń negizin qalaýshy, medısına ǵylymdarynyń doktory, profesor Omarova Kúlán Omarqyzyna bala ómirin saqtaý men qutqarýǵa qosqan úlesi men baǵa jetpes eren eńbegi úshin qurmet kórsetildi.
Onkogematologıalyq qyzmettiń qalyptasý jyldarynda Pedıatrıa ortalyǵy kóptegen alys jáne jaqyn sheteldik ortalyqtarmen yntymaqtastyq baılanystaqyzmet jasap, sonyń nátıjesinde isikter men qan aýrýlarynyń kúrdeli túrlerine shaldyqqan naýqastardy dıagnostıkalaý men emdeýde konsýltasıalyq-praktıkalyq kómekter kórsetildi, jas mamandardy sheteldik ortalyqtarda biliktilikterin arttyrdy. Sondaı-aq, sheberlik synyptarǵa qatysýǵa múmkindik aldy. Konferensıa barysynda 25 jyldan beri klınıkaǵa qoldaý bildirgen sheteldik áriptesterdiń eńbekteri de atap ótilip, onyń birqataryna Alǵys hattar tabystaldy. Atap aıtqanda, marapatqa D.Rogachev atyndaǵy ımmýnologıa, onkologıa jáne gematologıa ortalyǵynyń dırektory, Reseı ǵylym akademıasynyń akademıgi Aleksandr Rýmánsev, Belarýs respýblıkalyq balalar onkologıasy jáne gematologıasy ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵynyń basshysy Olga Aleınıkova, Ekaterınbýrg qalasyndaǵy №1 oblystyq klınıkalyq balalar aýrýhanasy bas dárigeriniń onkologıasy jáne gematologıa jónindegi orynbasary, medısına ǵylymdarynyń kandıdaty Larısa Fechına ıe boldy.
Konferensıada sonymen qatar, ortalyqpen kóp jyldyq yntymaqtastyǵy, kórsetken áleýmettik qoldaýy men atqarǵan kóp qaıyrymdy isteri úshin «Dobrovolnoe obshestvo «Mıloserdıe» qaıyrymdylyq qory, «Zdorovaıa Azıa», «HelpToday», «Amıla» qoǵamdyq qorlary men «AsylBala» qaýymdastyǵynyń basshylary da marapattaldy.
Konferensıanyń ashylý saltanaty onkogematologıalyq aýrýlarǵa shaldyqqan balalardyń sán kórsetilimimen aıaqtaldy.
Buryndary qannyń qaterli aýrýlary emdelmeıtin aýrýǵa jatatyn jáne bul qaterli dertke shaldyqqan balalar 1 jasqa deıin ǵana ómir súrdi. Qazirgi tańda elimizde onkologıalyq dertke shaldyqqan búldirshinderdi aman alyp qalý úshin barlyq amaldar qarastyrylýda. Jyl ótken saıyn bul aýrýǵa da toıtarys berile bastady. Almaty qalasyndaǵy Pedıatrıa jáne balalar hırýrgıasy ǵylymı ortalyǵynyń «Onkogematologıa» bólimi ashylǵan ýaqyttan beri osy qaýipti keseldiń aldyn-alý, naýqasty emdeýmen aınalysyp keledi. Qurylǵanyna 25 jyl tolǵan bul bólim ǵasyr indetine aınalǵan onkologıalyq aýrýdy emdep, talaı búldirshinderdiń ata-analaryna qýanysh syılap, úmit otyn jaǵýda.
«Qazaqstanda bala obyryn emdeýdiń ári qaraıǵy jetistigi der kezinde erte anyqtaýǵa, bizdiń mamandardyń birlesken halyqaralyq bilim berý jáne ǵylymı jobalar men emdik tehnologıalardy jetildirýge, onyń ishinde gemopoezdik diń jasýshalaryn transplantasıalaýǵa belsendi qatysýyna baılanysty», deıdi mamandar.
Qazaqstanda 2017 jyly alǵash anyqtalǵan qaterli isikter sany 610 balany qurady, onyń 39%-y jiti leıkozǵa jáne 61%-y tyǵyz isike shaldyqqandar. Jylyna orta eseppen alǵanda respýblıkalyq ortalyqtarda qaterli isikke shaldyqqan 5000-ǵa jýyq bala emdeledi.
«Pedıatrıa jáne balalar hırýrgıasy ǵylymı ortalyǵy» baspasóz qyzmeti
