Túrkistan oblysyndaǵy «Kıberqylmysqa qarsy kúres» qyzmetkerleri oryn alǵan ınternet-alaıaqtyq qylmystaryn saralap, jergilikti halyqtyń qarjylyq jáne kıber saýattylyǵyn arttyrý baǵytynda profılaktıkalyq is-sharalardy júıeli uıymdastyryp keledi. Atalǵan top qazirgi tańda aqparattyq tehnologıalardy paıdalana otyryp jasalatyn quqyq buzýshylyqtarǵa, onyń ishinde ınternet-alaıaqtyqqa qarsy kúres tıimdiligin arttyrý jolyndaǵy «Anti-Fraud» jedel-profılaktıkalyq is-sharasyn qolǵa alyp otyr.
Kıberqylmyspen kúres departamenti quryldy
Túrkistan oblysy İİD krımınaldyq polısıa basqarmasynyń aǵa anyqtaýshysy Ermek Shákim óńirde túrli alaıaqtyqqa qalaı qarsy turatynyn aıtty.
Onyń aıtýynsha, ústimizdegi jyldyń aqpan aıynda aldap, qarajatty kóbeıtemin nemese ınvestısıa arqyly aqsha tabý múmkindigin beremin dep ýáde berip, jábirlenýshilerdiń senimine kirip, 160 mln teńge soma shyǵyn keltirgen 24 jastaǵy azamat ustaldy. Qazirgi ýaqytta qylmystyq is sotqa jiberilgen.
Sonymen qatar oblysta 12-14 qarasha aralyǵynda respýblıka boıynsha «Alaıaqtyqqa qarsy» jedel aldyn alý sharasy júrgizilgen. Osy is-shara barysynda jábirlenýshilerdi aldap, qarajatty kóbeıtý maqsatynda olardyń atyna nesıe rásimdep, aldap ketken 34 jastaǵy er adam anyqtalyp, ustaldy. Qazirgi ýaqytta tergeý amaldary júrgizilip jatyr. Onyń áreketiniń saldarynan jábirlenýshilerge keltirilgen jalpy materıaldyq shyǵyn 337 mıllıon teńgeden asqan.
Sondaı-aq Almatyda polısıa bóliminiń qyzmetkerleri áleýmettik jelide jalǵan paraqshalar ashyp, jıhaz satý jáne jetkizý qyzmetimen aınalysyp, jábirlenýshilerdi aldap, aqshasyn jymqyrǵan 23 jastaǵy jigitti ustady. Onyń ústinen oblys boıynsha 4 qylmystyq is qozǵalyp, tergeý amaldary júrgizilip jatyr.
– Internettegi alaıaqtyq qazirgi zamannyń naǵyz indetine aınalyp, halyqqa aıtarlyqtaı zıanyn tıgizip otyr. Qyrkúıek aıynda Qasym-Jomart Kemeluly Toqaev Qazaqstan halqyna arnaǵan Joldaýynda azamattar zardap shegetin alaıaqtyqpen jáne soǵan baılanysty quqyq buzýshylyqtarmen kúresý úshin sheshýshi sharalar qabyldaýdy tapsyrǵan. Bul baǵytta ınternet-alaıaqtyqpen kúresý boıynsha júıeli sharalar júrgizilýde, – dedi Ermek Shákim.
Statısıkalyq málimetterge súıensek, 2024 jyldyń 10 aıynyń qorytyndysy boıynsha oblysta ınternet-alaıaqtyq boıynsha 454 fakti tirkelip, onyń 196-sy sotqa joldanǵan. Bul qylmystardyń ashylý kórsetkishi 44,5 paıyzdy qurady. Sondaı-aq aǵymdaǵy jyldyń 1 qarashasynda Internettegi alaıaqtyqpen tıimdi kúresý úshin İshki ister mınıstrliginde kıberqylmyspen kúres departamenti quryldy.
– Jaqyn arada Túrkistan oblysynda kıberqylmyspen kúresetin derbes bólim ashý josparlanyp oytr. Internettegi alaıaqtyqpen kúresý úshin áleýmettik jelilerde de paraqshalar ashyldy, onda jábirlenýshiler óz aryzdary men shaǵymdaryn jasyryn túrde jibere alady. Internet-alaıaqtyqpen kúresý jumystaryn ońtaılandyrý maqsatynda ótken jyly «CyberPol» jedel toby quryldy, ol qajetti kompúterlik tehnıkamen, arnaıy baǵdarlamalarmen jáne qyzmettik kóliktermen jabdyqtalǵan, – dedi spıker.
Ermek Shákim ınternet-alaıaqtyqtyń aldyn alýdyń negizgi ádisteriniń biri aldyn alý sharalaryn júrgizý ekenin atap ótti. Osyǵan oraı, CyberPol qyzmetkerleriniń bastamasymen blogerler men akterlar sıaqty tanymal tulǵalardyń qatysýymen eskertý rolıkteri shyǵarylýda. Saýda ortalyqtary, kınoteatrlar, mádenıet úıleri men bazarlar sıaqty halyq kóp jınalatyn oryndarda aldyn alý sharalary júıeli túrde júrgizilip turady. İs-sharalar áleýmettik jeliler arqyly da ótkiziledi.
– «Túrkistan-BTO» JSHS azamattarǵa taratylatyn komýnaldyq tólemder boıynsha «Abaılańyz, alaıaqtar!» aqparattyq materıaldaryn ornalastyrdy. Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń fılıalymen juma kúnderi meshit-medreselerde, sondaı-aq mádenı-sporttyq baǵdarlamalar ótetin oryndarda mádenıet jáne týrızm basqarmasymen «Internet alaıaqtarynan saq bolyńyz» taqyrybynda aqparattyq sharalar ótkizý týraly kelisimge qol jetkizildi. Sonymen qatar, CyberPol qyzmetkerleri Túrkistan oblysyndaǵy joǵary oqý oryndarynyń oqytýshylary men stýdentterimen ınternettegi alaıaqtyqtyń aldyn alý maqsatynda kezdesýler ótkizýde. Internet-alaıaqtyq qylmystarymen kúresti nasıhattaý maqsatynda áleýmettik jelilerde «cyber_polisia_turkistan» akkaýnty ashylyp, profılaktıkalyq foto jáne beınerolıkter jarıalanýda, dedi Ermek Eralyuly.
Túrkistan oblysynyń krımınaldyq polısıasy aǵymdaǵy jyldyń sáýir-tamyz aılarynda turǵyndarǵa alaıaqtyq týraly eskertetin 20 000 aqparattyq paraqshalar men 6 000 stıkerler daıyndap, taratty.
Sondaı-aq oblys boıynsha LED-ekrandar men bılbordtarda ınternet-alaıaqtyqtyń jańa túrleri týraly aqparattyq materıaldar men beınerolıkter turaqty túrde jarıalanady.
– Oblys aýmaǵynda ornalasqan iri saýda ortalyqtary men bazarlarda aýdıo-vıdeo rolıkter turaqty túrde jarıalanady. Túrkistan qalasynda ornalasqan kınoteatrlarda basqarma ázirlegen ınternet-alaıaqtyq qylmystarynyń aldyn alý boıynsha beınerolıkter kórsetilýde. «CyberPol» qyzmetkerleri ınternet-alaıaqtyq qylmystarynyń aldyn alý maqsatynda áleýmettik jelilerdi únemi qadaǵalap otyrady, – dedi spıker.
Sondaı-aq Ermek Shákim ózińizdi jáne jaqyndaryńyzdy alaıaqtardan qalaı qorǵaý kerektigi týraly keńes berdi.
– Qazirgi tańda ınternet-alaıaqtyqtyń túrleri men ádisteri kún saıyn ósip, jańarýda. Sondyqtan árbir qońyraýǵa muqıat bolýdy, kúdikti habarlamalarǵa, jarnamalar men usynystarǵa senbeı, dereý polısıaǵa habarlaýdy usynamyn. Sondaı-aq, bankterdiń, polısıanyń jáne uıaly baılanys operatorlarynyń qyzmetkerleri eshqashan telefon soǵyp, jeke shotyńyzdyń derektemelerin nemese uıaly telefonyńyzǵa keletin kodty suramaıtynyn este saqtańyz, – dedi ol.
Kıberkeńistikte aqparatty tutyný mádenıeti talqylandy
Túrkistan qalasyndaǵy «Dostyq úıinde» oblystyq áleýmettik damý basqarmasyna qarasty «Qoǵamdyq kelisim» KMM-de «Kıberkeńistikte aqparatty tutyný mádenıeti» taqyrybynda semınar ótti.
Sharanyń maqsaty – kıberkeńistikte aqparatty tutyný mádenıetin arttyrý, jalǵan aqparattyń taralýyna qarsy zań aıasynda aqparattyq-túsindirý jumystaryn kúsheıtý jáne ózekti máselelerdi, usynystardy talqylaý, aqparattyq jumysty jetildirý.
Semınardyń moderatory Túrkistan oblysynyń áleýmettik damý basqarmasynyń basshysy Erlan Kúzembaev boldy.
Jıynǵa Túrkistan oblysy QHA janyndaǵy qurylymdardyń tóraǵalary men músheleri, oblystyq QHA janyndaǵy etnomádenı birlestikterdiń tóraǵalary men músheleri, BAQ ókilderi, jastar, sondaı-aq «Qoǵamdyq kelisim» KMM aýdandyq, qalalyq fılıaldarynyń mamandary qatysty.
Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi Qoldanbaly etnosaıası zertteýler ınstıtýty dırektorynyń orynbasary Aıgúl Sádýaqasova, Túrkistan oblysy prokýrorynyń aǵa kómekshisi – top jetekshisi Erbol Tursynbaev, klýb tóraǵasynyń mazmundy baıandamasy tyńdaldy. Túrkistan oblysy QHA janyndaǵy jýrnalıser men blogerlerdiń basqosýy Ersultan Ámirbek pen «Túrkistan» telearnasynyń basqarýshy dırektory Janna Jaılaýbaıqyzy transferdiń negizgi erekshelikteri men jaýapkershiligi týraly syndarly pikirlerimen jáne paıdaly tájirıbelerimen bólisti.
Sondaı-aq semınarǵa Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń Túrkistan oblysy boıynsha departamentiniń Aqparat jáne kıberqaýipsizdik basqarmasynyń qyzmetkeri Sáken Áýesbekov pen departament bastyǵynyń orynbasary Qýanyshbaı Jumadildaev qatysty. Túrkistan oblysynyń polısıa basqarmasy. Semınar barysynda qatysýshylar belsendilik tanytyp, óz pikirlerimen bólisti.
Shara sońynda kofe-breık uıymdastyrylyp, qatysýshylarǵa arnaıy sertıfıkattar tabys etildi.
Kıberpolıseıler 337 mln teńge zıan keltirgen ınternet-alaıaqty ustady
Túrkistan oblysynda kıberpolıseıler ınternet-alaıaqtyq jasady degen kúdikpen 34 jastaǵy er adamdy ustady. Kúdikti jábirlenýshilerdiń senimine kirip, qosymsha aqshany ýáde etip, olardyń atyna onlaın nesıe rásimdegen.
Alǵan aqshasyn jeke qajettilikterine jumsaǵan. Tekserý barysynda onyń 87 alaıaqtyq isine qatysy bar ekeni dáleldenip, sonyń saldarynan jábirlenýshilerge 337 mıllıon teńgeden astam shyǵyn keltirilgen.
Qazirgi ýaqytta kúdikti qamaýǵa alynǵan. Sondaı-aq polıseıler ınternet-alaıaqtyqpen aınalysqan 22 jastaǵy jas jigitti de anyqtady. Ol Almatyda ustaldy.
Polıseıler kúdiktiniń áleýmettik jelide jıhaz qurastyrý qyzmetin usynatyn feık paraqshalar ashyp, jábirlenýshilerdiń tapsyrystaryn qabyldap, aqshalaryn urlaǵanyn anyqtady. Qazirgi ýaqytta onyń Túrkistan oblysynda tórt, respýblıka boıynsha 18 alaıaqtyq faktisine qatystylyǵy anyqtaldy. Tergeý jalǵasyp jatyr. Aıta keteıik, bul qylmystar «Alaıaqtyqqa qarsy» jedel-aldyn alý sharasynyń birinshi kúni ashyldy. Jalpy, Túrkistan oblysynyń polıseıleri atalǵan is-sharalardan bólek, shara ótkizilgen bir táýlikte buryn jasalǵan bes qylmysty ashyp, 18 birlik kontrafaktilik ónim tárkiledi.
