– Arýjan, siz qazir elimizdegi tanymal adamdardyn birisiz. Qoǵam qaıratkeri, telejúrgizýshi, aktrısa, prodúser, qaıyrymdylyq qorynyń basshysy degen deı. Jalpy, alǵa qoıǵan maqsat ne edi?
– Bul jerde eshqandaı kupıa jok. Eń bastysy – eńbeqqorlyq. Meni úıde solaı tárbıeledi. Ata-anam da, ata-ájem de «eńbek etseń emersin» dep otyratyn. Bálkim, sol áser etken bolar. Oqýda ozat bolýǵa tyrystym. Qazirde kez kelgen iske bel kirisip ketemin. Bir basym birneshe jumys bar. Biraq «úlgermeı jatyrmyn, kıyn eken» dep aıtpaımyn.
Áli esimde, anam meni alty jasymnan baletke berdi. Balerına bolý ońaı emes. Kóp ter tógýge týra keldi. Aptasyna úsh-tórt ret úıirmege baryp, bılep júrdim. Sol kezde ózimmen jasty balalar aýlada oınap júrgende solarǵa qatty qyzyǵatynmyn. Endi balamyn ǵoı, men de oıyndy jaqsy kórdim. Biraq úıde tárbıe sál ózgeshe boldy.
Balet synybyna alǵashynda júzden astam qyz keldi, arada biraz ýaqyt ótken soń olardyń jartysy tastap ketti. Al birer jyldan keıin bólimde bar-joǵy on shaqty qyz qaldyq. Óıtkeni balerına bolý úshin kóp eńbek etý qajet. Únemi qozǵalysta bolý kerek. Adam alǵa maqsat koıyp, sony jeńip shyǵamyn dep tyrysqanda ǵana bir nárse shyǵady.
Biraq menen balerına shyqpady. Oǵan ókinbeımin. Eń bastysy, aldyma durys maqsat qoıa bildim. Ol ata-ana senimin aqtaý, elimizdiń ósip-órken deýine kishkentaı bolsa da úles qosý. Abaısha aıtqanda, «sen de bir kirpish dúnıege, ketigin tap ta bar qalan» demekshi, ómirde ózgege kómegin tıetin azamat bolyp ósý. Qazir sol alǵa qoıǵan maqsatyma az da bolsa qol jetkizgen deımin.
– Siz Syr boıynda, Qyzylordada dúnıege keldińiz...
– Bári solaı oılaıdy. Ras, Qyzylordada jaryq dúnıe esigin ashtym. Áke-sheshem – almatylyq. Anam tórkinine qydyra barǵan ǵoı. Sol jerde tolǵaq kelip, bosanyp qalypty. Merziminen eki aı buryn ómirge keldim. Ájem - nemis, atam – qazaq. Ekeýi de repressıaǵa ushyrap, aıdaýda júrgende tanysqan ǵoı. Atam qazaqtyn eń alǵash bilim alǵan, kózi ashyq ıntellıgent azamattarynyń biri bolǵan.
Batys Qazaqstannyń týmasy. Qýǵyn-súrginge ushyrap, jer aýdarylǵan. Sonda, aıdaýda júrgen nemistiń qyzymen tanysady emes pe. Úılengen. Keıinnen olardy Qyzylordaǵa jibergen. Ózge jaqqa barýǵa ruqsat etpegen. Sol ata-anasyna qydyra barǵan sheshem meni Syr elinde dúnıege ákelgen ǵoı. Áke-sheshemnin mamandyǵy – fızık-matematık. Qazirgi QazUÝ-de oqyǵan.
– Ana tilimizde bir sydyryǵy táýir sóıleıdi ekensiz. Negizi, qalada ósken, oryssha oqyǵan balalar óz tilimizdi mensine bermeıdi emes pe?
– Óz jerimizde, óz Otanymyzda turyp jatyp, óz tilimizde sóıleı bilmeý uıat dúnıe. Men besinshi synypqa deıin oryssha okydym. Bir kúni kóshede kele jatqanmyn. Úlken kart adam toqtatyp bir kósheni surady. Árıne, qazaq tilinde. Men túsinbedim. Ózge bir júrginshi ol kisige jón siltedi. Sol jerde katty uıaldym. Úıge kelgen boıda keshkilik as ústinde, «Men qazaqsha oqımyn. Qazak bѳlimine aýystyryndar» dep áke-shesheme ótinish jasadym. Olar qarsy bolmady.
Sol ózim okıtyn №51 mekteptiń ishindegi qazaq bólimine aýystym. Árıne, alǵashynda óte qıyn boldy. Biraq talaptanǵan adam jeńiske jetetini belgili emes pe. Óz degenime jettim. Bul jerde ákemnin róli úlken. Qolynan kelgenshe qazaqsha tez úırenýime kómek berdi. Biraq KazUÝ-ge túskende orys bólimine barýǵa týra keldi. Óıtkeni men túsken geografıa fakúltetiniń ekologıa bólimi tek orys tilinde eken. Qaıtadan orys tilimen qaýyshtym. Sabaq ústinde qol kóterip «apaı, apaı men aıtaıynshy» deımin ǵoı, mektep tegideı qazaqshalap. Ustazdar orysshalap: «olaı aıtpa, Pálenbaı Túgenbaevna dep aıt» dep túzetedi. Biraz ýaqyt kóndige almaı júrdim. Qazir qaı jerde bolmasyn, reti kelip turǵan jerde qazaqsha sóıleýge tyrysamyn. Árıne, qazaq tilinde kórkem sóıleı almaspyn, biraq ana tilimnin janashyrymyn ǵoı dep oılaımyn.
– Qaıyrymdylyq qoryn qurýǵa ne sebepker boldy?
– Jalpy, qaıyrymdylyq qoryn quramyn degen oı esh ýaqytta bolǵan joq. Biraq ómirdiń ózi jáne aınaladaǵy jaǵdaı osyǵan alyp keldi. Stýdent kezimde pıoner lagerinde jetekshi bolyp qyzmet atqardym. Janymyzda balalar úıinen kelgen búldirshinder balalar negizinen Reseıge baratyn.
– Birneshe márte kınoǵa tústińiz? Ózge de usynystar boldy ma?
-–Joq. Bolmady. Ras, tórt-bes fılmge tústim. Biraq onda basty keıipkerler emes, qosalqy rolderde. Sondyqtan bolar ózimdi aktrısamyn dep oılamaımyn. Árıne, jurt súısine kórer qyzyqty kınolarǵa túskenge ne jetsin. Ásirese balalar ómirine arnalǵan fılmderge shaqyrsa, qýana barar edim.
– Ómirde ókinetin, renjıtin sátter bolyp tura ma?
– Jalpy, men kóńildi júretin adamdardyn qataryna jatamyn. Qabaq túıip, tunjyrap júrý maǵan jat. Ras, keı kezderi renjıtin, ashýlanatyn sátterim de bolyp turady. Adamdardyń jaýapsyzdyǵyn, ótirikti shyndaı soǵatyndyǵyn, aramdyǵyn, ádiletsizdigin kórgende kóńil kúıim túsip qalady. Ásirese Jańaózen oqıǵasy maǵan qatty áser etti. Búkil jan dúnıem qoparylyp túskendeı boldy.
