AQSH Reseıdiń iri energetıkalyq kompanıalaryna qarsy sanksıalar engizdi. Olardyń keıbiri tikeleı, sondaı-aq janama túrde Qazaqstan ekonomıkasyna qatysy bary belgili. Mundaıda Qazaqstanǵa qaıtpek kerek? Bul saýalǵa munaı-gaz salasy boıynsha sarapshy Oljas Baıdildınov LS-ke bergen suqbatynda jaýap berdi, dep jazady Dalanews.kz.
Ol iskerlik portalǵa bergen suqbatynda AQSH Qarjy mınıstrliginiń SDN paraǵy Qazaqstan úshin jaqsy nárse emes ekenin basa aıtady.
"Sanksıa tizimine Qazaqstanda túrli birlesken kásiporyndarda jumys isteıtin nemese bolashaq jobalarda at salysýdy josparlap otyrǵan "Rosatom", "Lýkoıl", "Tatneft" syndy kompanıa basshylarynyń enýi aldaǵy ózara yntymaqtastyq perspektıvasyna selkeý túsiredi. Árıne, bul tizim qaýqary jalpylama sıpatqa ıe emes, tek atalǵan adamdardyń shtattardaǵy shottary men aktıvteri buǵattalady, vızalyq shekteýler engiziledi degendi bildiredi. Sondaı-aq barlyq eýropalyq jáne qazaqstandyq bankter de osy qujatqa súıenýi kerek bolady. Munyń artynda, eń aldymen, tyıymdardy aınalyp ótýde AQSH arqyly operasıalar júrgizýge kómektesetin uıymdarǵa qatysty qoldanylýy múmkin shekteýler tur. Barlyq banktik operasıalar belgili bir dárejede osyndaı qurylymdarǵa baılanysty bolǵandyqtan, Qazaqstan úshin de úlken problemalar týyndaıdy", - dep túsindiredi Baıdildınov.
Sarapshy Qazaqstan reseılik kompanıalarmen alda josparlanǵan jobalar boıynsha yntymaqtastyqty jalǵastyra alatynyn aıtady. Degenmen, bul álemdik naryqtarǵa jiberiletin bul ónimder qunynyń tómendeıtinin bildiredi. Bul banktik, saqtandyrý jáne basqa da shekteýlermen baılanysty.
"Eger reseılik kompanıamen birlesken joba boıynsha jumysyn jalǵastyrýshy qazaqstandyq kompanıa jabdyqtardy shetelden satyp alatyn bolsa, onda SDN paraǵy prosesti edáýir qıyndatady. Eýropalyq óndirýshiler, bankter, kompanıalar mundaıda tikeleı jumys istegisi kelmeıdi. Sondyqtan janama joldardyń logıstıkalyq tizbegi qurylady: Qytaı, BAÁ jáne t.b. arqyly degendeı. Mundaıda logıstıka kúrdelenip qana qoımaı, jobalar quny qymbattaıdy, merzimder ulǵaıady, tabatyn marja kólemi tómendeıdi", – dep túsindiredi maman.
Baıdildınov Qazaqstan Reseı Federasıasynan jylyna shamamen 1 mln tonna munaı ónimderin ımporttaıtynyn, elektr energıasyn da satyp alatynyn eske salady. Sondaı-aq, josparda Kókshetaýda, Semeıde jáne Óskemende reseılik seriktestermen úsh JEO salý boıynsha birlesken joba taǵy bar.
"Mundaıda qarjylandyrý boıynsha sanksıalarǵa baılanysty aıtarlyqtaı kúrdelene túsetin ártúrli banktik prosedýralardy júrgizý qajet bolady", - dedi sarapshy.
Sarapshynyń aıtýynsha, "Rosatom" men onyń enshiles kompanıalary basshylaryn sanksıa tizimine qosý kompanıanyń qarqyn alyp kele jatqan halyqaralyq jobalaryn shekteý áreketi bolyp tabylady.
"Qazaqstanǵa osy jaǵynan muqıat bolý kerek", - dep keńes beredi ol.
Baıdildınov Qazaqstannyń, ókinishke qaraı, kúnnen kúnge tarylyp kele jatqan úlken sanksıanyń buǵaý jibi (Reseı, Qytaı, Iran) ortasynda qalyp ketkenin basa aıtady. Oǵan ekonomıkasyna keri áseri bar basqa kórshiles elder de kiredi.
"Óz basym, AQSH prezıdentiniń ákimshiligi jaqyn bolashaqta bul sanksıalar tizginin bosatyp jibere salady degenge senbeımin. Álbette, olar alǵan betinen qaıtpaı, sanksıalar áserin kúsheıete túsip, ony aınalyp ótý mehanızmderine qarsy jumysty jalǵastyrady. Oǵan kóleńkeli flot dep atalatyn munaı tasıtyn 180-ge jýyq tankerge salynǵan tyıym mysal bola alady. Mundaı áreket reseılik munaı men munaı ónimderin álemdik naryqtarǵa jetkizýdi qıyndatady. Jalpy, bul, energetıkalyq kompanıalarǵa jasalǵan úlken qysym", - dep sózin qorytyndylaıdy Baıdildınov.
Aıta ketsek, 10 qańtarda Qarjy mınıstrligi Reseı Federasıasynyń iri energetıkalyq kompanıalary men olardyń basshylary, sonyń ishinde "Gazpromneft", sondaı-aq onymen enshiles qurylymdarǵa da qarsy jańa sanksıalar tizimin jarıalady. Onyń ishinde Qazaqstanda jumys istep jatqan Gazprom Neft Kazakhstan LLC da bar. Sonymen qatar, SDN paraǵy tizimine Almatyda tirkelgen UMBRA NAVI SHIPMANAGEMENT CORP kompanıasy da endi. Qujatta onyń 2024 jyldyń 1 qańtarynda qurylǵany kórsetilgen.
Sondaı-aq munyń aldynda saıtymyzda "Qazaqstanda AES salýdan úmitti "Rosatomnyń" top-menedjerleri sanksıaǵa ushyrady" degen maqala jarıalanǵan bolatyn.
