Jer jánnaty Jetisýda týrızmdi damytyp, qarjy kózine aınaldyrý máselelerine kóp kóńil bólinip keledi. Osy baǵytta «Altynemel» ulttyq parkiniń ózindik orny aıtarlyqtaı. Óıtkeni, Qazaqstandaǵy 11 tabıǵat parkiniń ishindegi eń aýqymdysy sanalatyn ulttyq keshen 1996 jyly qurylyp, sodan bergi kezeńde erekshe kútimge alynǵan. Bul oraıda qazir de jan-jaqty jumystar atqarylýda.

Jalpy aýmaǵy 521 myń gektardy quraıtyn florasy men faýnasy «Qyzyl kitapqa» engen qoryqta ósimdikter men janýarlardyń júzdegen túri bar. Tarıhı orynnyń ózindik ereksheligin  alys-jaqynnan kelgender sezine túsýde. Jyl saıyn álemniń ár túkpirinen osy keremetti kórý úshin myńdaǵan adam keledi. Bıyl ǵana «Altyn­emelge» 5 myńǵa jýyq týrıs aıaldap, onyń tamasha tabıǵatynan nár alyp, rahatqa bólenipti. «Altynemel» ataýy mońǵol tilinde «altyn er» degendi bildiredi. Ańyzda Shyńǵys hannyń qalyń qoly Orta Azıany jaýlap alý úshin osy jazyq arqyly ótken desedi. Kún batyp, aınala alqyzyl shapaqqa bólengendegi aspan taýlar­daǵy qyzyl nurdy kórgen uly qolbasshy «Altyn er» dep tańdana aıtqan eken. Ulttyq tabıǵat qoryǵynda kelýshilerge barlyq jaǵdaı jasal­ǵan. Qona jatsa qonaq úı, ańǵa shyqsa minis aty ázir.

Munda sheteldikter úshin alty qanat aq boz úıler tigilgen. Qoryq ujymy týrıserge qyzmet kórsetýdiń sapa­sy­na erekshe mán berip, ekskýrs­sıa barysynda qaı tilde bolsyn túsindirý jumys­taryn júrgizýdi jetildirgen. Ha­lyq­tyq salt-dástúrge saı meı­man­darǵa ulttyq taǵam túrleri usynylyp, qurmet kórsetiledi. Máselen, Haırýllın parktegi jas mamannyń biri. Ol Almatydaǵy joǵary oqý ornyn bitirgennen keıin joldamamen birden aýylǵa kelipti. Qazir aýdarmashy retinde qazaq, orys tilderin aıtpaǵanda, 8 tildi biledi. Aǵylshyn, fransýz, ıspan, ıtalıan, japon, qytaı, koreı tilderinde sóıleıdi. Endi arab tilin úırenip júr. Sheteldikterge óziniń týǵan jerindegi qoryq, atamekenniń tamasha tabıǵaty týraly aıtýdan jalyqpaıdy. Aıǵaıqumdaǵy dybysty fızıkter qumdardyń úıkelisi men krıstaldy elektrlenýdiń áserinen dep túsindiredi. Degenmen, ǵalymdar bul áli de bel­gisiz qubylys ekenin aıtady. Tabıǵat tama­sha­sy, tylsym syry qonaqtardy qyzyqtyrady. Qumtóbeniń eteginde sýy tunyq, tuzdy bulaq syldyrlaı aǵyp jatyr.

Osy mekende Qashqarıaǵa sapary kezinde ǵalym Shoqan Ýálıhanov aıaldaǵan eken. Qoryq tarıhı eskertkishterge baı. Solardyń biri – Oshaqtas. Shyńǵys hannyń qoly osynda damyldap, áskerge as ázirleý úshin osy qoıtastarǵa úlken qazan ornatylyp, ıgiligin kórgen degen boljamdar da bar. Altyn kópir tarıhy osylaı deıdi. Qoryq jan-janýarǵa óte baı. Sırek kezdesetin ańdardan – qulan, qaraquıryq, arqar, túlki, taý sý­sary, qoıan, qustardan – búrkit, tazqara, ıtelgi, qyr­ǵaýyl, balyqtardan – sazan, kókserke, aqmarqa, taban, taǵy basqa túrleri jetkilikti. Prjevalsk jyl­qysynyń jyldamdyǵy qulan­nyń jyldam­dy­ǵymen birdeı. Miniske kónbeıdi. Jylqynyń bul túrin tabıǵatta ósirip kórý tájirıbesin Fransıa, Reseı jáne Qazaqstan ǵalymdary birigip jasap otyr. Múnhen haıýanattar baǵynan ákelingen jylqylar jersinip, ósip keledi. Parktiń Qatý men Qalqan taýlarynda 5 myńǵa tarta taýteke, 500-ge jýyq arqar, 4 myńnan astam qaraquıryq esepte. Elimizdegi qulannyń 97 paıyzy, ıaǵnı 3 myńnan astamy osynda deıdi, «Altynemel» memlekettik ult­tyq tabıǵat parkiniń bas dırektory Halyq Baıadilov. Qoryqta ósimdiktiń 1800 túri kezdesedi. Máselen, munda kópjyldyq aǵashtyń ósip turǵanyna 7 ǵasyr desedi. Butaqtary salmaǵyn kótere almaı jantaıyp jatyr. Al, aǵash dińi 8 adamnyń qushaǵyna ázer sıady. Kıeli aǵashqa degen týrıser tańdanysy da erekshe. Altynemel memlekettik ulttyq tabıǵat parki Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligine qaraıdy. Qoryq Almaty oblysynda ornalasqandyqtan, Bas­shı aýylyna, aýdan ekonomıkasyna da óz úlesin qosýda. Munda 20 qoryqshy beketi, 40 ıns­pektor kelýshilerge týrısik baǵyttardy kór­se­tip, olardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etedi. Sheteldikter kóbine qandaı ańdardy atýǵa bolaty­nyn ınternet arqyly bilip keledi. Parkte «Myń­bulaq» týrısik-rekreasıalyq kesheni, Ba­lyq­shylar úıi, ornıtologıalyq stansa, Bes­shatyr men Aqtaý taýynda tarıhı-arheolo­gıa­lyq, paleontologıalyq murajaı men týrısik kempıngter salynady dep josparlanýda. Árıne, osynyń bári júzege assa, «Altynemeldiń» keleshegi kemel deýge tolyq negiz bar.