Sýısıdtiń mektep oqýshylaryn da jaǵalaýy ata-analar men pedagogterdi qatty oılandyryp otyr. Almaty kalasynda Qazaqstannyń teń quqyq pen teń múmkindikteri ınstıtýty mektep okýshylaryn sýısıdten saqtandyrý úshin «Balalardyń áleýmettik-psıhologıalyq amandyǵyn saqtaý jáne qorǵaý» degen jobany iske asyrýdy bastady.
Jańa jobanyń tusaýkeser rásimine ustazdar qaýmy, sharany uıymdastyrýshylardyń eriktiler toby jáne mektep oqýshylary qatysty. Basqosýda joba jetekshisi Margarıta Óskembaeva túrli qıyn jaǵdaıǵa tap bolǵan jas jetkinshekter kómek berýge daıyn ekenderin alǵa tartty.
Osy rette №48 mekteptiń ata-analar uıymy da bilim oshaǵynda mundaı pılottyq jobanyń iske asa bastaǵanyna barynsha qoldaý bildiretindikterin alǵa tartty.
Búginde adamdardyń óz erkimen ómirin qıýynyń syryn psıhologtar men psıhoterapevter jan-jaqty zerttep jatyr. Túrli qıyn jaǵdaıǵa tap bolǵan balalar otbasyndaǵy qıyn jaǵdaıdy syrtqa shyǵarmaı, ishten tynyp júre beretini belgili. Bul jaǵdaı óz kezeginde balalardyń júıkesine salmaq túsiretinin ata-analar umytpaýy kerek.
Jasóspirimder arasyndaǵy sýısıd kúrdeli másele. Olar tipti jaqyndaryna da ózin qınap júrgen másele týraly aıtpaıdy, ony jasyryp-jabýǵa tyrysady. Balalar túıtkildi ashyp kórsetýden góri, úndemeı qalýdy jón sanaıdy. Tipti, óz-ózin ólimge qıǵan jaǵdaıda da onyń sebebin jazyp ta kaldyrmaıtynyn kúndelikti ómirden kórip júrmiz.
– Balalardyń psıhıkasy óte názik, jaraly bolyp keletindikten, kishkentaı nárseniń ózin aýqymdy másele retinde kabyldaıdy. Sondyqtan olarǵa qashanda ata-ananyń túsinistigi men arnaıy mamannyń kómegi qajet. Osy baǵytta mektep muǵalimderi men psıholog mamandar balanyń minez-qulqyndaǵy ózgeristerdi baqylap, olarmen jumysty jandandyra túsýi tıis, – dep M. Óskembaeva óz oıyn ortaǵa saldy.
Ata-analardyń balalarǵa kıimi men tamaǵyn taýyp berýi az. Bala únemi ata-ananyń jylýyn sezinip, jaqsy kóretinin bilip júrýi kerek. Al áke-sheshe óz dárejesinde kóńil bólmegen bala eshkimge kereksizdigin túsinip, psıhologıalyq streske tap bolatyny belgili.
Ásirese 13-17 jas aralyǵyndaǵy jasóspirimder óte ásershil, kez kelgen nárseni júrekpen qabyldaýǵa beıim. Qıyn jaǵdaıǵa tap bolǵan mundaı balalardyn sabaqqa qulqy bolmaı, ózge oqýshylarmen de qarym-qatynasy nasharlaı túsedi eken.
Ózin ustaýy men minez-qulqynda ózgeristerdiń oryn alýy muǵalimdi de, ata-anany da alańdatýy tıis. Osy ózgeristerge beı-jaı qaramaı, psıhologtyń kómegine júginý arqyly kóptegen máseleniń aldyn alýǵa bolady.
Keıbir oqýshylardyń qolynda qymbat uıaly telefon. Ony kórgen ózge bala «mende nege ondaı joq» dep oılanyp, áke-sheshesine renjıtini belgili. Osy kishkentaı zattyń ózinen úlken másele týyndaıtynyn umytpaýymyz kerek. Mundaı áleýmettik qaıshylyqtar da mektep okýshylarynyń júıkesin júndeı tútedi desek qatelespeımiz.
Sondyqtan oqýshylardyń kıim kıisinde, olardyń ómirlik ustanymynda birizdilikti qalyptastyrýdyń mańyzy zor. Sondyqtan oqýshylardyń bir formada kıinip, qymbat telefon men ózge baǵaly zattardy mektepke ákelýine qatań túrde tyıym salǵan jón.
M.Óskembaeva ata-analarǵa kóp mindet júkteletinin alǵa tartty. Jıynǵa qatysqanymyzda joba tórt baǵytta júretinin baıqadyq. Aldaǵy ýaqytta mamandar balalardyń oqý úlgerimin jaqsartý, oqýshylardyń jeke damý máselesin retteý, mektep bitirýshi túlekterdiń UBT-ǵa psıhologıalyq daıyndyǵyn shyńdaý jáne ata-ana men bala arasyndaǵy jaǵdaıdy ońtaılandyrý basshylyqqa alyp otyr.
Maman oıy:
Minaıym TURMAǴANBETOVA, psıholog:
– Mekteptegi psıhologtar balalar máselesine óz dárejesinde kóńil bólmeıdi degen pikirge qosylamyn. Búgingi tańda psıholog balamen ǵana emes, qıyn jaǵdaıǵa tap bolǵan balanyń otbasymen de jumys jasaýy kerek. Óıtkeni onyń negizgi problemasy osy otbasynan bastalyp otyr. Búgin ol balamen jumys jasadyń delik, erteń sol kúıregen kúıinde aldyńa qaıta keledi. Sol sebepti onyń úıinde oryn alǵan negizgi máseleni anyqtap, soǵan saı áreket jasaý qajet.
