Ońtústik Koreıanyń Mýan qalasyndaǵy áýejaıda Jeju Air áýe kompanıasynyń Boeing 737-800 jolaýshylar ushaǵynyń apatqa ushyraýyna "fataldi sáıkestikterdiń" sebep bolǵany anyqtaldy, - dep habarlaıdy Dalanews.kz The New York Times (NYT) basylymyna siltep.
179 adamnyń ómirin qıǵan áýe apaty 29 jeltoqsanǵa qaraǵan túni boldy. Bangkoktan ushyp kelgen ushaqtyń shasıi isten shyǵyp, ol fúzelájyna qonyp, ushý-qoný jolaǵynan syrǵanap beton qurylysyna soqtyǵysyp, keıinnen jarylyp, órtenip ketken. Ushaq bortynda 181 adam bolǵan, olardyń tek eki ekıpaj múshesi aman qaldy.
Bılik málimetinshe, ushqysh qustar toby áýe keńistiginde baıqalǵany týraly habarlanǵannan eki mınýt ótken soń dıspecherlik pýnktke quspen soqtyǵysqanyn jáne tótenshe jaǵdaı bolǵanyn habarlaǵan. Ushqysh "aınalma manevr" jasaıtynyn, ıaǵnı birinshi qoný áreketinen bas tartyp, ekinshi qonýǵa daıyndalý úshin áýede aınalatynyn málimdegen. Alaıda ol tolyq aınalym jasamaı, bir mınýttan keıin ushý-qoný jolaǵyna jaqyndaı bastaǵan. Odan keıin úsh mınýt ótkende ushaq beton qurylysqa soqtyǵysyp, jarylys bolǵan.
"Eń úlken suraq – nege ushqysh qonýǵa sonshalyqty asyqty?" – deıdi Koreıa avıasıalyq qaýipsizdik qaýymdastyǵynyń tóraǵasy Hvan Ho Von.
Onyń aıtýynsha, shası isten shyqqan jaǵdaıda ushqyshtar ádette qonýǵa asyqpaı, otyndy azaıtyp, jerdegi personalǵa tótenshe jaǵdaıǵa daıyndalýǵa ýaqyt beredi. Biraq bul jaǵdaıda ushqyshta ýaqyt jetpeıdi dep sheshken sıaqty.
"Onyń eki qozǵaltqyshy isten shyqty ma? Osyndaı asyǵystyqpen qoný týraly sheshimge adam qateligi sebep boldy ma?" – deıdi sarapshy.
NYT jazýynsha, reıs kesteden jarty saǵatqa keshigip kelgen, al ushqyshtyń ushý tájirıbesi jeti myń saǵatqa jýyq bolǵan. Koreıa ashyq kıberýnıversıtetiniń qoǵamdyq qaýipsizdik profesory Pek Syn Chjý qozǵaltqyshtyń isten shyǵýy shasıdiń jumysyna áser etpeıtinin, biraq bul jaǵdaıda ekeýiniń de qatar isten shyǵýy ushqyshty fúzelájǵa birneshe mınýtta qonýǵa májbúr etkenin aıtty.
Tragedıaǵa alyp kelgen taǵy bir faktor – Mýan áýejaıyndaǵy ushý-qoný jolaǵynyń uzyndyǵy. Ádette, ol 9,2 myń fýt (2,8 shaqyrym) bolatyn, biraq apat kúni qurylys jumystaryna baılanysty tek 8,2 myń fýt (shamamen 2,5 shaqyrym) qoljetimdi bolǵan. Bılik bul qashyqtyq Boeing 737-800 ushaǵynyń qonýyna jetkilikti ekenin aıtqanymen, apatqa ushyraǵan ushaq ushý-qoný jolaǵynyń ádettegiden ári qonǵanyn atap ótti.
Sarapshylardyń pikirinshe, eger ushý-qoný jolaǵynyń sońynda ushaqtyń qoný traektorıasyn durys saqtaýǵa kómektesetin beton antena lokalızatory ornatylmasa nemese ol berik bekitilgen bolsa, tragedıanyń aldyn alýǵa bolatyn edi. Dál osy qurylysqa soqtyǵysqannan keıin ushaq jarylǵan.
Ońtústik Koreıa Jer, ınfraqurylym jáne kólik mınıstrliginiń avıasıalyq saıasat dırektory Djý Djong-Van antenanyń erejege saı ornatylǵanyn jáne onyń aınalasynda topyraq qorǵany bolǵanyn málimdedi. Alaıda úkimet bul talaptardy qaıta qaraý múmkindigin zerttemek.
Sonymen qatar, NYT dereginshe, ushaq beton qurylyspen soqtyǵysqanǵa deıin-aq problemalarǵa tap bolǵan. Avıasıa sarapshylarynyń aıtýynsha, qoný kezinde ushqysh qozǵaltqyshtar men shası júıesin basqara almaǵan. Bul ony jyldamdyqty azaıtý úshin negizgi úsh quraldan aıyrypty: shası arqyly tejelý, qozǵaltqyshtardyń keri tartylýy jáne jyldamdyqty azaıtýǵa arnalǵan qaqpaqtardy qoldaný.
Ońtústik Koreıa ýnıversıtetiniń avıasıalyq sarapshysy Húngvýn Djeı Iý. Iýng bir qozǵaltqysh quspen soqtyǵysýdan isten shyqqan jaǵdaıda da ushqysh basqa qozǵaltqyshtyń qýatymen gıdravlıkalyq sorǵyny iske qosyp, shasıdi túsire alatynyn aıtty. Sarapshylardyń pikirinshe, eki qozǵaltqysh birdeı isten shyqsa da, shasıdi qolmen túsirýge bolady. Biraq qonýǵa degen asyǵystyq ushqyshtyń buǵan ýaqyty bolmaǵanyn kórsetti.
"Mundaı suraqtarǵa jaýap qara jáshik derekteri zerttelmeıinshe tabylmaıdy", – dedi Iýng myrza.
Qara jáshik tabylǵanymen, onyń bir bóligi búlingen, sondyqtan derekterdi qalpyna keltirý úshin ýaqyt qajet bolýy múmkin, dep málimdedi Djý Djong-Van.
Ulybrıtanıanyń avıasıalyq qaýipsizdik jónindegi sarapshysy Devıd Lermont ekıpaj ben jolaýshylardyń ólimine ushý-qoný jolaǵynyń artyndaǵy beton qurylyspen soqtyǵys sebep bolǵanyn atap ótti.
