قازاق ءتىلىن  ورىس ءتىلدى مەكتەپتەردە جۇيەلى وقىتۋ ءۇردىسىن قالىپتاستىرۋ بۇگىنگى كۇننىڭ باستى تالابى عانا ەمەس كوكەيتەستى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى دەسەك ارتىق ايتقاندىعىمىز ەمەس.  بالالارعا تۇسىنىكتى دە ۇعىنىقتى بولۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك ءتىلدى وقىتۋدىڭ ناتيجەلڭ ادىس-تاسىلدەرىن قالىپتاستىرۋ ءاربىر ءمۇعالىمنىڭ شەبەرلىگى مەن شىعارماشىلىعىنا بايلانىستى. وقۋ ورىس تىلىندە جۇرەتىن مەكتەپتەردەگى قازاق ءتىلى ءپانى مۇعالىمدەرىنىڭ ماقساتى - وقۋشىلاردىڭ سويلەۋ داعدىسىن دامىتۋ، قارىم-قاتىناس بىلىكتىلىگىن قالىپتاستىرۋ، مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرىپ، سويلەۋىنە جاعداي تۋدىرۋ. بۇل ورايدا قازاق ءتىلىن وقىتۋدىڭ وزىق تەحنولوگياسىن مەڭگەرۋ - ۇلكەن ءىستىڭ باستاماسى. ال زاماناۋي وقىتۋ ادىس-تاسىلدەرىن مەكتەپ ومىرىنە ەنگىزۋ - جاڭا ءبىلىم بەرۋدىڭ بىردەن-بىر شارتى.

بۇگىنگى كۇنگى عىلىم مەن تەحنيكانىڭ دامۋى قازاق ءتىلىن ۇيرەتۋدىڭ جاڭاشا جولدارىن تالاپ ەتەتىندىكتەن  تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ءار ازاماتى مەملەكەتتىك تىلدە ەركىن قارىم-قاتىناس جاساۋى كەرەك. ول ءۇشىن ادامدارمەن قارىم-قاتىناس جاساۋ، ياعني كوممۋنيكاسياعا ءتۇسۋدى ۇيرەتۋ قاجەت. ف.ش.ورازبايەۆا ءوزىنىڭ «تىلدىك كوممۋنيكاسيا نەگىزدەرى» اتتى ەڭبەگىندە: «كوممۋنيكاسيا قارىم-قاتىناس، ارالاسۋ، حابارلاسۋ، بايلانىس دەگەن سياقتى ماعىنالاردى بىلدىرە كەلىپ، ادامداردىڭ ءتىل ارقىلى سويلەسۋ  پروسەسىن، تىلدەسۋ ەرەكشەلىكتەرىن، ءتىلدىڭ الەۋمەتتىك ءمانى مەن قوعامدىق قىزمەتىن، ادامدار اراسىنداعى قارىم-قاتىناستى، ءوزارا تۇسىنۋشىلىكتى كورسەتەدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى. جالپى، ءتىلدى وقىتۋدا ۇيرەنۋشى مەن ۇيرەتۋشىنىڭ اراسىندا بىر-بىرىمەن كوزبە-كوز كەزدەسۋ، اۋىزبا-اۋىز تىلدەسۋ، ياعني، تىكەلەي قاتىناس بولماسا، سويلەسىم ارەكەتى دە ىسكە اسپايدى. ءتىلدى ۇيرەتۋگە بايلانىستى قانداي باعىت-باعداردى تاڭداپ الۋ كەرەك، وعان قاتىستى ورىندالاتىن جۇمىستارمەن تاپسىرمالار قانداي، ونى ىسكە اسىرۋدا بۇل جۇمىس تۇرلەرىنىڭ الاتىن ورنى مەن قىزمەتى قانداي دەگەندى انىقتاپ بەلگىلەمەي، العا قويعان ماقساتقا جەتۋ مۇمكىن ەمەس. ءتىلدى دامىتۋ دەگەنىمىز - وقۋشىنىڭ سوزدىك قورىن دامىتۋ، ويلاعان ويىن ءوز ەركىنشە باسقا ادامعا جەتكىزە الۋ، ونىڭ ءسوزىن تۇسىنە ءبىلۋ، قىسقاشا ايتقاندا ەركىن سويلەي بىلۋگە ۇيرەنۋ. وسىدان كەلىپ ءتىل دامىتۋ جۇمىسىنىڭ كەڭ ايالى ەكەنىن كورەمىز.

ادام ءارقاشان دا ءوز ويىن اۋىزشا جانە جازباشا جەتكىزەدى، سول سەبەپتەن بۇل ۇعىمدار ءوزارا بايلانىستى. اۋىزشا جەتكىزۋ دەگەنىمىز - سويلەۋ. سويلەۋ - ءتىلدىڭ كومەگىمەن قارىم-قاتىناس جاساۋ. ءار ادام سويلەۋ ارقىلى ەكىنشى ادامعا ءوز ويىن جەتكىزە الادى.

سوندىقتان وقىتۋ ادىستەرىندە كۇندەلىكتى سويلەۋ داعدىلارىن دامىتۋ وتە ماڭىزدى. ماسەلەن، «مەنىڭ وتباسىم»، «دۇكەندە»، «ستاديوندا»، «دارىگەردە»، «جىل مەزگىلدەرى» تاعى سول سياقتى تاقىرىپتاردى وقىعاندا تومەندەگى ادىستەردى قولدانۋعا بولادى:

- ديالوگ؛

- ۆيكتورينا؛

- كارتوچكامەن جۇمىس؛

- سۋرەت بويىنشا جۇمىس؛

- ەكسكۋرسيا؛

- وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق جۇمىستارى:

شىعارما، تاقپاقتار، البومدار، ت.ب.

ساباقتا تىلدىك قاتىناس ءۇش ءتۇرلى جولمەن نەمەسە قالىپپەن ىسكە اسادى:

1. جۇپتىق؛
2. توپتىق؛
3. ۇجىمدىق.

وسىلاردى ەسكەرە وتىرىپ، مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىن كوتەرۋ ماقساتىندا ءتىلدى ۇيرەتۋدىڭ ءتيىمدى، ناتيجەلى ادىستەرىن ۇنەمى ىزدەستىرىپ جۇرەمىن.

تاستانبەكوۆا مەرۋەرت سامەت قىزى،
اتىراۋ قالاسى، ءاليا مولداعۇلوۆا اتىنداعى
№22 ورتا مەكتەبىنىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى
ءپانى ءمۇعالىمى