بۋرابايدا وتكەن IV ۇلتتىق قۇرىلتايدا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ جاستاردىڭ بولاشاعى مەن ءبىلىم، عىلىم سالاسىن دامىتۋعا قاتىستى ءبىرقاتار ماڭىزدى باستامالاردى كوتەردى. مەملەكەت باسشىسى جاستاردىڭ كاسىبي دامۋىن قامتاماسىز ەتۋ، سۇرانىسقا يە ماماندىقتاردى مەڭگەرۋگە جاعداي جاساۋ، سونداي-اق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن زامان تالابىنا ساي جاڭارتۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى. سونداي-اق، جاستاردىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ءبىلىم الۋىن قولداۋ ءۇشىن قوسشى قالاسىندا جاڭا كوللەدج اشۋ ماسەلەسىن كوتەردى. وتاندىق ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، بۇل  باستامالار جاستاردىڭ الەۋەتىن ارتتىرىپ، ەلىمىزدىڭ بولاشاعىنا زور ىقپال ەتەدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz

پرەزيدەنتتىڭ سوزىنشە، 2019 جىلدان بەرى 250-دەن استام جاڭا جاتاقحانا سالىندى، بۇل ستۋدەنتتەر ءۇشىن ورىن تاپشىلىعىن 6 ەسە قىسقارتتى. جوعارى وقۋ ورىندارىندا 624 مىڭ ستۋدەنت ءبىلىم الۋدا، ال 90 مىڭنان استام ازامات شەتەلدە وقىپ ءجۇر. بۇل ءبىزدىڭ قوعامنىڭ اشىقتىعىن جانە بىلىمگە دەگەن ۇمتىلىسىن كورسەتەدى. ايتا كەتىرلىك، ەلدە ءبىلىم-عىلىم سالاسىنا سالىنعان ينۆەستيسيا  5 ەسەگە ۇلعايعان.

«ادامعا سالىنعان ينۆەستيسيا – مەملەكەتتىڭ ەڭ سەنىمدى ءارى دۇرىس سالىمى. ءبىز ءبىلىم-عىلىم، مەديسينا، سپورت، كرەاتيۆتى يندۋستريا سالالارىنا قوماقتى قارجى ءبولۋدى جالعاستىرا بەرەمىز. ازاماتتاردىڭ ءوزىن جان-جاقتى دامىتۋى ءۇشىن بارلىق جاعدايدى جاسايمىز. سەبەبى قازىرگى زاماندا جەكەلەگەن ادامداردىڭ تابىستى بولىپ، باقۋاتتى ءومىر ءسۇرۋى ناعىز قۋاتتى مەملەكەتتىڭ كورسەتكىشى سانالادى»،- دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.

مەملەكەت باسشىسى، سونىمەن قاتار، اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ 180 جىلدىعىنا وراي اباي ينستيتۋتىن قۇرۋ تۋرالى باستامانى قايتا تىلگە تيەك ەتتى. بەس جىل بۇرىن ايتىلعان بۇل يدەيا بۇگىندە سيفرلىق پلاتفورما فورماتىندا جۇزەگە اسىرىلعان. ەندى وسى جوبانى تولىققاندى مادەني-اعارتۋ مەكەمەسىنە اينالدىرۋ قاجەتتىگىنە نازار اۋداردى. ۇلتتىق قۇرىلتايدا ءبىلىم-عىلىم جانە جاستار بولاشاعى تۋرالى ايتىلعان باستامالار تۋرالى ساراپشىلار پىكىر ءبىلدىردى.

تىلەپ بولات ءاناپيا ۇلى، اباي اتىنداعى قازۇپۋ باسقارما توراعاسى-رەكتور، ساياسي عىلىمدار كانديداتى:

ۇلتتىق قۇرىلتاي – ەلىمىزدەگى ماڭىزدى ديالوگ الاڭى. حالىقتىڭ ءۇنىن ەستۋگە، جاڭا رەفورمالاردى ەنگىزۋگە، ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاپ ونى نىعايتۋعا جانە الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى رەتتەۋگە باعىتتالعان ءداستۇرلى باسقوسۋ بۇل جولى بۋرابايدا جالعاسىن تاپتى.  مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆتىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ VI وتىرىسىندا

پرەزيدەنتتىڭ ايتقان نەگىزگى ويلارى قوعامدا كەڭىنەن تالقىلانۋدا. بۇل تۇجىرىمدار ەلىمىزدىڭ عىلىمي ورتاسى مەن جوعارى وقۋ ورىندارى ءۇشىن دە اسا ماڭىزدى دەپ بىلەمىن.

اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى (Abai University) ءۇشىن مەملەكەت باسشىسىنىڭ اباي ينستيتۋتتارىن «كونفۋسيي، گوتە، سەرۆانتەس ينستيتۋتتارى ۇلگىسىندەگى تولىققاندى مادەني-اعارتۋشىلىق مەكەمەلەر جەلىسىنە اينالدىرۋ» تۋرالى ايتقان ءسوزى ەرەكشە مانگە يە. شىن مانىندە، اباي ينستيتۋتتارى بۇگىندە قازاقستاننىڭ باستى سەرىكتەس ەلدەرىندەگى مادەنيەت ەلشىسىنە اينالۋى ءتيىس. بۇل – تەك الەم تانيتىن ۇلى اقىننىڭ جانە قازاق ويشىلىنىڭ 180 جىلدىعى قارساڭىندا ونىڭ مۇراسىن دارىپتەۋ عانا ەمەس، سونداي-اق ۇلتتىق رۋحتى كەڭىنەن ناسيحاتتايتىن ماڭىزدى يدەولوگيالىق باستاما.

2011 جىلدان بەرى حالىقارالىق دەڭگەيدە Abai University شەت مەملەكەتتەگى سەرىكتەس جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ بازاسىندا 7 حالىقارالىق اباي ورتالىعىن اشتى. بۇگىندە تۇركيا، پولشا، جۇڭگو، ۆەتنام، رەسەي جانە وزبەكستاندا جۇمىس ىستەيتىن بۇل ورتالىقتاردىڭ باستى ماقساتى – قازاق مادەنيەتىن، قازاق ءتىلىن جانە ۇلى اعارتۋشى اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ مۇراسىن ناسيحاتتاۋ. سونىمەن قاتار، ورتالىقتاردا تانىمدىق ءىس-شارالار، مادەني ءھام عىلىمي سەمينارلار، قازاقستاننىڭ تاريحى مەن مادەنيەتى بويىنشا ساباقتار وتكىزىلەدى. بۇل ورتالىقتار بيۋدجەتتەن تىس قاراجات ەسەبىنەن جانە شەتەلدەگى قازاقستاندىق ەلشىلىكتەردىڭ (مىسالى، سامارقاند مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىندەگى اباي ورتالىعى – قازاقستاننىڭ وزبەكستانداعى ەلشىلىگىنىڭ قولداۋىمەن) جانە وتاندىق بيزنەس قۇرىلىمدارىنىڭ دەمەۋشىلىگىمەن اشىلدى.      

پرەزيدەنتتىڭ باستاماسىن تولىق قولداي وتىرىپ، ءبىز اباي ينستيتۋتتارىنىڭ جاھاندىق جەلىسى قازاقستاننىڭ حالىقارالىق عىلىم مەن ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىنە ەنۋىنە، ەلىمىزدىڭ يميدجدىك ساياساتىن دامىتۋعا زور ۇلەس قوسادى دەپ سانايمىز. سونىمەن قاتار، بۇل ينستيتۋتتار قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق بىرەگەيلىگىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى – انا ءتىلىمىز قازاق ءتىلى مەن مادەني مۇراسىن ناسيحاتتاۋدىڭ ءتيىمدى الاڭىنا اينالىپ كەلەدى. قازاق تىلىنە دەگەن قىزىعۋشىلىق تا ارتىپ كەلەدى. ماسەلەن بۇگىندە الەم بويىنشا 16،741 ميلليون ادام قازاق تىلىندە سويلەيدى. وسىلايشا، اباي ينستيتۋتتارى قازاقستاندىق مادەنيەتتىڭ جاھاندانۋىنا، ءبىلىم جانە عىلىم سالاسىنداعى حالىقارالىق ىقپالداستىقتىڭ كۇشەيۋىنە، سونداي-اق ديپلوماتيالىق بايلانىستى نىعايتۋعا ىقپال ەتەتىن ماڭىزدى قۇرالعا اينالادى دەگەن سەنىم مول. ال، Abai University، پەداگوگيكالىق ءبىلىم بەرۋدىڭ جەتەكشى عىلىمي-ادىستەمەلىك ورتالىعى رەتىندە، قازاقستاندىق ۋنيۆەرسيتەتتەر مەن مادەني ۇيىمداردىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدەگى كۇش-جىگەرىن بىرىكتىرۋگە ۇيىتقى بولا الادى.

بىرلىك پەن ۇلتتىق جاڭعىرۋدى ماقسات تۇتقان القالى جيىن ۇلتتىق قۇرىلتايدى پرەزيدەنت الداعى ۋاقىتتا سىر ءوڭىرى قىزىلوردادا وتكىزۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى.

كەڭەسوۆ اكەجان باقىت ۇلى، جەتىسۋ اۋدانىنىڭ №2 كوميۋنيتي ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى:

14 ناۋرىزدا بۋرابايدا وتكەن IV ۇلتتىق قۇرىلتايدا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ جاستارعا ەرەكشە توقتالىپ، ولاردىڭ بولاشاعىنا قاتىستى ءبىرقاتار ماڭىزدى باستامالاردى كوتەردى. بۇل تاقىرىپ مەن ءۇشىن، سونداي-اق ەلىمىزدىڭ ءاربىر جاسى ءۇشىن اسا ماڭىزدى. سەبەبى جاستار – تەك ەلدىڭ بولاشاعى عانا ەمەس، بۇگىنگى كۇننىڭ بەلسەندى قوزعاۋشى كۇشى. مەملەكەتتىڭ وركەندەۋى، ونىڭ ساياسي، ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك تۇراقتىلىعى تىكەلەي جاستاردىڭ دامۋىنا، ولاردىڭ قوعامداعى ورنى مەن مۇمكىندىكتەرىنە بايلانىستى.

ءبىلىم مەن تاجىريبە – جاستاردىڭ باستى كاپيتالى

قازىرگى تاڭدا جاستارعا بەرىلەتىن ءبىلىمنىڭ ساپاسى، ونىڭ قولجەتىمدىلىگى جانە ەڭبەك نارىعىمەن ۇيلەسىمدىلىگى اسا وزەكتى ماسەلە. پرەزيدەنت ءوز سوزىندە ساپالى ءبىلىم بەرۋ قاجەتتىگىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. راسىندا، ەلىمىزدە ءبىلىم بەرۋدىڭ ءتۇرلى باعدارلامالارى بار، الايدا ولاردىڭ بارلىعى بىردەي ەڭبەك نارىعىنىڭ تالابىنا ساي كەلە مە؟ جاستاردىڭ ديپلوم العان سوڭ جۇمىسقا تۇرۋى نەگە قيىن؟ بۇل سۇراقتار ءبىزدىڭ قوعامدا ءجيى تالقىلانۋى ءتيىس. سەبەبى كوپتەگەن جاس جوعارى وقۋ ورنىن ءتامامداعاننان كەيىن جۇمىس تابۋدا قيىندىقتارعا تاپ بولىپ جاتادى. ءبىرى تاجىريبەنىڭ جوقتىعىنان، ەندى ءبىرى نارىقتاعى باسەكەنىڭ جوعارى بولۋىنان وزىنە لايىق جۇمىس تابا المايدى. وسى رەتتە، قۇرىلتايدا ايتىلعان جاستارعا ارنالعان تاعىلىمدامالار مەن تاجىريبە جيناقتاۋ باعدارلامالارىن كەڭەيتۋ يدەياسى وتە ورىندى دەپ سانايمىن. مەنىڭ ويىمشا، وقۋ ورىندارىندا تەوريامەن قاتار پراكتيكالىق بىلىمگە باسا نازار اۋدارۋ كەرەك. سونىمەن قاتار، ستۋدەنتتەر ءۇشىن وندىرىستىك تاجىريبەدەن ءوتۋ شارتتارىن جەڭىلدەتۋ جانە ولارعا ناقتى ەڭبەك نارىعىنداعى داعدىلاردى ۇيرەتۋ ماڭىزدى. ەگەر ۋنيۆەرسيتەتتەر مەن كوللەدجدەر كومپانيالارمەن تىعىز بايلانىس ورناتىپ، ستۋدەنتتەردىڭ وقۋ بارىسىندا تاجىريبە جيناقتاۋىنا مۇمكىندىك جاساسا، جاس مامانداردىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋ كورسەتكىشى الدەقايدا جوعارى بولار ەدى.

كاسىپكەرلىك پەن جاستاردى قولداۋ

پرەزيدەنت ءوز سوزىندە جاستار كاسىپكەرلىگىن دامىتۋعا ەرەكشە توقتالدى. بۇل وتە ماڭىزدى ماسەلە. سەبەبى بۇگىندە كوپتەگەن جاس كاسىپكەر بولۋدى قالاسا دا، العاشقى كاپيتالدىڭ جوقتىعى، بيزنەستى جۇرگىزۋ تاجىريبەسىنىڭ ازدىعى ولاردىڭ جولىنداعى ۇلكەن كەدەرگى بولىپ وتىر. مەملەكەتتىك باعدارلامالار بار، ءبىراق ولاردىڭ كەيبىرى تىم كۇردەلى، كەيبىرى ناقتى جاستاردىڭ قاجەتتىلىگىنە ساي كەلمەيدى. مەنىڭ ويىمشا، جاس كاسىپكەرلەرگە ارنالعان وقىتۋ باعدارلامالارى مەن قارجىلىق قولداۋلاردى ودان ءارى جەتىلدىرۋ كەرەك. بۇل باعىتتا ءار ايماقتا كاسىپكەرلىكتى دامىتۋعا ارنالعان ورتالىقتار اشىلىپ، جاستارعا بيزنەستى جۇرگىزۋدىڭ ناقتى قادامدارىن ۇيرەتسە، ولاردىڭ ستارتاپ باستاۋ مۇمكىندىگى الدەقايدا جوعارى بولار ەدى. سونداي-اق، جاڭا بيزنەس يدەيالارعا بەرىلەتىن گرانتتار جۇيەسىن بارىنشا اشىق ءارى قولجەتىمدى ەتىپ جاساۋ وتە ماڭىزدى.

ۆولونتەرلىك پەن ازاماتتىق بەلسەندىلىك – جاڭا بەلەسكە شىعۋى ءتيىس

قۇرىلتايدا قوزعالعان تاعى ءبىر ماڭىزدى تاقىرىپ – ۆولونتەرلىك جانە ازاماتتىق بەلسەندىلىك. ءقازىر جاستار اراسىندا ۆولونتەرلىك قىزمەتتىڭ ماڭىزى ارتىپ كەلەدى. ءبىراق، وكىنىشكە قاراي، بۇل كوبىنەسە ۋاقىتشا ناۋقان رەتىندە قابىلدانادى. شىن مانىندە، ۆولونتەرلىك – تەك بىرەۋگە كومەكتەسۋ عانا ەمەس، ءوزىڭدى دامىتۋ، جاڭا ورتا تابۋ، قوعامعا پايدالى بولۋ دەگەن ءسوز. وسى تۇرعىدان العاندا، ەلىمىزدەگى ۆولونتەرلىك قوزعالىستى جۇيەلى تۇردە دامىتۋ قاجەت.

مىسالى، جاستاردىڭ ۆولونتەرلىك قىزمەتىن ەڭبەك ءوتىلى رەتىندە ەسەپتەۋ، ولارعا ارنايى جەڭىلدىكتەر قاراستىرۋ سەكىلدى باستامالار قوعامدا ۆولونتەرلىك مادەنيەتتى نىعايتۋعا ىقپال ەتەر ەدى. ءبىز، جاستارمەن جۇمىس ىستەيتىن مەكەمە رەتىندە، بۇل باعىتتا بەلسەندىلىك تانىتۋعا دايىنبىز.

جاستارعا جاڭا مۇمكىندىكتەر اشۋ – باستى مىندەت

جالپى، IV ۇلتتىق قۇرىلتايدا كوتەرىلگەن جاستار ساياساتىنا قاتىستى ماسەلەلەردىڭ بارلىعى وتە وزەكتى. ءبىراق ەڭ باستىسى – وسى ايتىلعان باستامالاردىڭ قاعاز جۇزىندە قالىپ قويماۋى. مەملەكەت جاستارعا جول اشۋعا دايىن، الايدا جاستار دا بۇل مۇمكىندىكتى پايدالانىپ، وزدەرىنىڭ بولاشاعى ءۇشىن ايانباي ەڭبەك ەتۋى كەرەك.

مەن جاستارمەن تىكەلەي جۇمىس ىستەيتىن ادام رەتىندە، ولاردىڭ جاڭا مۇمكىندىكتەرگە مۇقتاج ەكەنىن جاقسى بىلەمىن. سوندىقتان جاستار ساياساتىن دامىتۋعا باعىتتالعان كەز كەلگەن باستامانى قولدايمىن جانە بۇل باعىتتا ناقتى قادامدار جاسالۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. ەگەر جاستارعا ساپالى ءبىلىم، قولجەتىمدى جۇمىس ورىندارى، كاسىپ باستاۋعا جاعداي جاسالسا، ەلدىڭ بولاشاعى جارقىن بولارى ءسوزسىز. بۇل – ءبىزدىڭ ورتاق ماقساتىمىز!

جاستار – ەلدىڭ قوزعاۋشى كۇشى، جاڭاشىلدىق پەن دامۋدىڭ باستى درايۆەرى. ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – ولارعا سەنىم ارتىپ قانا قويماي، ناقتى مۇمكىندىكتەر جاساپ، ءوز الەۋەتىن تولىق ىسكە اسىرۋعا جاعداي تۋعىزۋ. ءاربىر جاس ازامات ءوز بولاشاعىن قازاقستانمەن بايلانىستىرىپ، وسىندا دامىپ، ەلىمىزدىڭ وركەندەۋىنە ۇلەس قوسۋى ءۇشىن ءبىز بارلىق كۇش-جىگەرىمىزدى سالۋىمىز كەرەك.

بۇگىنگى باستامالار – ەرتەڭگى مىقتى قازاقستاننىڭ كەپىلى. ءبىز بىرگەمىز، بىزگە سەنىم ارتىلعان، ەندى وسى سەنىمدى اقتاپ، جارقىن بولاشاققا بىرگە قادام باسايىق!

جاننا جومارت