ءاربىر قازاقستاندىق ىشتەن تىنىپ، قابىلدانۋىن قورقا كۇتكەن جاڭا سالىق كودەكسى 2026 جىلدان باستاپ كۇشىنە ەنەدى. وعان سايكەس، ەلىمىزدەگى قوسىمشا قۇن سالىعىنىڭ (ققس) مولشەرلەمەسى 12%-دان بىردەن 16%-عا كوتەرىلەدى. مۇنداي باستامانىڭ ەل ەكونوميكاسىنا، كاسىپكەرلەر مەن قاراپايىم حالىقتىڭ ومىرىنە قالاي اسەر ەتەدى؟ بۇل ساۋالعا Uchet.kz كومپانيالار توبىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى ماكسيم بارىشيەۆ جاۋاپ بەرىپ، اتالعان ماسەلەگە ەگجەي-تەگجەيلى توقتالدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، قازاقستانداعى بيزنەستىڭ جاعدايى ءقازىردىڭ وزىندە ءماز ەمەس. سوڭعى ەكى جىلدا جالعا الۋ قۇنى 30–50 پايىزعا كوتەرىلسە، كوممۋنالدىق تولەمدەر توقسان سايىن قىمباتتاۋدا. ينفلياسيا قىسقاندىقتان كاسىپكەرلەر جۇمىسشىلاردىڭ جالاقىسىن كوتەرۋگە ءماجبۇر. ال تۇتىنۋشىلاردىڭ تولەم قابىلەتى تومەندەپ، تابىس ازايىپ بارادى. وسىنداي كۇردەلى كەزەڭدە ققس-نىڭ 16%-عا كوتەرىلۋى شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ موينىنا تۇسكەن اۋىر سوققى بولماق.
"شاعىن بيزنەس ونسىز دا ارەڭ كۇن كورىپ وتىر. اسىرەسە، بولشەك ساۋدا، تاماقتانۋ ورىندارى، قىزمەت كورسەتۋ سالالارى ءۇشىن بۇل - وتە اۋىر. مۇنداي كاسىپتەردىڭ مارجاسى 10 پايىزدان اسپايدى. ققس وسكەن كەزدە، ولاردىڭ تابىسى بىردەن 35–45 پايىزعا دەيىن قۇلدىراپ كەتۋى مۇمكىن"، – دەيدى ماكسيم بارىشيەۆ Kapital.kz سايتىنا بەرگەن سۇقباتىندا.
ونىڭ ەسەبىنشە، تاۋار باعاسى بۇرىنعى كۇيدە قالسا دا، بيزنەس تابىسى كۇرت تومەندەيدى. مىسالى، بۇرىن 100 تەڭگەگە تاۋار ساتقان كاسىپكەر 12% ققس-پەن 8،9 تەڭگە پايدا كورسە، ەندى 16% ققس-پەن نەبارى 5،82 تەڭگە الادى. ياعني، كاسىپكەردىڭ مارجاسى ءبىر ساتتە 35 پايىزعا كەميدى. ەگەر كاسىپكەردىڭ مارجاسى ودان دا از بولسا، ماسەلە تىپتەن ۋشىعىپ كەتەدى.
"قارىزى بار بيزنەس ءۇشىن بۇل - ۇلكەن تاۋەكەل. كاسىپكەرلەردىڭ كوبى نەسيە، ليزينگ العان. تابىس كۇرت ازايعاندا، قارىزدى وتەۋ مۇمكىن بولماي قالادى. سوندىقتان بيزنەسكە قازىردەن باستاپ قارجىلىق مودەلىن قايتا قاراپ، شىعىنداردى قىسقارتۋعا قامدانۋ كەرەك"، – دەپ ەسكەرتەدى ساراپشى.
ماكسيم بارىشيەۆتىڭ بولجامىنشا، ققس-تىڭ كوتەرىلۋى تۇتىنۋشىلاردىڭ قالتاسىن ودان ءارى جۇقارتادى. ونىڭ ايتۋىنشا، حالىقتىڭ شىعىنى اۆتوماتتى تۇردە 4-5 پايىزعا قىمباتتايدى. كەيبىر تاۋار تۇرلەرىنىڭ باعاسى ودان دا جوعارىلايدى.
"قازاقستاندىقتار ءقازىردىڭ وزىندە ازىق-تۇلىك پەن دارى-دارمەكتى نەسيەگە الۋعا ءماجبۇر. ققس كوتەرىلسە، ءتىپتى ەڭ قاجەتتى زاتتارعا دا ۇنەم جاسايتىن جاعدايعا جەتەدى. بۇل – جاسىرىن تۇردەگى كەدەيشىلىك"، – دەيدى ول.
ساراپشى شەتەل تاجىريبەسىنەن مىسالدار كەلتىرەدى. جاپونيادا 2014 جىلى سالىقتىڭ 5%-دان 8%-عا ءوسۋى ەكونوميكانى رەسەسسياعا سوقتىرعان. مۇنداي مۇشكىل جاعدايدان ولار مەملەكەت تاراپىنان باسقا سالىقتاردى تومەندەتۋ جانە بيزنەسكە قولداۋ كورسەتۋ ارقىلى عانا شىققان. ۇلىبريتانيا مەن گەرمانيا دا ققس كوتەرىلگەندە ەكونوميكالىق قيىندىقتاردى باستان وتكەرىپ، قوسىمشا قولداۋ شارالارىن ەنگىزۋگە ءماجبۇر بولعان.
"بۇل ەلدەردەگى ەرەكشەلىك، ققس كوتەرىلگەندە باسقا سالىقتار تومەندەدى، بيزنەسكە قولداۋ كۇشەيدى، مەملەكەت ارنايى باعدارلامالار ارقىلى حالىققا كومەك كورسەتتى. بىزدە، ازىرگە ونداي جوسپار جوق. سوندىقتان ءقاۋىپ جوعارى"، – دەپ اتاپ ءوتتى ساراپشى.
بارىشيەۆتىڭ پىكىرىنشە، ۇكىمەت بيزنەسكە جۇكتەمەنى ازايتۋ ءۇشىن قوسىمشا شارالاردى قولعا الۋى ءتيىس. ونىڭ ىشىندە جالاقى قورىنا سالىناتىن سالىقتى جەڭىلدەتۋ، ۇلتتىق بانكتىڭ پايىزدىق مولشەرلەمەسىن تومەندەتۋ، شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە جەكەلەي قولداۋ كورسەتۋ باعدارلامالارىن ىسكە اسىرۋ، كاسىپكەرلەردىڭ كوممۋنالدىق تولەمدەرىن سۋبسيديالاۋ سەكىلدى قادامدار قاجەت.
"بيۋدجەتتى تولىقتىرۋ كەرەك ەكەنىن تۇسىنەمىن. ءبىراق ول كاسىپتى كۇيرەتىپ، حالىقتىڭ تۇرمىسىن ناشارلاتپاۋى ءتيىس. ققس-تى بىرتىندەپ كوتەرىپ، باسقا دا جەڭىلدىكتەرمەن قاتار جۇرگىزبەسە، ءبىز ەكونوميكالىق ءوسىمنىڭ ورنىنا بيزنەستىڭ جابىلۋىن، جۇمىسسىزدىقتىڭ ءوسۋىن جانە حالىقتىڭ كەدەيلەنە تۇسكەنىنىڭ كۋاسى بولامىز"، – دەيدى بارىشيەۆ.
ساراپشىنىڭ سوزىنشە، ققس تەك سالىق ەمەس، ەكونوميكالىق ساياساتتىڭ كەمەلدىگىن كورسەتەتىن كورسەتكىش.
"ەكونوميكا Excel-دەگى سيفر ەمەس. ول – ادامداردىڭ ءومىرى. شاعىن بيزنەس – بۇل جۇمىس ورىندارى، تۇتىنۋشىلار، سالىق تولەۋشىلەر. ەگەر رەفورما وسىنى ەسكەرمەسە، ءبىز ەكونوميكانى دامىتۋدىڭ ورنىنا، كەرىسىنشە، ونى داعدارىسقا اكەلىپ تىرەيمىز"، – دەيدى ماكسيم بارىشيەۆ.
بۇعان دەيىن سايتىمىزدا "ساراپشى جاڭا سالىق كودەكسىنىڭ ءۇش داۋلى تۇسىن اتاپ ءوتتى" دەگەن ماقالا جاريالانعان بولاتىن.
