الدىمەن ءسوز كەزەگى بەرىلگەن مەكتەپ-گيمنازيا ديرەكتورى ەرەجەپوۆا عاليا باتيحان قىزى بۇل مەرەكەنىڭ مەملەكەتىمىزدە باسىمدىققا يە بولىپ وتىرعان ءۇش تىلدە، ياعني قازاق، اعىلشىن جانە ورىس تىلدەرىندە قاتار وتكىزىلۋىن زامانعا ساي دامۋدىڭ بەلگىسى رەتىندە قابىلداۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى.
«تۋعان ءتىلىم – تىرلىگىمنىڭ ايعاعى،
ءتىلىم باردا ايتىلار سىر ويداعى.
وسسە ءتىلىم، مەن دە بىرگە وسەمىن،
وشسە ءتىلىم، مەن دە بىرگە وشەمىن»، – دەپ، تاۋەلسىز ەلىمىزدە ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرى اراسىنداعى دوستىق پەن بىرلىكتى نىعايتۋ بارىسىندا مەملەكەتتىك تىلگە قۇرمەت سەزىمدەرىن قالىپتاستىرۋ، ءۇش تىلدىلىك ساياساتىن دامىتۋ جولىنداعى ايتۋلى ءىس-شاراعا مەكتەپتىڭ وقۋشىلارى بەلسەنە قاتىستى.
«ءتىلى بولەك بولعانىمەن، تىلەك ءبىر،
ۇلى دوستىق ماپەلەگەن جۇرەك گۇل.
قازاقستان بار ۇلىسقا شاڭىراق،
شايقالماستان شاتتىعىمىز تىرەپ تۇر!» – دەپ ۇران ايتقىزعان وسى مەرەكە بالالاردى ۇلتارالىق تاتۋلىققا، بىرلىككە باۋلۋدىڭ ەڭ ءبىر كوركەم ۇلگىسى بولعانداي. ءىس-شارا بارىسىندا مەكتەپ وقۋشىلارى تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ تاريحى مەن ساياسي ماڭىزدى وقيعالارىن جوعارى دەڭگەيدە بىلەتىنىن كورسەتتى.
سونىمەن قاتار بالالار ءتۇرلى ويىن-سايىستاردا ءوز قابىلەتتەرىن بايقاتتى. مىسالى، «تاپقىر دوستار» سايىسىندا ءۇش وقۋشىدان ەكى توپ قۇرالىپ، ءاربىر توپقا ءۇش ءتىل بويىنشا سۇراقتار قويىلدى. سەيىلبەكوۆا ا.، قوجاباشايەۆا د.، گيززاتوۆا م.، ادىلبەك قىزى م. ت.ب بالالار ويىنعا قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، بەلسەنە قاتىسىپ، سۇراقتارعا دۇرىس جاۋاپ بەردى.
باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارى «ءارقاشان كۇن سونبەسىن!» ءانىن ءۇش تىلدە ورىنداسا، ورتا بۋىن وقۋشىلارى ءۇش تىلدە ولەڭ-جىرلار، قارا سوزدەر ايتتى.
ءتىل مەرەكەسىندە ءان ايتىپ، بي بيلەگەن بالالار كورەرمەندەردى ونەرىمەن ءتانتى ەتتى. اتاپ ايتار بولساق، وقۋشىلار ناۋرىزبايەۆ ب.، جانىبەكوۆا ا.، جۇمايەۆا س.، تۇلىمبەتوۆ د. قازاق، اعىلشىن جانە ورىس تىلدەرىندە ولەڭدەر وقىسا، 6 «ءا» «ب» سىنىپ وقۋشىلارى ە. حاسانعالييەۆتىڭ «اتامەكەن» ءانىن حور بولىپ ورىندادى، ەگىزدەر جولداسوۆا ۆ.، جولداسوۆا ا. قازاق ءبيىن بيلەدى.
«ءاربىر تىلدە سويلە الەمدى تاڭ قىلىپ،
انا ءتىلىن بىلمەي وسكەن اڭگۇدىك.
وسەر بولساڭ، بايتاق دالاڭ تۇرعاندا،
قازاق ءتىلى جاساۋ كەرەك ماڭگىلىك! وسىنداي باي، اسىل، الىپ مۇرانى ءبىز، جاس ۇرپاق، ءارى قاراي جالعاستىرۋىمىز كەرەك!» – دەپ، بالالار قازاق حالقىنىڭ انا ءتىلى رەتىندە جانە مەملەكەتتىك ءتىل رەتىندە قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى.
مەرەكە سوڭىندا مەكتەپ وقۋشىلارى مەن ۇستازدارى № 32 كىتاپحانا قىزمەتكەرى مايمىش ق. جانە دم. سنەگين اتىنداعى №30 مەكتەپ-گيمنازياسى ديرەكتورىنىڭ تاربيە جونىندەگى ورىنباسارى جيعانبايەۆا م.ق.، كىتاپحاناشىسى داينبايەۆا ق. ا. ۇيىمداستىرعان «مەملەكەتتىك ءتىل – بولاشاعىم، ەرتەڭىم» اتتى كىتاپ كورمەسىن تاماشالاپ، قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن ايعاقتايتىن ءبىرقاتار جاڭا كىتاپتارمەن تانىستى.
ايشا بايماحانبەت قىزى، № 32 كىتاپحانا مەڭگەرۋشىسى، ق ر مادەنيەت قايراتكەرى
