ساياساتكەر ءامىرجان قوسان رەسەي مەن ءازىربايجان اراسىنداعى شيەلەنىسكە بايلانىستى پىكىر ءبىلدىردى. ونىڭ سوزىنشە، باكۋدىڭ باتىل قادامدارى پوستسوۆەتتىك كەڭىستىكتە جاڭا ساياسي ءداۋىردىڭ باستاۋى بولۋى مۇمكىن. سونىمەن قاتار ول كەيىنگى ۋاقىتتا ماسكەۋدىڭ بۇرىنعى ۇستەمدىگىنە كونبەيتىن جاڭا ۇستانىم قالىپتاسىپ كەلە جاتقانىن العا تارتتى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"وسى كۇندەرى ورىن العان ءازىربايجان مەن رەسەي اراسىنداعى قاقتىعىستىڭ تاريحي ءتۇبى تەرەڭدە جاتىر. كەزىندە 15 ۇلتتىق رەسپۋبليكانىڭ (ىشىندە قازاقستان دا بار) باسىن بىرىكتىرگەن سوۆەت وداعىنىڭ وزىندىك يدەولوگياسى بولدى. ونىڭ نەگىزىندە تاپتىق، كوممۋنيستىك تۇعىرناما جاتسا، ۇلتتىق ساياساتتى "ءبىرتۇتاس سوۆەت ۇلتىن قۇرۋ" يدەولوگياسى قۇرادى. ميلليوننان استام تۇرعىنى بولعان الماتىدا ءبىر عانا قازاق مەكتەبىنىڭ بولۋى – سونىڭ ايعاعى. ونداي تەپەرىشتى باسقا دا ۇلتتىق رەسپۋبليكالار كوردى.
مەملەكەتتىك، ءتىپتى تۇرمىستىق دەڭگەيدە ماسكەۋ تاراپىنان شوۆينيستىك كوزقاراس بولعانى دا راس. ماسەلەن، ماسكەۋدە اسكەري قىزمەت قاتارىندا بولعان 19 جاستاعى بىزدەر سلاۆيان ۇلتى وكىلدەرىنىڭ ورتالىق ازيا مەن كاۆكاز رەسپۋبليكالارىنان كەلگەن سولداتتاردى "چۋركا"، "چۋربان" دەپ مازاق ەتكەنىن دە كورگەنبىز"، - دەيدى ول.
ساياساتكەر رەسەيدە "ۇلىرەسەيلىك شوۆينيزم" ءالى دە بار ەكەنىن جانە بۇل ءۇردىس ەكاتەرينبۋرگتەگى قاقتىعىستا دا بايقالعانىن ايتادى. ونىڭ پىكىرىنشە، ۇلتارالىق قاقتىعىستىڭ ارتىندا مىندەتتى تۇردە مەملەكەتارالىق استار جاتادى.
"ارينە، ناقتى قىلمىستىق ءىس بولسا، ونى ادىلەتتى تۇردە تەرگەپ، كىنالى ادامداردى ۇلتىنا قاراماستان جازالاۋ كەرەك: مەيلى ول ءازىربايجان بولسىن، مەيلى ول ورىس بولسىن.
الايدا كەز كەلگەن ۇلتارالىق قاقتىعىستىڭ مىندەتتى تۇردە مەملەكەتارالىق استارى بولادى.
وسى تۇرعىدان العاندا رەسمي باكۋدىڭ ءۇنسىز قالماي، ءوز قانداستارىن كەشەگى مەتروپوليا – ماسكەۋدىڭ قاباعىنا قاراماي، اشىقتان-اشىق قورعاۋعا كوشكەنى پوستسوۆەتتىك كەڭىستىكتەگى باتىل قادام دەپ سانايمىن.
الييەۆتىڭ مۇنداي مىنەز تانىتۋى، ارينە، پوستسوۆەتتىك كەڭىستىكتە "اق دەگەنى العىس، قارا دەگەنى قارعىس" سانالىپ، ءوز ءامىرىن جۇرگىزۋگە ەتى ۇيرەنگەن پۋتينگە ۇناماعانى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. ايتپەسە بۇعان دەيىن دە رەسەي بيلىگى تاراپىنان باسقا دا ۇلتتارعا قارسى نەشە ءتۇرلى كسەنوفوبيالىق، شوۆينيستىك اكسيالار بولىپ تۇردى عوي. ولارعا قاتىستى كەشەگى سوۆەت رەسپۋبليكالارى، بۇگىندە تاۋەلسىز ەلدەر باسشىلارى قاتتى داۋىس شىعارا المادى: ونىڭ وزىندىك گەوساياسي، ەكونوميكالىق جانە تاعى باسقا سەبەپتەرى بولدى، ءالى دە بار"، – دەيدى ول.
ساياساتكەر باكۋدىڭ رەسەيگە قاتىستى قاتاڭ شارالارىن دا مىسالعا كەلتىردى.
"وتكەن جىلدىڭ جەلتوقسانىندا Azerbaijan Airlines (AZAL) ۇشاعىنىڭ اپاتىنان سوڭ ءازىربايجان پرەزيدەنتى يلحام الييەۆتىڭ رەسەيدى ايىپتاپ، ءپۋتيننىڭ ءوزى كەشىرىم سۇراعانىنان كەيىن، ءسوز جوق، پوستسوۆەتتىك كەڭىستىكتە ماسكەۋمەن ديالوگ جۇرگىزۋ ءستيلى وزگەردى. ونى دا رەسەي جاعى مويىنداۋى كەرەك.
بۇگىندە ەكى ەل اراسىنداعى جاعداي ءتىپتى ۋشىعىپ بارادى. باكۋدەگى "رۋسسكيي دوم" جابىلدى، كرەملدىك پروپاگاندوس "Sputnik"ء-تىڭ شىنايى بەت-پەردەسى اشىلىپ، ءازىربايجان جاعى ول اگەنتتىككە ۇلكەن ايىپتار تاعىپ جاتىر. ەكى ەل اراسىندا بۇرىن جوسپارلانعان رەسمي كەزدەسۋلەر مەن جيىندار بولمايتىن بولدى"، - دەپ قوستى ول.
قوسان الييەۆتىڭ وسىنداي شەشىمدەرىنىڭ ارتىندا ىشكى جانە سىرتقى فاكتورلار تۇرعانىن جەتكىزدى.
"ىشكى سەبەپتەرىنە كەلسەك، الييەۆ، ءسوزسىز، اۆتوكرات (بيلىككە ديناستيالىق نەگىزدە كەلىپ، كەتپەي وتىر). دەسەك تە ول ۇلتتىق مۇددە يدەياسىن باسشىلىققا الىپ (قاراباقتى ارمەنيادان قايتارىپ الۋى، رەسەيدەگى قانداستارىن اشىق-اشىق قولداۋ)، ءوز ەلەكتوراتىنىڭ كوڭلىن تاۋىپ وتىرعانىن مويىنداۋ كەرەك.
سىرتقى سەبەپتەرگە كەلسەك، ءازىربايجاننىڭ تۇركيا سەكىلدى دەرجاۆامەن تىعىز بايلانىسى، ونىڭ سىرتقى الاڭداعى قيمىل-ارەكەتىنە ءوز اسەرىن تيگىزبەي قويمايدى دەپ سانايمىن"، - دەيدى ول.
ساياساتكەردىڭ پىكىرىنشە، قاقتىعىس ۋشىقسا دا، تاراپتار اراسىنداعى ستراتەگيالىق مۇددەلەر ات قۇيرىعىن كەسىسۋگە جول بەرمەيدى.
"ءازىربايجان رەسەيگە كەرەك. ويتكەنى باتىس سانكسيالارى تۇسىندا قينالىپ قالعان ول ءازىربايجان ارقىلى كەلەتىن ەكىجاقتى تاعايىنداۋى بار (اسكەري-ونەركاسىپ كەشەنىنە قاجەت) تاۋارلارعا مۇقتاج. وعان قوسا، رەسەيدىڭ يران مەن پارسى شىعاناعى ەلدەرىمەن لوگيستيكا جولىندا ءازىربايجاننىڭ ماڭىزى زور.
رەسەي ءازىربايجانعا كەرەك، ويتكەنى گازىن ەۋروپاعا جونەلتىپ جاتقان ءازىربايجان ءوز نارىعىن تولىقتىرۋ ءۇشىن گازدى رەسەيدەن الادى. ونىڭ ۇستىنە، ءازىربايجاننىڭ رەسەيمەن 340 شاقىرىم ورتاق شەكاراسى بار، ول جاعىن دا ەسكەرگەن ابزال"، - دەدى ول.
ول مۇنداي جاعداي باسقا دا پوستسوۆەتتىك ەلدەر ءۇشىن ۇلكەن ساباق بولۋى ءتيىس ەكەنىن ايتادى.
"نە بولسا دا، باكۋ مىنەز تانىتتى، ال ماسكەۋ ونىمەن ساناسۋعا ءماجبۇر. بۇل دەگەنىڭىز ماسكەۋدىڭ اۋزىنا قاراپ قالعان باسقا دا پوستسوۆەتتىك ەلدەرگە ۇلكەن وي سالاتىن جاڭا ترەند، جاڭا تەندەنسيا"، - دەپ قوستى ول.
سونداي-اق قوسان رەسەيدىڭ پوستسوۆەتتىك كەڭىستىكتەگى ىقپالىنىڭ السىرەۋىن ۋكرايناعا قارسى سوعىسىمەن بايلانىستىرادى.
"ويتكەنى رەسەيمەن كورشىلەسى كەز كەلگەن مەملەكەت ءوزىن ۋكراينانىڭ ورنىنا قويىپ، بولجام جاساي الادى. رەسەي بولسا، سوعىستى توقتاتۋدان باس تارتىپ وتىر. ولاي بولسا، بۇل ۇدەرىس ءوز جالعاسىن تابا بەرەدى دەپ سانايمىن"، - دەپ تۇيىندەدى ول.
