Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Salyq kodeksine engizilgen ózgeristerge qol qoıdy. Bul – kásibı qaýymdastyq, memlekettik organdar men zań shyǵarýshy bıliktiń uzaq ýaqyt boıy júrgizgen birlesken jumysynyń nátıjesi. Qabyldanǵan normalar jeke ınvestorlar úshin aıryqsha mańyzdy, sebebi salyq rejımi ınvestısıalyq sheshim qabyldaýdaǵy negizgi faktorlardyń biri sanalady,- dep habarlaıdy Dalanews.kz

Jańartylǵan zańnamaǵa sáıkes, 2025 jyldyń 1 qańtarynan bastap qundy qaǵazdarmen jasalǵan operasıalardan túsken tabys pen shyǵyn jıyntyq túrde esepteledi. Iaǵnı, ınvestor jyl boıy jasaǵan barlyq mámilelerdiń nátıjesi jalpy somamen qaralyp, alynǵan tabystan shyǵyndardy shegerýge múmkindik beriledi. Sonymen qatar, qundy qaǵazdardy satyp alý kezinde tólenetin brokerlik komısıalar da shegerim retinde esepke alynady. Sóıtip, salyq naqty tabysqa ǵana salynyp, burynǵydaı shyǵynǵa qaramastan salyq tóleý qajettiligi joıylady.

«Qabyldanǵan ózgerister salyq júıesin logıkalyq, ashyq ári halyqaralyq standarttarǵa jaqyn etedi. Bular burynǵy kózqarastyń negizgi qaıshylyqtaryn joıady, sebebi ınvestorlar jalpy shyǵyn bolǵanda da salyq tóleýge májbúr bola alatyn edi. Bul ózgerister ásirese bólshek naryq qatysýshylary úshin mańyzdy, óıtkeni salyqtyq júktemeniń boljamdylyǵy men ádildigi olar úshin sheshýshi ról atqarady. Biz óz júıelerimizdi osy ózgeristerge beıimdep jatyrmyz, sondyqtan klıentterimiz ınvestısıalarǵa kóńil bóle otyryp, salyq esepteýlerine bas qatyrmaıdy», - «Frıdom Fınans» AQ basqarma tóraǵasy Sergeı Lýkánov.

Freedom Finance Global vıse-prezıdenti Galı Iskalıevtiń aıtýynsha, ádil salyq salý júıesiniń engizilýi Ulttyq ekonomıka mınıstrligi, Qarjy mınıstrligi, Kedendik baqylaý komıteti, Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi, Parlament, Qazaqstan qarjygerleri qaýymdastyǵy men kásibı qoǵamdastyqtyń júıeli jáne ashyq jumysyn nátıjesi bolyp tabylady.

«Proses qatysýshylaryna dıalogqa daıyndyqtary men bastamalardy sapaly pysyqtaǵandary úshin alǵysymyzdy bildiremiz. Qazir biz Qazaqstan qor naryǵyn jáne jalpy el ekonomıkasyn damytýǵa qyzmet etetin basqa da normalardy talqylaý kezeńinde turmyz», – dep atap ótti ol.

Ózgertilgen qujatta qundy qaǵazdardyń túrine qaraı salyq salýdy saralaý kózdelgen. Zańmen jeńildikke ıe qaǵazdar tizimi anyqtalǵan – olardyń satylymynan túsetin tabys salyqtan bosatylady. Olarǵa KASE jáne AIX bırjalarynyń resmı tizimderine engizilgen qundy qaǵazdar, memlekettik jáne agenttik oblıgasıalar, paılyq ınvestısıalyq qorlardyń úlesteri, sondaı-aq MFSA-da tirkelgen kompanıalardyń aksıalary jatady. Qalǵan qaǵazdar jalpy tártippen salyqqa tartylady. Mańyzdysy, jeńildikke ıe qaǵazdardan túsken tabys salyq deklarasıasynda kórsetilýi tıis, alaıda ol arnaıy joldar arqyly salyq salynatyn bazaǵa kirmeıdi.

Paıda men zıandy esepteý ár qaǵaz túri: jeńildikke ıe jáne jeńildik qarastyrylmaǵan qaǵazdar boıynsha boıynsha bólek júrgiziledi. Bir kategorıadaǵy zıan basqa kategorıadaǵy paıdany azaıta almaıdy. Sonymen qatar, eger ınvestor jyl sońynda jalpy shyǵynmen shyqsa, ony keleshek salyq kezeńderine aýdarýǵa bolmaıdy – bul zańda qarastyrylmaǵan.

Tabys esepteý ádistemesi de naqty normatıvti túrde bekitildi. Tek FIFO prınsıpi – «alǵashqy túsken, alǵashqy shyqqan» ádisi ǵana ruqsat etilgen. Bul degenimiz, qaǵazdy satqanda satyp alý datasyna qaraı birinshi túsken qaǵazdyń quny esepke alynady, qaǵaz qaıda saqtalǵanyna qaramastan. Sondaı-aq, salyqtyq maqsattarda bir brokerdiń saýda esepteri arasynda aıyrmashylyq bolmaıdy, tipti birdeı aktıvter ártúrli esepterde saqtalsa da, salyqtyq baza eseptelgende alǵashqy satyp alý derekteri paıdalanylady. Bul salyqtyq nátıjemen qarjylyq nátıjede aıyrmashylyqtar týyndaýyna ákelýi múmkin. Mysaly, naqty shyǵyn bolsa da, salyqtyq tabys paıda bolýy múmkin.

Jańartylǵan redaksıada aktıvterdiń bastapqy qunyn anyqtaýǵa erekshe nazar aýdarylǵan. Ol qujatpen rastalýy tıis jáne satyp alý baǵasyn, brokerlik komısıalardy, opsıondarǵa baılanysty syıaqylardy, syılyq nemese mura retinde alynǵan kezdegi naryqtyq qundy, sondaı-aq múlik berý kezinde kórsetilgen somany qamtýy múmkin. Eger ınvestor satyp alý qunyn qujatpen rastaı almasa, ol nólge teń bolady, bul salyq salynatyn bazany arttyrady.

Jeńildikpen salyq salynatyn ıýrısdıksıalarmen baılanysty qundy qaǵazdarǵa qatysty qatań shekteýler engizilgen. Eger osyndaı qaǵazdarǵa nemese mámilelerge quqyqtar osyndaı elderde tirkelgen bolsa, olardyń bastapqy quny keıbir boryshtyq quraldardan basqa Qazaqstanda nólge teń dep tanylady.

Sıfrlyq aktıvtermen jasalatyn operasıalarǵa qatysty bólek ózgerister engizilgen. Salyq kodeksinde sıfrlyq aktıvtermen jasalatyn mámilelerden tabys alý tártibin retteıtin jańa bap paıda boldy. Paıda esepteýde de FIFO prınsıpi qoldanylady. Sıfrlyq aktıvti basqa múlikke aıyrbastaý maqsatynda berý satylym dep eseptelmeıdi. Sıfrlyq aktıvtermen jasalǵan qarjy týyndylarynan tabys alynǵan jáne paıdalanylǵan aktıvter arasyndaǵy aıyrmashylyq retinde anyqtalady. Sonymen qatar, ofshorlyq ıýrısdıksıadan alynǵan sıfrlyq aktıvtiń quny da nólge teń bolýy múmkin. Barlyq esepteýler memlekettik onlaın-resýrsta jarıalanǵan málimetterge negizdelýi tıis.

Jańa retteý – elde saýyqqan ınvestısıalyq klımat qurý jolyndaǵy mańyzdy qadam jáne Qazaqstan qor naryǵynda belsendilikti yntalandyrý sharasy.