Ieginde saqaly, ústinde kóstemi, basynda taqıasy bar alpystan asyp, jetpisti eńserip qalǵan aqsaqal qaltasynan ámıanyn alyp, qolyma aqsha ustatyp, «baqytty bol balam» dep tilegin bildirdi.
Basqa qarıalarda qalys qalmady. Bereke birligi jarasqan, úlkender osylaı sol kezdegi shaharymyzdaǵy ortalyq «Aǵash meshit» aldynda jıi bas qosatyn. Qulshylyq úıine kómegin aıamaǵan, qalamyzdaǵy «qazaq aýyly» atalyp ketken aýdanda el arasynda bedeli bar Kenjebaı atty qarıa turdy.
Bir kúni aqsaqaldyń úıinde qonaqta bolyp, qazaqtyń basyna túsken qıyn kezeńderdi basynan ótkergen ata-ájelerdiń nasıhatyn tyńdap, jıyn sońynda atamnyń nusqaýymen «Fatıha», «Yqylas» súrelerin oqyp, ıgi jaqsylardyń aq batasyn alyp, úıge qaıttym. Buryńǵy «Krasnoarmeıskaıa» qazir ÁsetNaımanbaıuly kóshesindegi aǵash úıdiń janynan ótip bara jatqanda atam Allabergen qajy «osy úıde Hakim-haziret degen úlken ǵulama, meshitimizde uzaq jyldar bas ımam bolǵan abyz aqsaqal turǵan dedi.
Ata! Ol kisi kim? Degen suraǵyma «Hákim Omaruly óte bedeldi, bilimdi din qaıratkeri edi. 1948 jyldan ómiriniń sońyna deıin 26 jyl Semeı qalasyndaǵy Bir munaraly "Aǵash meshitiniń" bas ımamy bolǵan, asyl dinimizdi qylyshynan qan tamǵan keńestik zamanda el arasynda nasıhattap, sanaly ǵumyryn haq jolyna arnaǵan.
Ol Ekinshi dúnıejúzilik soǵysqa qatysyp, qolyna qarý alyp, elin, jerin jaýdan qorǵaǵan batyr bolǵan kisi balam. Úıde arab tilindegi kóp kitaptardy kórdiń ǵoı. Mine Hakim atań sol arab, parsy, kóne túrik, shaǵataı tilderin jetik bilip qana qoımaı, qaǵaz betine túsirgen tamasha aýdarmashy bolǵan. Shet tildi bilgendikten halyqaralyq konferensıalarǵa qatysyp baıandamalar jasaǵan. «Din — apıyn» degen uranmen haq dinge jala jabýshylarmen ashyq kúresip, daq túsirmeı, ıslamnyń dushpandarymen arystansha alysyp únemi qarsy pikirin BAQ-na maqala jazyp qaısarlyq tanytqan, aqıqat joldan aınymaı, senimine berik din janashyry bolǵan tulǵa» dep ǵulama-ǵalym jaıly áńgimesin jalǵastyryp, «Olardyń halyq úshin, din úshin jasaǵan ereń eńbegin umytpaýymyz kerek. Ár tustan ıslamnyń jaýlary balaǵyna jarmasqanda, bilimimen jaýap qaıtaryp, sabyrmen jeńe bildi.
Dinge bar ǵumyryn arnaǵan jan ıesiniń ómiri úlgi-ónegege toly»dep, ǵulama-ǵalym, din qaıratkeri Hakim Omarulynyń ómirbaıanymen tanystyǵym osylaı bastalǵan edi. Bir munaraly «Aǵash» meshitinde Hakim haziretten keıin uzaq jyl bas ımam bolǵan atam asyl dinimizdi nasıhattaýǵa bar kúsh jigerin, bilimin arnaǵan jandardy únemi jyly yqylaspen eske alyp, ómiriniń sońyna deıin olardyń ólsheýsiz eńbegin jamaǵatqa nasıhat etip jetkizip otyrdy.
Iá «jaqsynyń aty ólmeıdi qashanda». Qazaq «uıada ne kórseń, ushqanda sony ilersiń» deıdi. Hakim –hazrettiń atasy Qosdáýlet qajy Kókshetaý óńirinde ómir súrgen. 19-ǵasyrdyń aıaǵynda alǵashqylardyń biri bolyp, medrese salyp, eldiń saýatyn ashýǵa kóp kúsh jumsady.
Tekti áýlettiń jalǵasy bolyp 1906 jyly Býrabaıdyń baýraıynda atasy Qosdáýlettiń aýylynda Hakim Omaruly dúnıege keledi. Aldymen Omardyń uly atasynyń medresesinen bilim alyp, Kókshetaýdaǵy orys mektebinde oqýyn jalǵastyrady. Halyq jaýynyń balasy bolǵandyqtan tar jol taıǵaq keship, biraq muratynan taımaı, haq dinge erekshe kóńili aýyp, halyq arasynda durys nasıhattalýyna nazar aýdarady. Bilimdiligi men sharıatty jetik meńgergeniniń arqasynda sol kezdegi Sovet odaǵy kezindegi jalǵyz Buhara qalasyndaǵy «Mır Arab» medresesiniń Hákim-hazretti memlekettik emtıhan komısıasynyń turaqty múshesi etip saılaǵan. sondaı-aq Qazaqstan boıynsha meshitter jumysyn baqylaıtyn revızıa komıtetiniń tóraǵasy bolyp adal qyzmet atqardy. Osy eki qyzmetti 26 jyl boıy abyroımen atqardy. Ol qoǵamdyq qyzmetkede ásirese beıbitshilik qorǵaýdyń búkilálemdik qozǵalysyna atsalysqan eńbegi de zor. 1956 jyly Úndistan astanasy Delı qalasynda ádemdik beıbitshilikti qorǵaý qarýsyzdandyrý týraly kongreske Orta Azıadan tek Semeıden Hakim Omarulymen sol kezdegi Bas múftı Zıaýdın Babahanov qatysýǵa ruqsat aldy. Bul Hakim aqsaqaldyń biliminiń joǵary, el arasynda abyroıly ekenin kórsetse kerek. Tipti elimizge shyǵys elderinen keletin delegattardy kútip alý, shyǵaryp salý kezinde Hakimdi Semeıden arnaıy Almatyǵa shaqyrtyp, aldyryp otyrǵan eken.
Ol qarapaıym ómir súrip, aq joldan aınymaı, asyl dinimizdiń adal qyzmetshisi boldy. Ómiriniń sońyna deıin sharıat jolyn berik ustanyp, aqıqattan alystamady. Óziniń ósıetinde: "Meniń basyma kirpishten, ne aǵash, ne temirden sharbaq tal soqtyrylmaýyn tapsyramyn. Buǵan sharıǵattan ruqsat joq. Uzatyp dálelin jazýdyń qajeti joq. Atymyz jazylyp belgige tas qoıylsa boldy. Onyń ruqsaty bar. Bálenge-túgenge istelipti dep olardan úlgi almańyzdar" dep amanat etip qaldyrdy.
Hakim –haziret Omaruly 1974 jyly Tashkent qalasynda ımam ál-Býharıdiń 1200 jyldyq mereıtoıyna arnalǵan halyqaralyq konferensıaǵa baıandama jasaýǵa daıyndalady. Biraq jaratýshynyń qalaýymen ol kúnge jete almaı, 2-shi tamyz kúni bul dúnıemen qoshtasady. Belgili din qaıratkeri, uzaq jyldar Semeı qalasynda Bir munaraly "Aǵash" meshitiniń bas ımamy bolǵan, el aýzynda Hákim-haziret atanyp, sanaly ǵumyryn haq dindi nasıhattaýǵa arnaǵan ǵulama-ǵalymnyń esimi, izgi jolyda esh umytylmaq emes.
P/S: Ulystyń uly kúni Semeı shaharynyń Dalnyı aýdanynda qurylysy 2019 jyly bastalǵan bir top kásipkerlerdiń qarajatyna 400 adamǵa arnalǵan meshit jáne 40 balaǵa daıyndalǵan jatyp oqıtyn qaıyrymdylyq mekemesi boı kóterdi. Olar úshin jataqhana, ashana, oqý bólmeleri qarastyrylǵan. Meshitke Hakim Haziret Omarulynyń aty berildi. Medrsede jasóspirimder bilim alyp, bolashaqta qurandy tolyq jatqa biletin qarılardy daıyndaý kózdelingen. Igi sharaǵa Bas múftıi Naýryzbaı qajy Taǵanuly, Semeı qalasynyń bas ımamy Asqar Ábitaıuly, Hakim Omarulynyń urpaqtary, zıaly qaýym ókilderi qatysty.
Qýanysh RAHMETOLLAULY
