Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetinde jas túrkitanýshylar men bilim alyp jatqan jastarǵa arnalǵan «Neotürk: ǵasyrlar men tehnologıalar toǵysynda» atty halyqaralyq ǵylymı konferensıa ótti, dep habarlaıdy Dalanews.kz
QazUÝ men Halyqaralyq túrki mádenıeti men murasy qory birlese uıymdastyrǵan is-shara túrki halyqtarynyń tili, tarıhy men mádenıetin zertteý salasyna jas ǵalymdardy jumyldyrýǵa baǵyttalǵan.
Aýqymdy jıynǵa Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń Basqarma Tóraǵasy – Rektor Janseıit Túımebaev, Halyqaralyq túrki mádenıeti men murasy qorynyń prezıdenti, memleket jáne qoǵam qaıratkeri Aqtoty Raıymqulova, A.Baıtursynuly atyndaǵy Til bilimi ınstıtýtynyń dırektory Anar Fazyljan, Túrkıa Respýblıkasynyń Almaty qalasyndaǵy Bas konsýldyǵynyń bilim jónindegi keńesshisi Aıhan Korkmaz, shetelden kelgen ǵalym-sarapshylar, ǴZI basshylary, jas zertteýshiler men stýdentter jınaldy.
Konferensıa barysynda QazUÝ-dyń fılologıa fakúltetinde akademık, kórnekti ǵalym, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri Ábdýálı Qaıdar atyndaǵy Halyqaralyq túrki mádenıeti jáne murasy ortalyǵy saltanatty túrde ashyldy.
Atalǵan ortalyqta stýdentter ózderiniń zertteý jumystaryn júrgizip qana qoımaı, halyqaralyq jobalarmen aınalysýǵa múmkindik alady. Sonymen qatar akademıalyq utqyrlyq baǵdarlamasy arqyly túrkitanýshy ǵalymdar ortalyqqa kelip, tájirıbelerimen bólisedi. Buǵan qosa, QazUÝ stýdentteri sheteldik ýnıversıtetterde taǵylymdamadan óte alady.
Jıyndy QazUÝ basshysy Janseıit Túımebaev ashyp, túrki halyqtary arasyndaǵy baılanysty jandandyrý baǵytynda ýnıversıtette júrgizilip jatqan jumystar jóninde aqparat berdi.
«Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń Ulttyq quryltaıdyń tórtinshi otyrysynda sóılegen sózinde: «Biz ǵylymdy damytý, sonyń ishinde qoldanbaly zertteýler júrgizý úshin kóp jumys istep jatyrmyz. Tarıhymyzdyń ár belesi bizge bólinýdi emes – birigýdi, qıratýdy emes – jasampaz bolýdy úıretip keledi. Tarıhı-mádenı muramyzdy HHİ ǵasyrǵa saı jańǵyrtyp, júıeli túrde dáripteýimiz qajet», – dep atap ótti. Ýnıversıtet túrki álemindegi rýhanıat, bilim, ǵylym salalaryn damytýǵa belsendi atsalysýda. Jyl saıyn túrkitanýshylardyń halyqaralyq kongresi ótip keledi. Búginde oqý ordasynda Túrkologıa jáne til teorıasy kafedrasy tabysty jumys isteıdi. QazUÝ bazasynda Túrkitaný jáne altaıtaný ǵylymı-zertteý ınstıtýty qurylǵan. Ǵylym men mádenıet qatar damyp jatqan búgingi zamanda bizge jańa oılar men tyń kózqarastar qajet. Bul rette jas túrkitanýshy ǵalymdarǵa úlken jaýapkershilik júktelýde. Túrki áleminiń baı murasyn búgingi kún turǵysynan zertteý – ótkenimizdi ǵana taný emes, bolashaqqa baǵyt-baǵdar usyný», – dedi rektor.
Óz kezeginde Halyqaralyq túrki mádenıeti men murasy qorynyń prezıdenti Aqtoty Raıymqulova túrki halyqtarynyń birligin nyǵaıtý maqsatynda mádenı jáne rýhanı baǵyttaǵy jumystardy jandandyrý qajet ekenin atap ótti.
«Jas urpaqqa sapaly bilim, sanaly tárbıe, laıyqty múmkindik berý – barshamyzdyń ortaq boryshymyz. Óskeleń urpaqtyń armany bolashaqtyń baǵytyn aıqyndaıdy. Búgingi halyqaralyq jas túrkitanýshylar konferensıasy dál osy mańyzdy taqyryp tóńireginde ushqyr oı qozǵap, tereń talqylaýǵa jol ashpaq. HHI ǵasyr – ózara yqpaldastyq pen rýhanı jaqyndasý ǵasyry. Eýrazıa keńistigi san túrli mádenıetter toǵysqan, tereń tarıh pen taǵylymdy tájirıbe jınaqtalǵan óńir. Al túrki halyqtary osy keńistikte ǵasyrlar boıy bir-birimen taǵdyrlas, tildes, mádenıettes bolyp kelgen. Búginde túrki áleminiń biregeıligi men yntymaqtastyǵy burynǵydan da mańyzdy bola tústi. Bul birlik tek ortaq tarıh pen tilge ǵana emes, ortaq bolashaqqa degen senimge de negizdelýi tıis», – dedi Aqtoty Rahmetollaqyzy.
Sonymen qatar halyqaralyq sharada Ahmet Baıtursynuly atyndaǵy Til bilimi ınstıtýtynyń dırektory Anar Fazyljan, Túrkıa Respýblıkasynyń Almaty qalasyndaǵy Bas konsýldyǵynyń bilim jónindegi keńesshisi Aıhan Korkmaz, fılologıa ǵylymynyń doktory, profesor, Túrkitaný jáne til teorıasy kafedrasynyń meńgerýshisi Raýshangúl Avakova, QMDB Islam ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń dırektory Tóráli Qydyr jáne t.b. ǵalymdar sóz sóıledi.
Ǵylymı konferensıa aıasynda belgili túrkitanýshy-ǵalymdardyń motıvasıalyq dáristeri ótti. Konferensıa qatysýshylary «Túrki jazba eskertkishteri: mátintaný jáne aýdarma máseleleri bólimi», «Asqar Qurmashuly Egeýbaev – orta ǵasyr eskertkishterin zertteýshi», «Túrki halyqtarynyń tarıhı-mádenı murasy ǵasyrlar toǵysynda», «Mahmud Qashǵarı jáne túrki álemi», «Túrkıa jáne jahandyq úderister: til, tarıh jáne mádenıet» taqyryptarynda ótken paneldik sesıalardyń jumysyna qatysty.
Sondaı-aq shara barysynda «Túrki murasy: jańa zertteýler» atty posterlik baıandamalar kórmesi usynylyp, zertteý ádistemeleri boıynsha sheberlik saǵattary onlaın formatynda uıymdastyryldy.
Konferensıa qorytyndysy boıynsha qatysýshylardyń barlyq ǵylymı eńbekteri elektrondy jınaq túrinde shyǵarylyp, elektrondy kitaphanaǵa ornalastyrylady.
