Osy jylǵy 12 maýsymda Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń qyzmetine kiriskenine bes jyl toldy. Osy tusta Parlament Májilisiniń depýtaty Marat Báshimov Liter.kz saıtynda memleket basshysynyń bes jyl ishinde atqarǵan jumysyna toqtalypty, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Áleýmettik-ekonomıkalyq, aýqymdy da mańyzdy bastamalar, reformalar iske asyryldy, Memleket basshysynyń 2019-2024 jyldardaǵy tapsyrmalary oryndaldy.
Árıne, qoǵam birinshi kezekte saıası reformalardy kútti. Ol birtindep júzege asyp jatyr. Prezıdent óz qyzmetin saıası ınstıtýttardy jetildirýden bastady.
Parlamenttik opozısıa ınstıtýty zańdy túrde engizildi. Saıası básekelestikti arttyrý jáne tańdaý erkindigin keńeıtý úshin tıisti zańnamaǵa saıası partıalardyń ótý shegin 7%-dan 5%-ǵa deıin tómendetý jáne saılaý búletenderine «barlyǵyna qarsy» baǵanyn engizý jóninde túzetýler engizildi. Saılaý jáne saıası partıalar týraly zańdarǵa mańyzdy adam quqyqtary týraly túzetýler qabyldandy, olar saılaý partıalarynyń tizimderinde áıelder, jastar jáne múgedekter úshin kvota belgiledi, bul adam quqyqtary jónindegi halyqaralyq paktilerge sáıkes keldi. Ári qaraı beıbit jınalystardy uıymdastyrý men ótkizý tártibin retteıtin zańǵa qol qoıyldy.
Zań jınalystardy ótkizýdiń habarlama tártibin qarastyrdy.
Al 2022 jyly irgeli saıası reformalar júrgize otyryp, barlyq memlekettik modeldi keshendi transformasıalaýdy qamtamasyz etý jóninde sharalar qabyldandy.
Respýblıkalyq referendýmnyń qorytyndysy boıynsha Konstıtýsıaǵa engizilgen ózgerister men tolyqtyrýlar (azamattardyń 77,1%-y olardy qabyldaýǵa daýys berdi) odan ári demokratıalandyrýǵa, birqatar bılik ókilettigin qaıta bólýge, onyń ishinde Parlamenttiń rólin kúsheıtýge jáne mártebesin kóterýge baǵyttaldy. Jańa aralas proporsıonaldy-majorıtarlyq júıeniń talaptaryna sáıkes 2023 jyly Parlament Májilisinde kezekten tys saılaý ótkizilip, oǵan 6 saıası partıa men táýelsiz birmandattylar keldi.
Sonymen qatar Májilis janynan Qoǵamdyq palata sıaqty mańyzdy ınstıtýt quryldy. Halyqtyń memleketti basqarýǵa qatysýyn keńeıtetin birqatar qujat qabyldandy. Nátıjesinde Prezıdenttiń birneshe ókilettigi alynyp tastaldy, ony saılaý merzimderine shekteý qoıyldy. Konstıtýsıada Memleket basshysynyń, Konstıtýsıalyq Sottyń tóraǵasy men sýdıalarynyń, Ortalyq saılaý komısıasynyń jáne joǵary aýdıtorlyq Palatanyń tóraǵalary men músheleriniń ókilettikterin oryndaý kezeńinde saıası partıalarda bolýyna tyıym salyndy. Bul atalǵan sýbektilerdiń óz qyzmetindegi saıası partıalardan teń qashyqtyǵy men táýelsizdigin qamtamasyz etýge múmkindik berdi. Kandıdatýralarǵa mindetti balama engize otyryp jáne olardy máslıhattarmen kelisýdiń jańa tártibin bekitti, óńirlerdiń ákimderin taǵaıyndaý prosesin demokratıalandyrý jalǵastyryldy.
Qoǵamdy saıası jańǵyrtý men demokratıalandyrý úderisindegi negizgi reformalardyń biri aýyl ákimderiniń saılaý ınstıtýtyn engizý boldy. Sondaı-aq 2023 jyly aýdandar men oblystyq mańyzy bar qalalar ákimderiniń tikeleı saılaýy, sondaı-aq jańa saılaý júıesi boıynsha máslıhattarǵa saılaý ótkizildi.
Memleket basshysynyń 2023 jylǵy 1 qyrkúıektegi «Ádil Qazaqstannyń ekonomıkalyq baǵyty» Joldaýyna sáıkes aýdandar men oblystyq mańyzy bar qalalardyń 45 ákimine pılottyq saılaý ótkizildi. «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy saılaý týraly» Konstıtýsıalyq zańǵa sáıkes 2025 jyldan bastap Qazaqstanda aýdandar men oblystyq mańyzy bar qalalardyń ákimderin saılaý turaqty negizde ótkiziletin bolady.
Ulttyq quryltaıdyń birinshi otyrysynyń sheshimine sáıkes, respýblıka kúnine 25 qazan Ulttyq mereke mártebesi qaıtaryldy.
Jer máselesinde de prezıdent jigerli qadam jasady. Konstıtýsıanyń 6-babyna túzetýler engizildi, oǵan sáıkes jer men jer qoınaýy, sý, ósimdikter men janýarlar álemi, basqa da tabıǵı resýrstar halyqqa tıesili. Bul jańa qoǵamdyq qatynastarǵa, menshikti ádil sheshý, zańsyz aktıvterdi memleketke qaıtarý qajettiligine jańa kózqaraspen qaraýǵa múmkindik berdi. Bul qoǵamdyq suraýlarǵa mańyzdy jaýap boldy.
Memlekettik basqarý júıesin jáne memlekettik apparatty jetildirý Memleket basshysy qyzmetiniń basty basymdyqtarynyń biri boldy.
Prezıdent óziniń nazaryn quqyqtyq saladaǵy, ásirese, sot-quqyqtyq saladaǵy reformalardyń mańyzdylyǵyna aýdardy. Quqyq, adam quqyqtary ústemdiginiń prınsıpteri jáne quqyqtyq ınstıtýttardy jetildirý - búgingi kúnniń urany.
Quqyq pen tártip - bul órkenıetti álemdegi barlyq jerde sıaqty demokratıalyq memlekette basty nárse bolýy kerek. Bıliktiń sot júıesi aıtarlyqtaı reformalandy, onyń ishinde sýdıalardyń jekelegen sanattaryn saılaý elementteri engizildi jáne sottyń apelásıalyq satysynyń máni boıynsha sheshim qabyldaýdaǵy róli kúsheıtildi. Sot organdarynyń jumysyna kózqarasty túbegeıli ózgertetin úzdiksiz kasasıalyq sottar qurý týraly zań qabyldanady.
Sońǵy 5 jylda sot júıesi salasynda azamattardyń quqyqtaryn qorǵaýdy arttyrýǵa, sot tóreligin beıtarap iske asyrý úshin sýdıalardyń táýelsizdigin nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan sharalar kesheni iske asyryldy. Atap aıtqanda, jarıa-quqyqtyq salada azamattardyń quqyqtaryn qorǵaýǵa baǵyttalǵan jańa Ákimshilik rásimdik-prosestik kodeks qoldanysqa engizildi.
Prokýratýra organdary jáne adam quqyqtary jónindegi ýákil sıaqty quqyq qorǵaý ınstıtýttarynyń konstıtýsıalyq mártebesi kúsheıtildi.
Jańa organ – Konstıtýsıalyq sot quryldy. Endi árbir azamat konstıtýsıalyq sotta óziniń konstıtýsıalyq quqyqtary men bostandyqtaryn qorǵaýǵa quqyly. Sonymen qatar Bas prokýror jáne Adam quqyqtary jónindegi ýákilge Konstıtýsıalyq Sotqa júginý quqyǵy berildi.
Respýblıkalyq búdjettiń atqarylýyn baqylaý jónindegi esep komıteti joǵary aýdıtorlyq palata bolyp qaıta quryldy. «Memlekettik apparattyń qyzmetin búrokratıadan shyǵarý jónindegi sharalar týraly» Jarlyq qabyldandy.
Memlekettik apparattyń qyzmetin búrokratıadan shyǵarý boıynsha sharalar kesheni júzege asyryldy, onyń ishinde Úkimettiń 470-ke jýyq fýnksıasyn ortalyq memlekettik organdardyń deńgeıine berý jáne eseptilikti qysqartý.
Adam quqyqtaryn qorǵaý ınstıtýty nyǵaıtyldy. «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Adam quqyqtary jónindegi ýákil týraly» Zań qabyldandy.
Buǵan deıin ol BUU-nyń Parıj qaǵıdattaryna qaıshy, zańǵa táýeldi aktimen retteldi jáne quzyreti boıynsha halyqaralyq standarttarǵa sáıkes kelmedi.
Memleket basshysy elimizdegi ombýdsmen ınstıtýtynyń damýyna serpin berip, oǵan konstıtýsıalyq mártebe berdi. «Qazaqstan Respýblıkasynyń Adam quqyqtary salasyndaǵy odan ári sharalary týraly» Jarlyqty qabyldaý óte mańyzdy boldy. Úkimet adam quqyqtary salasyndaǵy, onyń ishinde sóz bostandyǵy, qylmystyq sot tóreligi, áıelderdi kemsitýdi joıý jáne basqa da máseleler boıynsha birinshi kezektegi sharalar josparyn bekitti. Qoǵamdaǵy áıelderdiń quqyqtary men múmkindikterin ilgeriletý úshin otbasylyq jáne genderlik saıasat tujyrymdamasyna tıisti ózgerister engizildi. Memleket qatysatyn kompanıalardyń basshy organdarynda áıelderdiń úlesin 30%-ǵa deıin kezeń-kezeńimen arttyrý boıynsha 2021-2022 jyldarǵa arnalǵan Jol kartasy qabyldandy.
Adam quqyqtaryn qorǵaý jáne demokratıany damytý salasyndaǵy birqatar halyqaralyq mindetteme oryndaldy, onyń ishinde áıelderge tyıym salynǵan mamandyqtardyń tizimi men eskertýsiz ólim jazasyn alyp tastaý, azaptaýlardyń bolýyn baǵalaýǵa BUU standarttaryn engizý, sottalǵandardy medısınalyq qamtamasyz etýdi İshki ister mınıstrliginen Densaýlyq saqtaý mınıstrligine aýystyrý. Úkimet adam saýdasyna baılanysty qylmystardyń aldyn alý jáne onymen kúresý jónindegi is-sharalar josparyn qabyldady.
2019 jylǵy qyrkúıekte BUU Bas Assambleıasynyń 74-shi sesıasy barysynda Memleket basshysy Ortalyq Azıa men Aýǵanstan úshin TDM boıynsha BUU Óńirlik ortalyǵyn qurý týraly bastama kóterdi. BUU Bas Assambleıasynyń 2020 jylǵy qyrkúıektegi 75-shi sesıasy barysynda Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev bıologıalyq jáne toksındik qarýǵa tyıym salý týraly Konvensıa (QBTO) negizinde bıologıalyq qaýipsizdik jónindegi halyqaralyq agenttik (MABB) qurý týraly bastama kóterdi. Memlekettik qyzmetti jáne kadr saıasatyn jetildirýge qatysty memlekettik organ basshylyǵynyń qaramaǵyndaǵylarǵa sybaılas jemqorlyq qylmys jasaǵany úshin jaýapkershiligi zań júzinde belgilengen.
Sybaılas jemqorlyq qylmystary úshin jaýapkershilikti qatańdatý, onyń ishinde shartty túrde merziminen buryn bosatýdy joıý, kvazımemlekettik sektorda jumys isteýge ómir boıy tyıym salýdy engizý, sondaı-aq memlekettik qyzmetshilerdiń sheteldik bankterde shottardy ıelenýin shekteý jóninde birqatar zańnamalyq shara qabyldandy. Memlekettik qyzmetshilerdiń jaýapkershiligin arttyrý úshin olardy baǵalaý tártibi ózgertildi, jańa Ádep kodeksi qabyldandy jáne ýákiletti organnyń Ádep jónindegi komısıasynyń ókilettikteri keńeıtildi. Jyl saıynǵy negizde prezıdenttik Jastar kadrlyq rezervine irikteý jáne olardy jumysqa ornalastyrý júrgiziledi. Barlyǵy 271 rezervshi (67,7%) jaýapty laýazymdarǵa taǵaıyndaldy, onyń ishinde 34-i saıası laýazymdarǵa taǵaıyndaldy. Jergilikti atqarýshy organdar úshin Óńirlik kadr rezervi engizildi, oǵan irikteý 2023 jylǵy 1 naýryzda bastaldy. Oǵan irikteýdiń sońǵy kezeńinde prezıdenttik Jastar kadrlyq rezervine joǵary nátıje kórsetken tulǵalar qabyldanýy múmkin ekeni anyqtaldy.
Prezıdent qaýipsizdik pen quqyqtyq tártipti qamtamasyz etýge erekshe nazar aýdardy. Jeke adamǵa qarsy aýyr qylmystar (jynystyq zorlyq-zombylyq, pedofılıa, esirtki taratý, adam saýdasy, janýarlar dúnıesin qorǵaý jónindegi memlekettik ınspektorlarǵa qatysty) úshin qylmystyq jazalar kúsheıtildi.
Erekshe sınızmmen jasalǵan kisi óltirý men bandıtızm úshin, sondaı-aq buqaralyq tártipsizdikterge, sonyń ishinde buqaralyq aqparat quraldaryn nemese telekomýnıkasıa jelilerin paıdalaný úshin jaýapkershilik artady.
Zańnamalyq deńgeıde qarý aınalymy salasyndaǵy retteý kúsheıtildi.
Kásipkerlerdi salyqtyq quqyq buzýshylyqtar úshin qylmystyq jaýapkershilikke tartý shegi qaıta qaraldy. Qylmystyq kodekstiń 130-baby «jala jabý» qylmyssyzdandyryldy, bul buzýshylyqtyń osy túri úshin qylmystyq jaýapkershiliktiń joıylýyna ákeldi. Osy salada kóptegen mańyzdy ózgeris boldy. Otbasylyq-turmystyq zorlyq-zombylyqqa qarsy turý memlekettiń quqyq qorǵaý qyzmetiniń mańyzdy baǵyty boldy.
2024 jylǵy 15 sáýirde «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine áıelder quqyqtary men balalardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zańǵa qol qoıyldy, ol áıelder men balalarǵa qatysty zorlyq-zombylyqtyń kez kelgen kórinisi úshin jaýapkershilikti qatańdatýǵa, otbasy ınstıtýtyn nyǵaıtýǵa jáne kámeletke tolmaǵandardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etýge baǵyttalǵan. Zańmen densaýlyqqa qasaqana jeńil zıan keltirý jáne uryp-soǵý qylmystyq jaýapkershilikke tartyldy.
Kámeletke tolmaǵandy óltirý, kámeletke tolmaǵandy zorlaý, kámeletke tolmaǵandarǵa qatysty seksýaldyq sıpattaǵy zorlyq-zombylyq sıaqty asa qaýipti jáne qoǵamdyq rezonans týdyratyn qylmystar jasaǵan adamdar úshin jasalǵan jazaǵa barabar jáne proporsıonaldy jaza belgileý úshin ómir boıyna bas bostandyǵynan aıyrý túrindegi eń aýyr jaza belgilendi.
Óz-ózine qol jumsaýǵa ıtermeleý jáne járdemdesý úshin qylmystyq jaýapkershilik engizildi. Bul rette kámeletke tolmaǵanǵa qatysty jasalǵan áreketter úshin 5 jyldan 9 jylǵa deıin bas bostandyǵynan aıyrý kózdelgen.
Sonymen qatar komýnıkasıalyq jelilerdiń óskeleń urpaqqa áserin eskere otyryp, óz-ózine qol jumsaýdy nasıhattaǵany úshin qylmystyq jaýapkershilik engizildi. Kámeletke tolmaǵandy urlaǵany jáne zańsyz bas bostandyǵynan aıyrǵany úshin jazalar aıtarlyqtaı kúsheıtildi.
Qaýipsizdik Keńesiniń otyrysynda halyqtyń oıynǵa táýeldiliginiń ózekti máselelerin qaraý qorytyndysy boıynsha lýdomanıanyń odan ári damýyna jol bermeý jónindegi zańnamalyq jáne ózge de sharalar keshenin iske asyrý bastaldy.
Memlekettik qyzmetshilerge, áskerı qyzmetshilerge jáne quqyq qorǵaý organdarynyń qyzmetkerlerine oıyn mekemelerine barýǵa shekteý qoıyldy.
Prokýrorlarǵa negizgi is júrgizý sheshimderin kelisý boıynsha ókilettikter bere otyryp, qylmystyq prosestiń úsh býyndy modeli kezeń-kezeńimen engizilýde.
Quqyq qorǵaý júıesin reformalaýdy iske asyrý sheńberinde jumystyń servıstik modeli engizildi. Ýchaskelik ınspektor mártebesi zań júzinde kóterildi.
«Halyq únine qulaq asatyn memleket» tujyrymdamasyn iske asyrý jarıa-quqyqtyq daýlardy qaraý kezinde azamattardyń quqyqtaryn qorǵaýdyń tıimdi tetikterin engizýge jáne olardyń jumys isteýine, sondaı-aq azamattarǵa bılik organdarynyń sheshim qabyldaý prosesine qatysýǵa múmkindik beretin kepildikterdi belgileýge baǵyttalǵan alǵash ret qabyldanǵan Ákimshilik rásimdik-prosestik kodekste kórinis tapty.
Bılik organdarynyń ashyqtyǵy men qoǵamǵa esep berýin arttyrýǵa, sondaı-aq azamattyq belsendilikti yntalandyrýǵa baǵyttalǵan «qoǵamdyq baqylaý týraly» Zań qabyldandy. Azamattardyń reformalar men usynystardy bastaýy úshin onlaın-petısıalardyń biryńǵaı zańdy ınstıtýty quryldy.
Ortalyq jáne jergilikti memlekettik organdarda turaqty jumys isteıtin qoǵamdyq jáne onlaın-qabyldaý bólmelerin qurý aıaqtaldy, jergilikti búdjetterde «Halyq qatysatyn búdjet» jobasy boıynsha turǵyndardyń usynystaryn iske asyrýǵa qarajat kózdelgen.
Budan basqa, zań shyǵarýshy organ qyzmetiniń ashyqtyǵy men ashyqtyǵy qaǵıdattaryn iske asyrý úshin Parlament palatalarynyń otyrystaryn memlekettik telearnalardyń tikeleı efırinde kórsetý qamtamasyz etildi.
Halyq Parlamenttiń halyq bıliginiń naqty ınstıtýty, Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń konstıtýsıalyq-quqyqtyq reformalarynyń mańyzdy ınstıtýty bolyp tabylatynyn óz kózimen kórip, estıdi.
«Halyq únine qulaq asatyn memleket» tujyrymdamasyn iske asyrýdyń aıryqsha mysaldarynyń biri Prezıdenttiń «Kókjaılaý» jobasyn salýǵa tyıym salý týraly sheshimi boldy.
2022 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy ulttyq qoǵamdyq senim keńesiniń jumysyn jalǵastyrý úshin Ulttyq quryltaı qurý týraly sheshim qabyldandy. Búgingi tańda Ulttyq quryltaıdyń úsh otyrysy ótti, olardyń alańynda Memleket basshysy qoǵamdaǵy Adal azamat, Adal adam, Adal eńbek, Adal tabys sıaqty negizgi qundylyqtardy aıqyndady, olar ádil Qazaqstan qurylysy ıdeıasynyń jolynda tirek bolýǵa tıis.
Áleýmettik saıasatqa keletin bolsaq, eńbek naryǵyn, adamı kapıtaldy damytý jáne halyqty áleýmettik qorǵaý - memlekettik saıasattyń negizgi basymdyqtary.
2023 jylǵy 1 qańtardan bastap Qazaqstanda jumys rejıminde otbasynyń sıfrlyq kartasy iske qosyldy, ol azamattardyń ótinishterinsiz nemese proaktıvti formatta memlekettik qoldaý sharalaryn taǵaıyndaýǵa múmkindik beredi.
Qoǵam 2021 jylǵy 1 qańtardan bastap Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna turǵyn úı jaǵdaılaryn jaqsartý, aqyly emdelýge nemese jeke basqarýshy kompanıalardy basqarýǵa berý maqsatynda ózderiniń zeınetaqy jınaqtarynyń bir bóligin alý quqyǵy berilgenin qoldady.
2023 jylǵy 1 shildeden bastap BJZQ-da zeınetaqy jınaqtary bar eńbek sińirgen jyldary boıynsha zeınetkerlerge ózderiniń zeınetaqy jınaqtarynyń barlyq somasyn turǵyn úı jaǵdaılaryn jaqsartýǵa nemese zeınetkerlik jasqa deıin emdelýge aqy tóleýge paıdalanýǵa quqyq berildi.
Memleket basshysynyń 2023 jylǵy qyrkúıekte Qazaqstan halqyna Joldaýynda berilgen tapsyrmasyn iske asyrý úshin 2024 jylǵy 1 qańtardan bastap zıandy eńbek jaǵdaılarynda jumys isteıtin qyzmetkerler úshin arnaıy áleýmettik tólem engizildi. Balalardyń quqyqtaryn qorǵaý boıynsha 2022 jyly kámeletke tolmaǵandardy qorqytýdan qorǵaý, onyń ishinde ınternettegi quqyqqa qarsy kontentke qarsy is-qımyl boıynsha zańnamalyq sharalar engizildi. Balalardyń qumar oıyndarǵa jáne kompúterlik oıyndarǵa (lýdomanıaǵa) táýeldiliginiń aldyn alý, oqýshylar men jastar arasynda elektrondy temeki/veıp qoldanýdyń aldyn alý, «Balalar – ınternet – medıa qaýipsizdik» balalardyń aqparattyq qaýipsizdigin qamtamasyz etý boıynsha Jol kartalary qabyldandy.
2022 Qazaqstanda Balalar jyly boldy. 2023 jyly balalardy zorlyq-zombylyqtan, sýısıdtiń aldyn alýdan qorǵaý jáne olardyń quqyqtary men ál-aýqatyn qamtamasyz etýdiń 2023-2025 jyldarǵa arnalǵan keshendi jospar qabyldandy.
2023 jyly bilim berý uıymdaryn beınebaqylaý kameralaryn JBO-ǵa qosýdy, dabyl túımesi men lısenzıalanǵan kúzettiń bolýyn, týrnıketterdi ornatýdy qamtıtyn qaýipsizdik júıelerimen 100% jaraqtandyrý qamtamasyz etildi.
«Ulttyq qor – balalarǵa» jobasy iske qosyldy, onyń sheńberinde Ulttyq qordyń ınvestısıalyq tabysynyń 50%-y barlyq bala arasynda bólinetin bolady. Kámeletke tolǵannan keıin qarajatty bilim alýǵa nemese turǵyn úı satyp alýǵa paıdalanýǵa bolady. «Keleshek» biryńǵaı erikti jınaqtaý júıesi engizildi, ol memleketten bastapqy bilim berý kapıtalyn, bes jastan bastap balalardy qamtı otyryp, memlekettik syıaqynyń jyl saıynǵy tólemin, ınvestısıalyq tabysty kózdeıdi.
2020 jyl Qazaqstanda eriktiler jyly boldy. 2023 jyly Memleket basshysynyń qatysýymen Birinshi halyqaralyq eriktiler forýmy ótti.
Bilim berýdi damytý salasynda 2019 jyly «Pedagog mártebesi týraly» Zań qabyldandy, onyń eń mańyzdy normalary: pedagogterdiń jalaqysyn arttyrý, pedagogtardy ózine tán emes fýnksıalar men tekserýlerden bosatý, pedagogtardyń áleýmettik mártebesin arttyrý, oqý júktemesin qysqartý boldy.
Mektep pedagogteriniń jalaqysy 2019 jylmen salystyrǵanda eki esege ósti (2023 jylǵy qańtardan bastap 25%-ǵa ósýdi eskere otyryp).
Apatty mektepterdiń problemalaryn, oqýshy oryndarynyń tapshylyǵyn sheshýge baǵyttalǵan «Jaıly mektep» ulttyq jobasy iske asyrylyp jatyr.
2024-2025 jyldary joba aıasynda 740 myń oqýshyǵa arnalǵan 369 mektep salynady. 461 myń oryndyq 217 mekteptiń qurylysy bastaldy. 2021 jyldan bastap 3 myńnan astam aýyldyq mektep jańǵyrtyldy, mektepterdiń 65%-y joǵary jyldamdyqty ınternetpen qamtamasyz etildi.
Otandyq ǵylym qoldaý tapty. Aldaǵy bes jylǵa arnalǵan ǵylymdy damytý tujyrymdamasy bekitildi. 2023 jyly Ulttyq Ǵylym akademıasynyń mártebesi kóterildi, sondaı-aq Prezıdent janyndaǵy Ǵylym jáne tehnologıalar jónindegi Ulttyq keńes quryldy. Ǵalymdardy qoldaý úshin osy jyldan bastap pedagogtarǵa, sondaı-aq ǵylymı-zertteý jáne tájirıbelik-konstrýktorlyq jumystardy júzege asyratyn ǵylymı qyzmetkerlerge ǵylymı ataqtar úshin qosymsha aqylar zańnamalyq túrde belgilendi.
Aýyldyq densaýlyq saqtaý jańǵyrtyldy. Prezıdenttiń tapsyrmasy boıynsha aýyldardy medısınalyq ınfraqurylymmen qamtamasyz etýge baǵyttalǵan «Aýyldyq densaýlyq saqtaýdy jańǵyrtý» ulttyq jobasy bekitildi. 2019-2023 jyldar kezeńinde 558 densaýlyq saqtaý nysany salyndy. Densaýlyq saqtaý júıesin kadrlyq qamtamasyz etý kúsheıtildi. El basshylyǵynyń qoldaýynyń arqasynda jáne mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrý júıesin engizýdi, joǵary tehnologıalyq medısınalyq qyzmetterdi, aýyl medısınasyn, densaýlyq saqtaý obektileriniń ınfraqurylymyn damytý boıynsha júrgizilip jatqan jumystardy eskere otyryp, 2019 jylmen salystyrǵanda densaýlyqtyń negizgi kórsetkishteri jaqsardy.
Jalpy ólim-jitim 9%-ǵa tómendedi. Qazaqstandyqtardyń ómir súrý uzaqtyǵy 2023 jyly 75,09 jyl, al 2019 jyly 73,2 jyl boldy.
Zańsyz aktıvterdi memleketke qaıtarý óte mańyzdy, sondyqtan «Zańsyz satyp alynǵan aktıvterdi memleketke qaıtarý týraly» Zań 2023 jylǵy 12 shildede Memleket basshysynyń tapsyrmasyn iske asyrý úshin qabyldandy. Onyń negizgi maqsaty - áleýmettik ádilettilikti jáne eldiń turaqty ekonomıkalyq jáne áleýmettik damýyn qamtamasyz etý. Ol el aýmaǵynda da, odan tys jerlerde de zańsyz satyp alynǵan aktıvterdi qaıtarýdyń, aktıvterdi erikti túrde qaıtarýdy yntalandyrýdyń, sondaı-aq olardy zańsyz satyp alýǵa jáne shyǵarýǵa yqpal etken jaǵdaılardy joıýdyń quqyqtyq negizin anyqtady.
Ekonomıkalyq resýrstardy zańsyz shoǵyrlandyrýǵa qarsy is-qımyl máseleleri jónindegi vedomstvoaralyq komısıa quryldy. Bas prokýratýranyń qurylymynda aktıvterdi qaıtarý jónindegi komıtet, Úkimet janynda arnaıy komısıa jumys isteıdi, sondaı-aq qaıtarylǵan aktıvterdi basqarý jónindegi kompanıa quryldy.
Toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıini, bul - Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń qyzmetke kiriskennen keıingi bes jyldaǵy mańyzdy qyzmet baǵyttarynyń bir bóligi ǵana. Endeshe elimizdi alda orasan zor jumystar kútip turǵany anyq.
