İs-shara qyzý pikirtalas formatynda ótti. Spıkerler moderatordyń suraqtaryna jaýap berip, Ortalyq Azıadaǵy qaýipsizdikti qamtamasyz etý jónindegi oılaryn ortaǵa saldy.
Qazaqstan Prezıdenti kórshi elderdiń múmkindigi, demokratıa, terorızmmen kúres sekildi san salanyń suraqtaryna jaýap berdi.
Bul – Múnhen konferensıasy tarıhyndaǵy Ortalyq Azıaǵa arnalǵan alǵashqy arnaıy paneldik sesıa. Jáne oǵan Qasym-Jomart Toqaev ta Qazaqstannyń Prezıdenti retinde alǵash ret qatysyp otyr.
Talqyǵa negiz bolǵan – «Geografıalyq ornalasýdyń mańyzy: Ortalyq Azıa týraly áńgime». Moderator – amerıkalyq dıplomat, Halyqaralyq baılanystar jónindegi keńes prezıdenti Rıchard Haas.
Taqyrypqa saı alǵashqy suraq Qazaqstannyń geografıalyq ornalasýy jóninde. Kórshini tańdamaıdy, dese de Prezıdenttiń paıymynsha, Qytaı jáne Reseımen shekaralas bolýdyń óz artyqshylyqtary bar.
– Qazaqstan jer kólemi boıynsha 9-oryndaǵy memleket. Bul álbette bizge kóptegen múmkindik pen jol ashady. Reseı, Qytaımen kórshiles bolýdyń da artyqshylyqtary bar. Ortaq shekara tyǵyz qarym-qatynas ornatýǵa múmkindik beredi. Sonymen birge Ortalyq Azıanyń kóp bóligin ıemdený de geografıalyq erekshelik. Qazaqstan – Ortalyq Azıada mańyzǵa ıe memleketterdiń biri. Al Ortalyq Azıanyń jahandyq geosaıasattaǵy róli áli de arta túsedi, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Ras, álemdik qaýymdastyqtyń Ortalyq Azıaǵa degen nazary artyp keledi. Al sońǵy 11 aıdyń kólimendegi saıası ózgeristerden soń olardyń Qazaqstanǵa degen qyzyǵýshylyǵyn da baıqaýǵa bolady.
Qasym-Jomart Toqaev paneldik sesıa aıasynda jańa saılanǵan Prezıdent retinde ınovasıa men sıfrlandyrýǵa basa mán beretinin aıtty. «Meniń maqsatym – ekonomıkanyń ósimi» degen Memleket basshysy elde jańa reformalar kezeńiniń bastalǵanyn málimdedi.
Al moderatordyń «Qazaqstanda azamattyq qoǵamdy damytý múmkin be?» degen suraǵyna «álbette» dep jaýap berdi Prezıdent.
– Azamattyq qoǵamdy damytý úshin jańa jobalar ázirlenip jatyr. Kóptegen bastama qolǵa alyndy. Mysaly, beıbit mıtıń pen saıası partıalardy tirkeýge qatysty jańa zań jobalary ázirlenip jatyr. Men memleketimde prezıdenttiktiń jaqsy ınstıtýty qalyptasady degen oıdamyn. Sonymen birge Parlamenttiń de kúshi arta túsetinine senemin. Oǵan qosa ashyq ári esep beretin úkimet qalyptastyrýǵa da tyrysamyz, – dedi Prezıdent.
Memleket basshysy esirtki tasymalyna qarsy kúres jónindegi sharalarǵa, Qazaqstannyń terorızmge qarsy is-qımyldarǵa qosqan úlesine, «Jýsan», «Rýsafa» operasıalarynyń qorytyndylaryna tereń toqtalyp, osy oraıda AQSH úkimetine kórsetken kómegi úshin alǵysyn bildirdi.
– Bizdiń syrtqy saıasatymyz úlken kúshter arasynda tepe-teńdik ustaýǵa negizdelgen. Jaqynda ǵana AQSH Memlekettik hatshysy Maık Pompeo Qazaqstanǵa keldi. Bul da Qazaqstan men AQSH arasyndaǵy baılanystyń nyǵaıa túskenin bildiredi. Ekonomıkalyq seriktestikke keler bolsaq, Qazaqstanda AQSH-tyń birneshe úlken kompanıalary jumys isteıdi. Bul memlekettiń Qazaqstan úshin mańyzy zor. Seriktestigimizdiń odan ári damı túsýine úlken múmkindikter bar dep oılaımyn, – dep jaýap qaıyrdy Q.Toqaev.
AQSH dıplomatyna Qazaqstan Prezıdentiniń osy sózi áser etti me, álde Qasym-Jomart Kemelulynyń dıplomatıalyq tájirıbesin moıyndaǵany ma, sesıanyń moderatory Rıchard Haas Qasym-Jomart Toqaevqa erekshe iltıpat bildirip «Siz men kórgen saýatty prezıdenttiń birisiz, álde bul sáıkestik pe?» dedi. Óz kezeginde Qasym-Jomart Toqaev «Men qarapaıym prezıdentpin» dedi.
Múnhen konferensıasyn uıymdastyrýshylar bıylǵy forým qatysýshylar sany boıynsha rekord ornatqanyn aıtty. Sharaǵa 800-den astam delegat, 40-tan astam prezıdentter, premer-mınıstriler men dıplomattar qatysqan.
