Kúni keshe ǵana Elbasy Nursultan Nazarbaev «Etnoaýyl» ulttyq-mádenı keshenin aralaǵanda aýyr atlet Ilá Ilınmen áńgimelesip, «Ilá Ilın men úshin chempıon bolyp qala beredi» dep sańlaq sportshymyzdyń elimiz úshin orny aıryqsha ekenin aıtty. Iá, Ilá Ilın – óziniń sporttaǵy jetistikterimen elimizde talaı jastyń sportpen aınalysýyna yqpal etken abzal azamat. Sondyqtan bizder onyń Qazaqstannyń aýyr atletıka salasyn damytýda qosqan úlesin eshqashan joqqa shyǵara almaımyz. El táýelsizdigin nyǵaıtýǵa ár salada óz úlesin qosqan sańlaq azamattardyń qatarynan oıyp turyp oryn alatyn jóni bar dep esepteımiz.
Ilá 2001 jyly 13 jasynda sport sheberiniń normatıvterin tolyq oryndap shyǵyp, el chempıony atanǵannan keıin sporttyq mansabynda dańǵyl jol ashylǵany belgili. 2002 jyly sol jetistigin qaıta jańartty. 17 jasynda erler arasynda álem chempıony atandy. Al bir jyl ótken soń, álemniń eki dúrkin jeńimpazy atandy.
Sondyqtan Syr óńiriniń tolaǵaı batyry týraly áńgimeleýdi jón sanap otyrmyz. Syrt kózge Ilányń búgingi ómiri shat-shadymanǵa toly, ári shytyrmandy qyzyq kórinetini anyq. Shyndyǵynda da, dál solaı. Alaıda, chempıon bul dúnıeniń esigin ashqanda dárigerler onyń densaýlyǵynda aqaý bar, adam bolmaıdy dep oılap, asyǵystyq tanytqanyn ekiniń biri bilmeýi múmkin. Bul týraly ákesi Aleksandr Gennadevıchtiń ózi bylaı dep eske alady: «Jarym ekinshi ulymdy bosanǵanda «aǵasy Alekseıge serik bolatyn boldy» dep qatty qýandym. Biraq qýanyshymdy dárigerlerdiń, «balańyz adam bolmaıdy-aý, belgisiz bir ınfeksıa juqtyryp alǵan tárizdi» degen sózi sý sepkendeı basty. Shyny kerek, biraz ýaqyt «balamnan aıyrylyp qalam ba?» dep te qorqyp júrdim. Mine, dárigerdiń «adam bolmaıdy» dep dıagnoz qoıǵan ulym eki dúrkin álem chempıony atanyp, Olımpıada asýyn baǵyndyryp, Qazaqstannyń atyn kúlli álemge asqaqtatyp otyr», – deıdi.
Iá, baqytty ákeniń bul kóńil-kúıin túsinýge bolady. Óıtkeni, aq halattylar «o dúnıege attandyryp salǵan» balasy óse kele tolaǵaı bala atandy. Jastaıynan zerek ósip, jattyǵýlardy óz salmaǵynan aýyr tas pen temirlerdi qýyrshaqsha basyna asyra kóterip júrdi. Bul sózimizge dálel bolý úshin aǵasy Alekseıdiń myna sózin qosa ketkenimiz jón.
– Ol kezde Ilúsha alty jasta-aý deımin. Ózimmen birge ony da jattyǵýlarǵa ertip baratynmyn. Maǵan shtanganyń temirlerin salyp turýǵa kómektesip, janymda ermek bolyp júretin. Jattyǵýlarda ziltemirler kóterip, jattyǵamyz. Et pen súıekten jaralǵan soń keıde shtangany kótere almaı, jerge tastaı salatynbyz. Sondaı kezde Ilúsha shydamaı jylap jiberetin. Temirdiń aýyr ekenin túsingisi kelmeıtin. Baıqaısyzdar ma, Ilányń bala kezdegi minezi qazirge deıin bar. Eshqashan jeńilgisi kelmeıdi. Qaı jarysqa qatyssa da, barlyǵynda birinshi bolyp kelýdi kózdeıdi, – deıdi aýyr atlettiń aǵasy.
Ilány sportqa tárbıelegen alǵashqy «beıresmı ustazy», ıaǵnı aǵasy týraly aıtar bolsaq, Alekseı kezinde Qazaqstan jarystarynda birneshe ret kózge túskenimen, búginde sportpen aınalyspaıdy.
Bala kezinde Ilányń otbasy bireýden kem, bireýden táýir ómir súrgenin búginde ony tanıtyndardyń barlyǵy aıtyp bere alady. Ol kezde ákesi qarapaıym jumysshy, al sheshesi Galına óziniń súıikti jumysyn áli kúnge deıin tastamapty. Qaıta, Qyzylordadan sán salonyn ashyp alǵan ol bıznesin odan ári órkendetý ústinde. Shash qıýdy basty hobbıi etip alǵan Galına Iakovlevna balasynyń shash qoıý úlgisin de ózi oılastyryp beredi eken. Bala kezinen sheshesi oılap tapqan shash ósirýdiń «kirpi» úlgisin ózine sán etip alǵan.
«Tolaǵaı» respýblıkalyq jarystarǵa jańadan qatysa bastaǵan kezindegi bir estelikti aıtyp berdi.
– Birde Óskemen qalasynda ótken jarysqa qatysýym kerek boldy. Tikireıgen shashymdy kórgen uıymdastyrýshylar meni «tárbıelemek» boldy ǵoı deımin, maǵan «myna shashyńmen saıys jolyna shyqpaısyń» dedi. Ne isterimdi bilmeı basym qatty. Bapkerime, «báribir myna shashymdy ózgertpeımin» dep koıam. «Jaraıdy» dep kelisti ol, «tek birinshi oryn alǵyń kelse, ózgertýińe týra keledi» dedi. Amal joq, qobyraǵan shashymdy jatqyzýyma týra keldi. Utyp kettim. Keıin Ońtústik Koreıadaǵy jarysta maǵan «eń kóńildi shash úlgisi bar sportshy» degen nomınasıa berildi. Soǵan qarap shetelde mundaıǵa kózqarasy jaqsy degen oıda qaldym. Biraq keıin Doha men Santo-Domıngoda qatarynan eki jyl álem chempıony atanǵan soń, Qazaqstanda da eshkim shashymnyń bul úlgisi úshin sókpeıtin boldy, – deıdi sańlaq sportshy. Qaıta sol chempıondyqtan keıin Ilınniń shash úlgisi artynan ergen kishkentaı inilerine sán bolyp jabysty.
Elimizdiń dańqyn asyryp, atyn álemge tanytqan sańlaq sportshymyzdyń Olıpıada oıyndaryndaǵy «dopıng daýynan» keıin sporttyq menejment bilimin meńgerýge den qoıǵanyn bilemiz. Mıllıondaǵan qazaqstandyqtardy bir sátte qaýanyshqa bólep, keýdemizge shattyq sezimin quıǵan «Tolaǵaıymyzdy» biz eshqashan syrtqa teppeımyz. Biz úshin Ilá chempıondardyń chempıony bolyp qala berdi.
N.Áýbákir.
