Qazaq eli qashanda talantty jandarǵa kende emes. Boıyndaǵy bar kúsh jigerin, bilimin halyqtyń ıgiligine jumsap, haıp emes, qaıyrly áreketterdiń tizginin ustap «Bir paıdam bolsa da» týǵan jerime tısinshi dep júrgen jastarmen suhbattasýdyń sáti tústi.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Kemeluly Toqaevtyń qatysýymen "100 jańa esim" jobasynyń marapattaý saltanaty ótkeni belgili. Talantty, jalyndy jastar top jaryp, halyqqa tanyldy.
Aldyna maqsat qoıyp, iske asyra bilgen jannyń biri birinshi toptaǵy múgedektigine qaramastan, Taldyqorǵan qalasynda balalardy robototehnıka álemine baýlyp júrgen Damır Nurkejanov. Osydan bir jyl buryn Damır týǵan qalasynda robototehnıka boıynsha oqý kýrstaryn ashty.
Qysqa ýaqyt ishinde onyń shákirtteri İT-tehnologıalar boıynsha respýblıkalyq jáne oblystyq konkýrstarda kóptegen marapattarǵa ıe boldy.
2018 jyldyń jeltoqsan aıynda «Future-IT» robototehnıka mektebiniń negizin qalady.
«Memleket maǵan kedergisiz orta qalyptastyryp, sapaly bilim alýyma jaǵdaı jasady. Bala kúnimnen IT salasyna qyzyǵýshylyǵym boldy desem artyq aıtpaǵanym bolar. Sol arman meni jetelep ýnıversıtet qabyrǵasynda «aqparattyq júıeler» mamandyǵy boıynsha bilim alyp, tyń dúnıelerge qanyq boldym. Bilgenimdi basqalarǵa úırete bastadym» deıdi jas ónertapqysh.
Ǵylym qaryshtap damyp jatqan zamanda zamanaýı úderisten qalmaý — búgingi kúnniń basty talaby.
Qazirgi tańda robototehnıka – ǵylym men tehnıkanyń eń úzdik baǵyttarynyń biri. Álemde jetekshi sala qataryndaǵy atalmysh jańa tehnologıa elimizde qarqyn alýda.
Almaty oblysynda óskeleń urpaqty jańa ınovasıalyq tehnologıalarǵa baýlyp júrgen Damır osy ólkeden jańa dúnıelerdi meńgergen jandardyń kóp bolýyn qalaıdy.
«Stýdenttik kezeńde tek bilim alyp qana qoımaı, ýnıversıtettiń startap akademıasynan bilim aldym. Odan keıin startap konkýrstarǵa qatysa bastadym. Bıznes-jospar quryp, shyǵarmashylyq jumystarmen belsene aınalystym.
2018 jyly Almaty oblysynyń İshki saıasat basqarmasy men «Tamshybulaq» qoǵamdyq birlestigi birlese uıymdastyrǵan «Inclusive IT – 2018» áleýmettik jobalar konkýrsynyń jeńimpazy atanyp, 1 000 000 teńge kóleminde granttyń ıesi atandym.
Joǵary oqý ornynda bilim ala júrip, ózgelerge ındıvıdýaldy túrde úırete bastadym. Ýaqyt óte kele jeke oqytýdan, ortalyq ashýdy josparladym. Robototehnıka mektebiniń negizin qalasam degen oı boldy.
2018 jyly aldyǵa qoıǵan maqsatyma qol jetkizdim. Búgingi tańda «Future-IT» robototehnıka mektebinde jas órender bilim alyp, ózderine tańsyq dúnıeniń qyr syryn úırenýde» deıdi Damır Nurkejanov.
Balalar men stýdentterdi oqytatyn ortalyqty ashý úshin arnaıy joba daıyndapty. Sonyń nátıjesinde qarjylaı grant usynatyn áleýmettik konkýrstarǵa qatysyp jeńimpaz atanǵan. Berilgen qarajatqa qajet qurylǵylaryn satyp aldy.
«Bizdiń maqsatymyz, mısıamyz – osy bolashaqta suranysqa ıe bolatyn elimizge qyzmet etetin myqty IT mamandaryn daıyndaý bolyp tabylady. Jáne de balalardy kompúterlik mashyqtarǵa erte jastan úıretý, aqparattyq tehnologıany meńgerý olarǵa aldaǵy ýaqytta qaı salada bolmasyn óz isiniń kásibı mamany bolýǵa kómektesedi.
Qazir naryqta sońǵy úlgidegi zamanaýı qural-jabdyqtar jeterlik. Alaıda, onymen jumys jasaı alatyn «tilin túsinetin» mamandar tapshy. Sondyqtan, biz osy olqylyqqa jol bermeı, óskeleń urpaqty aqparattaný salasyna beıimdeýdi kózdeımiz» dep aǵynan jaryldy jas ónertapqysh.
Tórt adamdy jumyspen qamtyp otyrǵan belsendi jas qazir taǵy bir ortalyq ashýdyń qamyna kirisken. Onda balalardy oqytyp ári zaǵıp jandarǵa arnalǵan smart bilezik qurastyrýdy josparlap otyr. Iaǵnı, taıaqpen júretin adamǵa kedergilerdi sıgnal arqyly jetkizetin braslet qurastyrmaq. «Mundaı qurylǵy qazirgi tańda Reseıde shyǵarylady eken. Biraq baǵasy 700 myń teńge kóleminde. Qomaqty qarjyny qajet etetindikten múmkindigi shekteýli adamdardyń qaltasy kótere bermeıdi. Sondyqtan ózimizde shyǵarsaq, baǵasy da qoljetimdi bolmaq» deıdi Damır.
Qamqor jan koronavırýs pandemıasy kezinde saqtyq sharalardy saqtaı otyra 300-ge jýyq balany óz mektebinde tegin bilim alýyna jaǵdaı jasady. Shákirtteri búgingi kúnge deıin 11 baıqaýǵa qatysyp, júldeli oryndardan kóringen.
Bastapqyda qıyndyqtardyń kóp bolǵanyn jasyrmady. Jańa sala bolǵandyqtan mamandar tapshylyǵyda óz áserin tıgizbeı qoımady.
«Endi barlyǵy artta qaldy, Jyl ótken saıyn tájirıbe jınaqtap, ósip, shyńdalyp kelemiz. Tek kedergilerge qarsy tura bilip, bastaǵan isti sońyna deıin jetkizseń nátıjesin kórýge bolady. Qoldy bir silteıtin adamnan eshteńe shyqpasy anyq. Aldyǵa qoıǵan maqsatqa jete bilýiń kerek. Áreket et, berekesin kóresiń » dep aǵynan jaryldy.
Rasynda ózine tańsyq isti bastap, keıin jumysy óńbeı, orta joldan tastap ketip jatatyn keıbir jastarǵa Damırdyń boıyndaǵy tabandylyq kópke úlgi bolar.
Jas bolsa da, birneshe aýqymdy jobalardy ıgerip, óskeleń urpaqtyń jańa tehnologıany meńgerýine sebepker bolyp otyrǵan ónertapqyshtyń atqaryp jatqan jumystary da elenip, joǵary baǵaǵa ıe bolyp jatyr.
Máselen 2019 jyldyń qarasha aıynda Tuńǵysh Prezıdentimiz Nursultan Nazarbaevtiń eń úzdik jastarǵa beriletin «El úmiti» syılyǵyn ıelendi. Qatarynan jeke dara ozyq bolsada, basqalardyń da bıik belesterdi baǵyndyrǵanyn qalaıtynyn áńgime arasynda baıqadyq.
«2020 jyly oqýshylarymyz halyqaralyq «Balatech» olımpıadasynyń fınalyna ótip, 5-shi orynǵa turaqtady.
«KazRoboSport-2019», «VEXCode VR Challenge», «AlmatyRoboman2019» respýblıkalyq robototehnıka chempıonatynda, «Jetysu Start-UP» ınovasıalyq ıdeıalar baıqaýynda, respýblıkalyq «Zıat», «Daryn», «KazRoboProject-2020» baıqaýlarynda júldeger atanyp, úzdikter qatarynan kórindi.
«Olar mektepterge arnalǵan avtomattandyrylǵan qońyraý, avtomattandyrylǵan qoqys jáshigi, kózi nashar kóretin jandar úshin kedergilerdi anyqtaıtyn smart-bilezik syndy jobalarmen aınalysyp, jumystary kópshilikti tań qaldyrýda.
Mine tókken mańdaı terdiń jemisin kórgen kezde, ári qaraı eńbek etkiń kele beredi. Jetistigimizdiń barlyǵy táýelsizdigimizdiń arqasynda ekenin únemi oqýshylarǵa aıtyp otyramyn» deıdi úlken júrekti azamat Damır Núrkejanov. Bolashaqta jas ónertapqysh úlken jobalardy qolǵa alyp, álemge tanymal brend jasap, franshızalaryn satqysy keletinin jetkizdi.
Iá Qazaqstannyń bolashaǵyna beı-jaı qaramaıtyn, ǵylym men tehnıkany qatar ıgerip, bilimdi jastardyń ósip kele jatqany kóńil qýantady.
Qýanysh SMAǴULOV
